Badania psychiatryczne – przebieg i rodzaje badań

Badania psychiatryczne – w jakich warunkach powinny być przeprowadzone?

Ponieważ przeprowadzenie wywiadu psychiatrycznego wymaga bardzo intymnych warunków i nawiązania dobrej relacji z pacjentem, zaleca się, aby odbywało się ono w miejscu zacisznym, z dala od innych ludzi. W wyjątkowych sytuacjach, kiedy nie pozwala na to stan chorego, możliwe jest przeprowadzenie takiego wywiadu w sali szpitalnej lub innym, wybranym przez psychiatrę miejscu.

Ogólne zalecenia, co do warunków przeprowadzania badania psychiatrycznego są takie:

·         Lekarz powinien dużo wcześniej przed wywiadem zapoznać się z dokumentacją chorego.

·         Rozmowa z pacjentem powinna odbyć się w osobnym pomieszczeniu, a czas przeznaczony na rozmowę to minimum 20-40 minut (badanie skrócone), choć najlepiej aby spotkanie trwało około 60 minut.

·         Należy pamiętać o wyciszeniu telefonu, by nic nie rozpraszało rozmowy,

·         Lekarz powinien pamiętać o szczerym poinformowaniu pacjenta, co do celu badania, czasu jego trwania oraz zapewnić go, że wszystkie informacje, które zostaną pozyskane podczas badania są dla niego informacjami poufnymi i osoby postronne nie będą miały do nich dostępu.

·         Lekarz nie może nagrywać rozmowy, nie powinien też za dużo notować, głównym celem jest bowiem swobodna rozmowa z pacjentem.

Badania psychiatryczne – zbieranie wywiadu

Pierwsze spotkanie ma na celu przede wszystkim nawiązanie dobrego kontaktu z pacjentem, próbę otworzenia go na drugiego człowieka (lekarza) tak, aby przekazał mu swoje bolączki, dolegliwości, opowiedział o sobie. Kiedy pacjent się otwiera i zdradza informacje, które być może wstydzi się ujawnić przed innymi osobami, ma to dodatkową wartość psychoterapeutyczną. Poza tym takie spotkanie ma na celu zebranie wywiadu chorobowego, rodzinnego, ustaleniu aspektów osobowości osoby badanej, jej sytuacji życiowej oraz ewentualnych objawów psychopatologicznych. Wywiad przeprowadzany z pacjentem zwykle ma formę pytań otwartych i zamkniętych, choć najczęściej przeważają otwarte – w ten sposób lekarz nie chce sugerować osobie badanej odpowiedzi.

Zbieranie wywiadu polega na gromadzeniu m.in. informacji o sytuacji rodzinnej, biografii pacjenta, historii choroby, objawów wskazujących na stan psychopatologiczny. W przypadku zbierania wiadomości na temat rodziny, pacjent pytany jest o stan psychospołeczny rodziców oraz dziadków np. ich wykształcenie, status zawodowy, o liczbę rodzeństwa i ich wiek, atmosferę panującą w rodzinie, występowanie w rodzinie chorób psychicznych. Informacje na temat biografii pacjenta dotyczą najczęściej przebiegu ciąży i okoliczności porodu (jeśli pacjent słyszał o tym od rodziców), przebiegu okresu dzieciństwa, okresu dojrzewania, wczesnej młodości. Padają pytania o związaki partnerskie oraz rozwój kariery zawodowej.

Wywiad chorobowy polega na dowiedzeniu się, czy już wcześniej pojawiły się u pacjenta inne choroby somatyczne oraz psychiczne, jak przebiegał aktualny stan choroby. Lekarz skupia się też na objawach oraz fenomenach psychologicnych, które mogłyby wskazywać na to, że u pacjenta występuje stan psychopatologiczny, a należą do nich np. zaburzenia treści myslenia, zaburzenie postrzegania, zaburzenia Ja, wahania dobowe (rano pacjent czuje się lepiej, wieczorem najgorzej).

Badania psychiatryczne – badanie somatyczne

W skład badań psychiatrycznych wchodzą też badania somatyczne, które obejmują m.in.:

·         Ocenę stanu ogólnego pacjenta, a więc: stan jego odżywienia oraz nawodnienia; ślady urazów głowy lub innych części ciała; ocenę jak bardzo ruchome są jego kończyny i czy np. nie stwierdza się sztywności karku; stwierdzenie obecności obrzęków, zmian barwnikowych lub zrogowaceń; ocenę stanu tarczycy oraz stanu brzucha przez badanie palpacyjne; sprawdzenie czynności serca przez osłuchanie.

·         Ocenę stanu świadomości według skali Glasgow,

·         Ocenę temperatury ciała, częstości oddechu, ciśnienia tętniczego krwi, tętna.

Źródła:

Psychiatria, pod red. M. Jarema, Warszawa 2016, s. 21-22, 27.

Kompendium psychiatrii, psychoterapii, medycyny psychosomatycznej, pod red. H. J. Freyberger, W. Schneider, Rolf-Dieter Schneider, Warszawa 2005, s. 3-6.