Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim. Lista świadczeń jest długa
Czy warto ubiegać się o orzeczenie o niepełnosprawności? Zdecydowanie tak. Choć wiele osób waha się przed podjęciem tego kroku, orzeczenie warto mieć. Dzięki niemu można korzystać z rozmaitych form wsparcia, w tym z zasiłków, świadczeń rehabilitacyjnych czy ułatwień w miejscu pracy.
Wiele osób, które mogą ubiegać się o orzeczenie o niepełnosprawności, obawia się skomplikowanego procesu, który wymaga gromadzenia dokumentacji medycznej, odbycia komisji lekarskiej i spełnienia określonych kryteriów. W społeczeństwie wciąż pokutuje przekonanie, że orzeczenie poskutkuje stygmatyzacją, szczególnie w kontekście zatrudnienia. Wszystko to sprawia, że niektórzy rezygnują z uzyskania orzeczenia, mimo że mogliby skorzystać z należnych im świadczeń i ulg.
Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 44) rozróżnia trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Stopień niepełnosprawności orzeka się na czas określony lub na stałe, przy czym decydująca jest ocena możliwości poprawy funkcjonowania pacjenta.
Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim przyznawane jest osobom:
a) o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną;
b) o naruszonej sprawności organizmu, mające ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Co ważne nie istnieje wymóg, by osoba występująca z wnioskiem o orzeczenie spełniała oba warunki.
Lista świadczeń dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu lekkim
Osoby z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności mogą liczyć na ulgi i świadczenia, choć są one ograniczone w porównaniu ze wsparciem dla osób z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności. Oto lista dostępnych form wsparcia:
1. Ulgi i zniżki
• Ulga rehabilitacyjna w PIT – możliwość odliczenia niektórych wydatków na cele rehabilitacyjne (np. zakup sprzętu medycznego, dojazdy na leczenie).
• Ulgi komunikacyjne – niektóre samorządy oferują zniżki na bilety komunikacji miejskiej, ale zależy to od lokalnych przepisów.
• Zniżki na bilety do instytucji kultury – w wybranych teatrach, muzeach czy obiektach sportowych osoby z lekką niepełnosprawnością mogą otrzymać rabaty.
• Zniżki na opłaty za paszport – 50% zniżki na opłatę paszportową.
2. Świadczenia związane z zatrudnieniem
• Dodatkowa ochrona w pracy – pracodawca nie może zwolnić osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności bez ważnej przyczyny.
• Możliwość skróconego czasu pracy – jeśli lekarz medycyny pracy zaleci skrócenie wymiaru godzin (np. 7 godzin dziennie), pracodawca może to uwzględnić.
• Pierwszeństwo w urlopie i elastyczne warunki pracy – w niektórych sytuacjach pracownik może wnioskować o dostosowanie stanowiska pracy.
• Możliwość uzyskania odpowiedniego zatrudnienia (w tym w zakładach aktywności zawodowej i zakładach pracy chronionej) i uczestnictwa w szkoleniach (w tym specjalistycznych).
3. Świadczenia
• Wsparcie z PFRON – możliwość udziału w programach dofinansowujących zakup sprzętu rehabilitacyjnego lub kursów zawodowych.
• Dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych – w zależności od dochodu, osoba z lekką niepełnosprawnością może ubiegać się o dofinansowanie wyjazdu zdrowotnego.
• Zasiłek pielęgnacyjny – możliwość ubiegania się o zasiłek pielęgnacyjny w przypadku trudności w samodzielnym funkcjonowaniu.
• Uprawnienia do innych świadczeń rodzinnych (np. dodatków do zasiłku rodzinnego związanych z niepełnosprawnością) oraz do zasiłku stałego z pomocy społecznej.
• Świadczenie kompensacyjne – dla osób częściowo niezdolnych do pracy z powodu niepełnosprawności.
• Zasiłek okresowy – przysługuje osobie samotnie gospodarującej lub rodzinie, której dochód nie przekracza ustawowego kryterium dochodowego, czyli odpowiednio 1010 zł dla osoby samotnej lub 823 zł na osobę w rodzinie; przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie.
4. Prawo jazdy i parkowanie
• Możliwość uzyskania karty parkingowej – tylko w określonych przypadkach, np. gdy orzeczenie zawiera wskazanie o ograniczonej możliwości samodzielnego poruszania się.
• Dofinansowanie na dostosowanie pojazdu – w ramach programów PFRON można ubiegać się o pomoc w przystosowaniu auta do potrzeb osoby z niepełnosprawnością.
5. Inne formy wsparcia
• Bezpłatna pomoc prawna – niektóre organizacje oferują doradztwo w zakresie praw osób niepełnosprawnych.
• Dostęp do specjalistycznych poradni – osoby z orzeczeniem mogą korzystać z niektórych usług zdrowotnych na preferencyjnych zasadach.
• Preferencyjne warunki w instytucjach publicznych – możliwość uzyskania ułatwień w dostępie do usług publicznych.
• Usługi socjalne, opiekuńcze, terapeutyczne i rehabilitacyjne – świadczone przez instytucje pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki.
• Ulga energetyczna – umożliwia osobom z orzeczeniem korzystanie z obniżonej stawki za zużycie energii elektrycznej.
• Dotacje i preferencyjne kredyty – m.in. przy zakładaniu działalności gospodarczej lub działalności rolniczej.
Pracownik z orzeczeniem o niepełnosprawności – korzyści dla pracodawcy
Warto nadmienić, że zatrudnienie osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności – również w stopniu lekkim – przynosi wymierne korzyści pracodawcom. Oto najważniejsze z nich:
1. Dofinansowanie wynagrodzenia
Pracodawca może uzyskać miesięczne dofinansowanie wynagrodzenia pracownika z lekkim stopniem niepełnosprawności w wysokości 450 zł. Kwota ta może wzrosnąć o dodatkowe 600 zł, jeśli pracownik posiada orzeczenie o schorzeniach specjalnych, takich jak upośledzenie umysłowe, choroba psychiczna, epilepsja czy choroby narządu wzroku. W takim przypadku łączne dofinansowanie wynosi 1050 zł miesięcznie.
2. Zwolnienie z wpłat na PFRON
Pracodawcy zatrudniający osoby z niepełnosprawnością mogą być zwolnieni z obowiązkowych wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), co stanowi istotną oszczędność finansową.
3. Zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy
Istnieje możliwość uzyskania zwrotu kosztów związanych z adaptacją stanowiska pracy do potrzeb osoby z niepełnosprawnością. Obejmuje to m.in. dostosowanie infrastruktury czy zakup specjalistycznego sprzętu, co nie tylko wspiera pracownika, ale również podnosi standardy miejsca pracy.
4. Zwrot kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego osobie niepełnosprawnej
Jeśli zatrudniony pracownik potrzebuje wsparcia innej osoby w wykonywaniu swoich obowiązków, pracodawca może ubiegać się o zwrot kosztów zatrudnienia asystenta.
Wykorzystanie tych form wsparcia nie tylko przynosi korzyści finansowe, ale również wspiera integrację społeczną i zawodową osób z niepełnosprawnościami, przyczyniając się do budowania bardziej inkluzywnego rynku pracy.
Czytaj także:
Duże zmiany (nie tylko) dla seniorów. Chodzi o korzystanie z sanatoriów
Znowu zmiana czasu. Kiedy przestawiamy zegarki na czas letni?
Szpitale pękają w szwach. Dominują te 3 choroby
