Kto najczęściej choruje na schizofrenię? Czy schizofrenia jest dziedziczna?
Schizofrenia jest poważną chorobą psychiczną, polegającą na upośledzeniu postrzegania lub wyrażania rzeczywistości. Typowymi objawami schizofrenii są urojenia i pseudohalucynacje słuchowe, które powodują stopniowe wycofywanie się chorego z życia społecznego. Jaka jest rola genów w rozwoju schizofrenii? Artykuł powstał na podstawie rozmowy z psychiatrą, terapeutą dr Bartłomiejem Kubackim.
W jakim wieku przypada szczyt zachorowań na schizofrenię?
Schizofrenia jest wieloczynnikową chorobą psychiczną, uwarunkowaną poprzez czynniki genetyczne, środowiskowe i społeczne, na którą cierpi 1% populacji a świecie. Zachorować można w każdym wieku, jednak najczęściej diagnozuje się ją u osób młodych, przed 30 roku życia. Schizofrenia dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiet, ale u mężczyzn zazwyczaj ujawnia się wcześniej. „Szczyt zachorowań przypada między 18 a 30 rokiem życia. Co ciekawe, schizofrenia szybciej rozwija się u mężczyzn niż u kobiet. U mężczyzn jest to wiek 18 – 25 lat, a u kobiet 25 - 35 lat. Drugi pik choroby u kobiet wynosi 44 - 49 lat, czyli tak naprawdę można zachorować w każdym wieku. Nie zapominajmy również o tym, że na schizofrenię cierpią także dzieci.” - powiedział psychiatra, terapeuta dr Bartłomiej Kubacki.
Czy schizofrenia jest dziedziczna?
Czynniki genetyczne zwiększają podatność na zachorowanie na schizofrenię, jednak nie mają całkowitego wpływu na jej wystąpienie. Osoby, które są blisko spokrewnione z pacjentami cierpiącymi na schizofrenię mają wyższe ryzyko rozwoju choroby, jednak nie oznacza to, że na pewno zachorują. Istotną rolę odgrywają także czynniki środowiskowe i społeczne. „W przypadku, kiedy jeden z rodziców cierpi na schizofrenię, prawdopodobieństwo wystąpienia jej u potomstwa wynosi 20%. Kiedy schizofrenia dotyczy obojga rodziców, ryzyko rozwoju choroby u dzieci wzrasta jeszcze bardziej. Nie ma jednak 100 – procentowej pewności, że dziecko zachoruje na schizofrenię. Ważne są czynniki środowiskowe i społeczne, czyli to, w jaki sposób dana osoba była wychowywana, czy ma jakieś traumy, w jakim środowisku żyła i w jakim przebywa obecnie.” - powiedział psychiatra, terapeuta dr Bartłomiej Kubacki.
U osób z predyspozycją do zachorowania na schizofrenię, pod wpływem działania czynników stresogennych, może dojść do ujawnienia się choroby. „Istnieje teoria podatności na stres. Każdy z nas doświadcza różnych kryzysów psychicznych i niektóre z nich mogą przekroczyć naszą możliwość zaadoptowania się do danej sytuacji. Jeśli ktoś ma podatność na schizofrenię, w takiej sytuacji choroba może wystąpić.” - powiedział psychiatra, terapeuta dr Bartłomiej Kubacki.
Okazuje się, że zażywanie narkotyków zwiększa ryzyko wystąpienia schizofrenii aż sześciokrotnie! „Narkotyki takie jak amfetamina, pochodne amfetaminy, kokaina, a nawet marihuana - zwiększa sześciokrotnie możliwość przejścia epizodu psychotycznego w schizofrenię. Psychozy po narkotykowe przebiegają podobnie do objawów schizofrenii, natomiast nie są tym samym. Może zdarzyć się tak, że pacjent będzie miał podwójną diagnozę, czyli uzależnienie od środków psychoaktywnych i schizofrenię.” - powiedział psychiatra, terapeuta dr Bartłomiej Kubacki.
Jak przebiega schizofrenia?
Schizofrenia jest chorobą przewlekłą, której objawy i poszczególne etapy mogą przebiegać różnie, w zależności od pacjenta. Możemy mieć do czynienia z jednorazowym epizodem psychotycznym, z przebiegiem falowym z epizodami objawowymi i okresami remisji, a także z przewlekłą formą choroby. „Może być tak, że objawy będą narastać, wybuchnie psychoza i będzie to jeden epizod psychotyczny, który już więcej się nie powtórzy. Dzięki odpowiedniemu leczeniu i wdrożeniu pewnych technik psychologicznych (psychoedukacji czy psychoterapii) pacjent będzie dobrze funkcjonował, a objawy nie powrócą. Schizofrenia może też przebiegać falowo, a więc będą występować kolejne epizody psychotyczne, przerywane okresami remisji, czyli wycofania się tych objawów. W tym czasie pacjent może normalnie funkcjonować, pracować i tworzyć relacje. Zdarza się również tak, że schizofrenia przebiega przewlekle i epizody psychotyczne towarzyszą choremu do końca życia.” - powiedział psychiatra, terapeuta dr Bartłomiej Kubacki.
Schizofrenia wymaga farmakoterapii pod kontrolą lekarza psychiatry. Choroba ta cechuje się wysokim ryzykiem nawrotów, a część pacjentów wymaga przyjmowania leków do końca życia. „Przy pierwszym epizodzie schizofrenii, zaleca się, aby pacjent przyjmował leki przez okres co najmniej dwóch lat. Z naszych obserwacji wynika, że jeśli chory odstawi je wcześniej, objawy wrócą. Przy kolejnych epizodach, okres farmakoterapii wydłuża się do 5 lat. Niestety czasem pacjent musi brać leki przez całe życie.” - powiedział psychiatra, terapeuta dr Bartłomiej Kubacki.
