Gdy objawy paraliżują, a badania nic nie wykazują. To niekoniecznie nerwica, to może być dysautonomia

Dysautonomia - co to w ogóle znaczy?

Dysautonomia (inaczej neuropatia autonomiczna) to termin zbiorczy, opisujący dysfunkcję autonomicznego układu nerwowego (AUN). Ten system działa w tle i jest kluczowy dla utrzymania wewnętrznej równowagi organizmu, zwanej homeostazą. Odpowiada za regulację funkcji, na które nie mamy świadomego wpływu, takich jak:

• częstość akcji serca i ciśnienie krwi,
• częstotliwość oddychania,
• trawienie i perystaltyka jelit,
• temperatura ciała i potliwość.

Kiedy AUN jest zaburzony, sygnały między mózgiem a narządami są niewłaściwie przekazywane, co prowadzi do szerokiego spektrum niespecyficznych objawów. Problemy z diagnozą wynikają często z tego, że dolegliwości są rozproszone i mogą naśladować inne schorzenia, w tym zaburzenia lękowe.

Objawy dysautonomii

Dysautonomia nie jest jedną chorobą, ale grupą stanów. Najlepiej przebadaną i najczęściej diagnozowaną postacią jest zespół posturalnej tachykardii ortostatycznej (POTS). POTS to stan charakteryzujący się nietolerancją ortostatyczną – czyli problemami z utrzymaniem prawidłowej funkcji sercowo-naczyniowej w pozycji pionowej.

Kluczowe kryteria diagnostyczne dla POTS, zgodnie z międzynarodowymi konsensusami to:

• Poważne objawy dysautonomii utrzymujące się przez co najmniej 6 miesięcy.
• Wzrost częstości akcji serca o co najmniej 30 uderzeń na minutę.
• Brak znaczącego obniżenia ciśnienia krwi.

 

Objawy związane z dysautonomią są bardzo różnorodne, a pacjenci często skarżą się na:

• Kołatanie serca (tachykardia) i zawroty głowy.
• Przewlekłe, silne zmęczenie, niewspółmierne do wysiłku.
• Problemy trawienne (nudności, wzdęcia, biegunki lub zaparcia).
• „Mgła mózgowa” (brain fog) – trudności z koncentracją i pamięcią.
• Problemy z regulacją temperatury ciała i nietypową potliwość.

Dysautonomia bywa stanem pierwotnym, ale często występuje jako wtórne powikłanie innych chorób (np. cukrzycy, chorób autoimmunologicznych, a także po infekcjach wirusowych, w tym COVID-19).

Co z tym zrobić i kiedy konieczna jest konsultacja?

Jeśli przewlekle odczuwasz objawy dysautonomii, a badania podstawowe (EKG, morfologia, hormony tarczycy) są w normie, nie bagatelizuj problemu. Konieczna jest rzetelna diagnostyka różnicowa, aby wykluczyć inne przyczyny dolegliwości.

Kroki, które możesz podjąć, czekając na specjalistyczną diagnozę:

Obserwacja objawów: Prowadź dziennik, zapisując, kiedy i w jakich okolicznościach nasilają się dolegliwości (np. po pionizacji, wysiłku, posiłku).

Modyfikacje stylu życia: U wielu pacjentów z POTS pomocne jest zwiększenie spożycia soli i płynów (zawsze po konsultacji z lekarzem!) w celu zwiększenia objętości krwi krążącej.

Stopniowy ruch: Włączaj łagodną, nieforsującą aktywność fizyczną, najlepiej w pozycji leżącej lub półleżącej (np. wiosłowanie, rower stacjonarny).

Kiedy skonsultować się z lekarzem i sygnały alarmowe?

Ponieważ dysautonomia jest diagnozą z wykluczenia, kluczowa jest współpraca z lekarzem. W pierwszej kolejności udaj się do neurologa lub kardiologa, którzy mają doświadczenie w rozpoznawaniu chorób autonomicznego układu nerwowego. Mogą oni zlecić specjalistyczne testy, takie jak wspomniany tilt test (test pochyleniowy) lub badanie zmienności rytmu serca. Przeczytaj: Te suplementy regulują ciśnienie i zbijają trójglicerydy. Poleca kardiolog

Objawy wymagające pilnej reakcji medycznej to:

nagła, silna utrata przytomności (omdlenie),

bardzo wysokie lub bardzo niskie tętno i ciśnienie, niespodziewanie występujące w spoczynku,

ból w klatce piersiowej, szczególnie promieniujący do lewej ręki, żuchwy lub pleców.

Właściwa diagnoza pozwala na wdrożenie celowanej terapii, która, choć nie zawsze jest w stanie całkowicie usunąć problem, może znacząco poprawić jakość życia.

 

Źródło: Pacjenci.pl, Dysautonomia International