Na Litwie zakazany od 2019 roku. Polacy wciąż kupują dzieciom
Kolorowa butelka z charakterystycznym korkiem to stały element sylwestrowych zakupów wielu rodzin. Choć produkt ten uchodzi za niewinną atrakcję dla najmłodszych, jego obecność na stole budzi coraz większe kontrowersje wśród specjalistów. Granica między zabawą a kształtowaniem przyszłych nawyków bywa cieńsza, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka.
Czym tak naprawdę jest "szampan" dla dzieci i z czego się składa?
W Polsce, szczególnie w okresie świątecznym, szampan dla dzieci jest towarem kupowanym na potęgę. Jego ogromna popularność wynika z faktu, że imitujące alkohol napoje są łatwo dostępne w sklepach tuż przed Sylwestrem. Tymczasem u naszych sąsiadów na Litwie produkt ten jest objęty całkowitym zakazem sprzedaży od 2019 roku.
W praktyce tak zwany "szampan bez alkoholu" to po prostu gazowany napój bezalkoholowy. Nie jest on ani szampanem w rozumieniu prawnym, ani nawet winem bezalkoholowym w ścisłym tego słowa znaczeniu. Płyn ten powstaje najczęściej na bazie soku winogronowego lub jabłkowego. Należy pamiętać, że taki wyrób bardzo często zawiera sporą dawkę cukru.
Produkt ten został stworzony głównie jako wyrób okolicznościowy, który imituje musujące wino. Upodobnienie do alkoholu następuje poprzez specyficzną butelkę, etykietę oraz korek przypominający ten z prawdziwych trunków. Warto mieć świadomość, że ten stylizowany napój bywa mocno słodzony.
Jakie są argumenty za i przeciw podawaniu dzieciom bezalkoholowego "szampana"?
W noc sylwestrową część rodziców sięga po bezalkoholowy "szampan", co rodzi istotny dylemat. Główny problem dyskusji dotyczy tego, czy jest to tylko niewinna zabawa, czy też pierwszy krok do oswajania dzieci z faktem, że świętowanie równa się kieliszek i alkohol. Kluczowa jest tu obawa o przyzwyczajanie najmłodszych do kultury picia.
Zwolennicy tego rozwiązania twierdzą, że jest to forma uczestnictwa w rodzinnej tradycji i nieszkodliwa rozrywka. Rodzice postrzegają ten napój jako niewinną propozycję, chcąc po prostu włączyć dzieci we wspólne świętowanie. Argumentują oni, że bezalkoholowy trunek w kieliszku uczy kultury celebrowania, a jednocześnie podkreśla granicę, że dorosłym wolno pić alkohol, a dzieciom nie.
Krytycy i specjaliści wskazują jednak na zagrożenie płynące z mechanizmu normalizacji. Istnieje ryzyko, że dziecko zacznie kojarzyć celebrację, radość i przynależność do grupy dorosłych z naśladowaniem alkoholowych zwyczajów, co w przyszłości może ułatwić traktowanie trunków jako obowiązkowego elementu imprez.
Jaka jest symbolika "szampana" dla dzieci i jaki ma wpływ na ich postrzeganie alkoholu?
Rodzice podają ten napój, aby nadać chwili "dorosły" charakter. Dla wielu osób kluczowy jest tu sam rytuał i element zabawy, a nie fizyczna zawartość butelki. Cała procedura wiąże się z toastem, użyciem kieliszka i odliczaniem do północy. Dzięki temu dziecko ma poczuć się ważne, na równi z dorosłymi.
Symboliczny aspekt picia z kieliszka budzi jednak uzasadnione kontrowersje. Elementami tej celebracji są otrzymanie własnego szkła, wznoszenie toastu oraz słyszenie życzeń "na zdrowie". Związany z tym jest rytuał obowiązkowego stuknięcia się kieliszkami o północy, co sprawia, że imitacja wina staje się rekwizytem dorosłości i niesie groźną symbolikę.
Rodzice wybierają te produkty jako "bezpieczną" alternatywę dla alkoholu. Krytycy wskazują jednak na oswajanie z przekazem, że bez toastu i szampana święto jest niepełne. Psycholog Karolina Maćkowiak zauważa: «Dziecko i kieliszek to już złe połączenie, na dodatek podajemy mu napój podczas świąt, zatem ma dobre skojarzenia. A przy tym wszystkim pokazujemy, że picie, bądź co bądź, szampana jest czymś dobrym, czyli… alkohol jest dobry».
Jakie są alternatywne sposoby na wspólne świętowanie z dziećmi?
Szampan dla dzieci charakteryzuje się bąbelkami imitującymi musujące wino. Choć podawanie go jest w założeniu pozbawione ryzyka związanego z etanolem, warto poszukać innych rozwiązań.
Część specjalistów i rodziców proponuje rozsądny kompromis w kwestii toastów. Alternatywą jest używanie zwykłych szklanek zamiast kieliszków. Jako napój do wznoszenia toastów może posłużyć woda z owocami, herbata lub kakao.
Celem tych działań jest stworzenie wspólnego rytuału świętowania, który buduje bliskość. Kluczowe jest, aby odbywało się to bez imitowania atrybutów picia alkoholu.