Kiedy pacjent może skorzystać z bezpłatnego transportu sanitarnego w ramach świadczeń medycznych?
Ból, ograniczona sprawność czy chemioterapia potrafią zamienić prostą drogę do przychodni w prawdziwe wyzwanie. Dobra wiadomość: w wielu sytuacjach Narodowy Fundusz Zdrowia pokrywa koszty przewozu karetką, a ty nie płacisz ani złotówki. Sprawdź, kiedy możesz skorzystać z tej pomocy i co zrobić, aby lekarz wystawił odpowiednie zlecenie.
- Bezpłatny transport sanitarny przysługuje nie tylko pacjentom leżącym – również osobom z trwałą niesprawnością ruchową lub wymagającym regularnych wizyt (np. dializy)
- Lekarz rodzinny, specjalista albo szpital mogą wypisać zlecenie; placówka sama zamawia karetkę, a NFZ reguluje rachunek
- Jeśli transport zostanie odmówiony, masz prawo złożyć skargę do oddziału wojewódzkiego NFZ – warto o tym pamiętać
Nie każda karetka to pogotowie
Transport sanitarny to przewóz pacjenta karetką, ale bez ostrego dyżuru ratunkowego ‒ służy ciągłości leczenia, a nie ratowaniu życia w trybie natychmiastowym. Różni się od transportu medycznego, który odbywa się między szpitalami, gdy chory wymaga stałego nadzoru personelu podczas jazdy. Z darmowego transportu skorzystają m.in. pacjenci:
- po wypisie ze szpitala, których stan uniemożliwia bezpieczny powrót taksówką czy komunikacją publiczną,
- z dysfunkcją narządu ruchu, uniemożliwiającą wsiadanie do zwykłych pojazdów,
- wymagający stałych zabiegów (dializa, radioterapia) realizowanych w najbliższej placówce.
Warto odróżniać te sytuacje od nagłego zagrożenia życia – wtedy wzywamy zespół ratownictwa medycznego (numer 999 lub 112), a nie transport sanitarny.
Kto płaci, kto jedzie? Kryteria NFZ krok po kroku
Zanim karetka podjedzie pod dom, lekarz musi wystawić zlecenie na transport sanitarny. Dokument mogą wypisać: lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ), lekarz poradni specjalistycznej lub oddział szpitalny. Jakie zasady obowiązują?
Bezpłatnie w obie strony – jeśli masz trwałą niesprawność ruchową lub wymagasz natychmiastowego podjęcia albo ciągłości leczenia (np. chemioterapia, radioterapia).
40% dopłaty z NFZ – gdy możesz chodzić, lecz potrzebujesz pomocy przy wsiadaniu lub masz chorobę wymagającą specjalnego transportu. Pacjent pokrywa 60% kosztów.
Pełna odpłatność – gdy stan zdrowia nie spełnia powyższych kryteriów, a przewóz wynika wyłącznie z wygody pacjenta.
Lekarz określa także trasę: NFZ finansuje dojazd do najbliższej placówki wykonującej dane świadczenie. Dłuższe trasy pacjent dopłaca z własnej kieszeni.
Przeczytaj też: Musisz jechać na SOR? Tu sprawdzisz kolejkę
Jak załatwić karetkę i co robić przy odmowie?
Najpierw zgłoś lekarzowi potrzebę przewozu – opisz problemy z chodzeniem lub częstotliwość wizyt. Po wystawieniu zlecenia placówka zamawia transport, informuje cię o dacie i godzinie.
Jeśli odmówiono przewozu mimo spełnienia warunków:
- poproś lekarza o wyjaśnienie i ewentualne uzupełnienie dokumentu,
- zgłoś skargę do oddziału wojewódzkiego NFZ – telefonicznie, mailowo lub pisemnie. NFZ ma obowiązek zbadać sprawę i udzielić odpowiedzi.
Pamiętaj, że bezwzględnie należy wzywać pogotowie ratunkowe przy objawach nagłych, takich jak silny ból w klatce piersiowej, duszność czy utrata przytomności – uprawnienia do transportu sanitarnego nie zastępują wezwania karetki „na sygnale”.
Przeczytaj też: Kiedy dzwonić po pogotowie? Ratownik medyczny wyjaśnia, jak optymalnie korzystać ze służb ratunkowych
Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje porady medycznej.
Źródła:
- Narodowy Fundusz Zdrowia, Poradnik Pacjenta: Transport sanitarny w ramach NFZ, 09 kwietnia 2025.
- Obwieszczenie Ministra Zdrowia z 23 maja 2023 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
- Dziennik.pl, Transport sanitarny NFZ – kiedy przysługuje i jak go uzyskać?, 2025.
- Infor.pl, Co to jest transport sanitarny i dla kogo jest bezpłatny?, 2024.
