Hemoroidy (żylaki odbytu) – przyczyny, objawy i sposoby leczenia
Hemoroidy – co to takiego?
Tak naprawdę hemoroidy to naczynia żylne umiejscowione w odbytnicy i odbycie, które posiada każdy człowiek. Natomiast choroba hemoroidalna (potocznie nazywana hemoroidami lub żylakami odbytu) to stan, w którym naczynia te są powiększone, powodując nieprzyjemne objawy w postaci swędzenia, krwawienia, dyskomfortu, uczucia niepełnego wypróżnienia czy bólu. Nieleczone mogą prowadzić do znacznego obniżenia jakości życia.
Choroba hemoroidalna to niestety powszechny problem. Dotyczy ona około 50% dorosłych, a ryzyko jej wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem (dzieci chorują na nią bardzo rzadko). Objawowe hemoroidy powszechnie pojawiają się również w ciąży.
Hemoroidy – przyczyny i czynniki ryzyka
Prawdopodobieństwo wystąpienia hemoroidów może być większe, jeśli cierpią na nie inni członkowie rodziny, na przykład rodzice.
Narastanie ciśnienia w dolnej części odbytnicy może wpływać na przepływ krwi i powodować obrzęki żył. Czynniki, które mogą do tego doprowadzić to między innymi:
częste zaparcia i problemy z wypróżnianiem,
nieodpowiedni wysiłek fizyczny jak np. podnoszenie zbyt ciężkich przedmiotów,
otyłość i nadwaga,
ciąża, kiedy powiększająca się macica zaczyna uciskać na żyły,
dieta uboga w błonnik,
seks analny,
siedzący tryb życia.
Hemoroidy bardzo często są następstwem chronicznych zaparć lub biegunek, należy więc zwrócić uwagę, by rozwiązać ten problem u źródła, aby nie borykać się z uciążliwymi i wstydliwymi komplikacjami w późniejszym czasie.
Hemoroidy - objawy
Hemoroidy można podzielić na dwa rodzaje pod względem ich umiejscowienia i objawów jakie wywołują. Są to:
Hemoroidy wewnętrzne: znajdują się tak głęboko w odbytnicy, że zwykle nie można ich zobaczyć ani poczuć. Na ogół nie bolą, ponieważ jest to obszar słabo unerwiony. Hemoroidy wewnętrzne często zanikają samoistnie, jeżeli zostanie wyeliminowana przyczyna ich występowania.
Hemoroidy zewnętrzne: znajdują się pod skórą wokół odbytu, gdzie znajduje się znacznie więcej zakończeń nerwowych. Ten typ hemoroidów może być widoczny gołym okiem i powodować znacznie większy ból i dyskomfort, zarówno fizyczny, jak i psychiczny. Najczęściej wymaga także odpowiedniego leczenia, a w niektórych przypadkach także zabiegu chirurgicznego.
Kiedy hemoroidy są niewielkie, nie istnieją wyraźne objawy, które wskazywałyby nam, że cierpimy na tę dolegliwość. Jeżeli jednak stan zapalny rozwija się, możemy zaobserwować następujące symptomy:
krwawienie podczas wypróżniania,
pojawienie się na zewnętrznej stronie odbytu żylaków przypominających bryły, które wydobywają się z wnętrza odbytu, mogą być one bolesne i trudne do zlikwidowania,
pojawienie się śluzu, który wydobywa się sam z błony śluzowej odbytu, jest on typowym objawem występowania hemoroidów wewnętrznych,
podrażnienie, które najczęściej powstaje po wypróżnieniu się, często powoduje swędzenie i pieczenie,
występowanie bólu. W wypadku hemoroidów wewnętrznych, objaw ten zazwyczaj nie występuje. Jeżeli jednak mamy do czynienia z hemoroidami zewnętrznymi, możemy wtedy odczuwać ból, dyskomfort i ucisk.
Hemoroidy - rozpoznanie
Wiele osób z objawami hemoroidów odkłada wizytę u lekarza z powodu zakłopotania lub obawy przed badaniem. Należy jednak pamiętać, że konsekwencją odroczenia konsultacji lekarskiej może być nie tylko opóźnione wdrożenie odpowiedniego leczenia objawowych hemoroidów, ale także nierozpoznanie innych, bardziej groźnych chorób, takich jak rak odbytu czy rak jelita grubego.
Hemoroidy są bardzo powszechną przypadłością, a lekarze wiedzą, jak prawidłowo postawić diagnozę, więc nie ma powodu do wstydu czy niepokoju. Podczas pierwszej wizyty diagnostycznej należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Czego można się spodziewać po wizycie?
Rozpoznanie hemoroidów opiera się na:
przeanalizowaniu historii medycznej,
badaniu fizykalnemu jamy brzusznej i okolicy krocza,
ocenie hemoroidów zewnętrznych,
badaniu per rectum (przezodbytnicze badanie palcem) w celu wykrycia hemoroidów wewnętrznych
Jednym z podstawowych badań w diagnostyce choroby hemoroidalnej jest anoskopia. Dzięki zastosowaniu specjalnego wziernika możliwe jest wprowadzenie do odbytnicy urządzenia pozwalającego na dokładne zbadanie hemoroidów wewnętrznych. Przed badaniem lekarz wprowadza do odbytu żel ze środkiem znieczulającym. Badanie to nie wymaga specjalnego przygotowania.
Kolejnym badaniem, które można wykonać w ramach diagnostyki choroby hemoroidalnej, jest rektoskopia. W trakcie badania oceniana jest budowa błony śluzowej kanału odbytu, odbytnicy, a czasami także końcowego odcinka esicy (okrężnicy esowatej). Badanie jest bezpieczne, dobrze tolerowane przez pacjentów i trwa krótko – zwykle 2 do 5 minut. Może być wykonywana u osób dorosłych i dzieci. Do przeprowadzenia rektoskopii stosuje się sztywny wziernik – rektoskop, który ma długość od 20 do 30cm. Specjalna budowa rektoskopu umożliwia pobieranie materiału do badania histopatologicznego i bakteriologicznego, a także na przeprowadzanie zabiegów, jak usuwanie polipów, ciał obcych, oraz tamowanie krwawienia.
