Nowe normy dla nadciśnienia. Polski lekarz komentuje zmiany w USA
USA od kilku lat leczą nadciśnienie wcześniej niż Europa: już przy 130/80 mm Hg u osób z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym. Europa i Polska trzymają próg rozpoznania 140/90 mm Hg, ale cel terapii coraz częściej schodzi do 120–129 mm Hg. Co to oznacza dla pacjentów, kiedy wystarczą zmiany stylu życia, a kiedy potrzebne są leki?
- USA: u chorych z dużym ryzykiem leki już od 130/80; u niskiego ryzyka najpierw 3–6 mies. stylu życia.
- Europa/Polska: rozpoznanie od 140/90 (gabinet), cele terapii zwykle 120–129/70–79, jeśli dobrze tolerowane.
- Diagnozę potwierdza się pomiarami domowymi/ambulatoryjnymi (HBPM/ABPM); w domu progi to ≥135/85 mm Hg.
USA vs Europa: kiedy włączamy leki?
USA (ACC/AHA 2017):
- Stadium 1 to 130–139/80–89 mm Hg. Jeśli 10-letnie ryzyko ASCVD wynosi co najmniej 10% albo pacjent ma CVD, CKD lub cukrzycę, zaleca się leki plus modyfikację stylu życia (cel <130/80).
- U osób z niskim ryzykiem najpierw intensywny styl życia i ponowna ocena po 3–6 miesiącach; gdy brak efektu, rozważa się farmakoterapię.
Europa/Polska (ESH 2023, ESC 2024):
- Rozpoznanie nadciśnienia zwykle od 140/90 mm Hg w gabinecie, z potwierdzeniem poza gabinetem.
- Leki na ogół od ≥140/90 mm Hg; przy 130–139/80–89 mm Hg można rozważyć farmakoterapię u pacjentów bardzo wysokiego ryzyka lub po incydentach sercowo-naczyniowych.
- Cele leczenia: preferowany zakres 120–129/70–79 mm Hg, jeśli dobrze tolerowane; w razie nietolerancji stosuje się zasadę ALARA (tak nisko, jak rozsądnie osiągalne), a u osób starszych i z kruchością możliwe są cele łagodniejsze.
Jak potwierdzić rozpoznanie: HBPM i ABPM?
Po pierwszym podwyższonym wyniku w gabinecie zaleca się weryfikację pomiarami domowymi (HBPM) lub całodobowym monitorowaniem (ABPM). Progi poza gabinetem, które odpowiadają 140/90 mm Hg w gabinecie, to zwykle ≥135/85 mm Hg dla HBPM oraz średnia 24-godzinna ≥130/80 mm Hg dla ABPM.
– U nas mówimy o nadciśnieniu, kiedy ciśnienie w gabinecie osiąga 140/90 mm Hg – przypomina kardiolog prof. dr hab. med. Agata Bielecka-Dąbrowa, cytowana przez Medonet. Wskazuje też na zaostrzenie celów terapeutycznych i znaczenie kontroli domowej.
Co robić przy 130–139/80–89 mm Hg?
Wykonaj serię prawidłowych domowych pomiarów: rano i wieczorem przez 3–7 dni, po 5 minutach odpoczynku, za każdym razem 2 odczyty w odstępie 1–2 minut.
Popraw sen, dietę (mniej soli, więcej warzyw), ruszaj się co najmniej 150 minut tygodniowo, ogranicz alkohol.
Skonsultuj z lekarzem indywidualne ryzyko sercowo-naczyniowe. U osób z wysokim ryzykiem w USA zwykle dołącza się leki już od 130/80; w Europie rozważa się to w wybranych sytuacjach wysokiego ryzyka.
Kiedy pilnie do lekarza?
Jeśli ciśnienie przekracza około 180/120 mm Hg i towarzyszą mu ból w klatce piersiowej, duszność, objawy udaru, silny ból głowy lub zaburzenia widzenia, natychmiast szukaj pomocy medycznej. To może być przełom nadciśnieniowy wymagający pilnej interwencji. Przeczytaj: Jak śpią pacjenci z nadciśnieniem? Polskie badanie wykazuje niepokojące zależności
