Sok z żurawiny zmniejsza ryzyko raka? Fakty, mity i wnioski z najnowszych badań
Sok z żurawiny uchodzi za „supernapój” – bogaty w przeciwutleniacze, reklamowany jako wsparcie odporności i układu moczowego. Z badań laboratoryjnych wynika, że może hamować rozwój nowotworu aż o 90%. Co dokładnie wiadomo na ten temat?
- Ekstrakty z żurawiny zahamowały wzrost komórek raka jelita w probówkach nawet o 90%
- W globalnych ocenach WCRF/AICR owoce jako grupa mają „ograniczone – sugerujące” działanie ochronne wobec nowotworów jamy ustnej, gardła i przełyku
- Dowody wciąż są niepełne, ale badania obiecujące
Ekstrakt z żurawiny a ryzyko rozwoju raka
Eksperymenty laboratoryjne pokazują, że ekstrakty z żurawiny mogą hamować wzrost komórek nowotworowych nawet o 90 procent. Problem w tym, że są to badania in vitro – przeprowadzone na liniach komórkowych, a nie w organizmie człowieka.
Duże przeglądy naukowe (np. WCRF/AICR) oceniają dowody na przeciwnowotworowe działanie owoców – w tym żurawiny – jako „ograniczone – sugerujące”. To oznacza, że istnieją pewne przesłanki, ale brakuje jednoznacznych dowodów.
Żurawina vs rak. Co zawiera ten owoc?
Żurawina wielkoowocowa (Vaccinium macrocarpon) jest źródłem antocyjanów, proantocyjanidyn i kwasów fenolowych – substancji o właściwościach przeciwutleniających. W teorii mogą one zmniejszać stres oksydacyjny i stan zapalny, które sprzyjają rozwojowi nowotworów.
W praktyce jednak stężenia tych związków w badaniach komórkowych są wielokrotnie wyższe niż te, które organizm osiąga po wypiciu soku. Ich działanie dodatkowo modyfikuje metabolizm i mikrobiota jelitowa.
Eksperci podkreślają, że picie soku z żurawiny może wzbogacić dietę w przeciwnowotworowe polifenole, ale nie zastąpi zbilansowanego odżywiania, regularnej aktywności fizycznej i badań profilaktycznych.
Co dokładnie mówią badania?
W badaniach laboratoryjnych i na modelach zwierzęcych wykazano, że frakcja polifenolowa żurawiny może silnie hamować wzrost komórek nowotworowych – w jednym z eksperymentów ograniczyła proliferację komórek raka okrężnicy (HCT-116) aż o 92 procent (cranberryinstitute.org).
Przegląd 51 publikacji naukowych opisał podobne działanie wobec komórek raka przełyku, żołądka, pęcherza i prostaty. Należy jednak podkreślić, że są to wyniki przedkliniczne – autorzy analiz zwracają uwagę na brak badań przeprowadzonych z udziałem ludzi (MDPI).
Z kolei eksperci World Cancer Research Fund uznali, że istnieją ograniczone dowody sugerujące związek między konsumpcją owoców a niższym ryzykiem nowotworów jamy ustnej, gardła i przełyku.
Jednak nie sformułowano żadnych konkretnych wniosków dotyczących żurawiny ani jej przetworów.
Wszystko zatem sprowadza się do tego, co zawsze – aby dieta była bogata w owoce i warzywa…
Źródła:
- World Cancer Research Fund / American Institute for Cancer Research. Wholegrains, Vegetables and Fruit and the Risk of Cancer. Continuous Update Project Expert Report 2018. WCRF International, 2018.
- Weh K.M., Clarke J., Kresty L.A. Cranberries and Cancer: An Update of Preclinical Studies Evaluating the Cancer Inhibitory Potential of Cranberry and Cranberry Derived Constituents. Antioxidants 2016; 5(3): 27. doi: 10.3390/antiox5030027.
- Han Y., Huang M., Li L. i wsp. Non-extractable Polyphenols from Cranberry: A Potential Anti-inflammation and Anti-colon Cancer Agent. Food & Function 2020; 11: (art. FO-ART-07-2019-001536).
- Novotny J.A., Baer D.J., Khoo C., Gebauer S.K., Charron C.S. Cranberry Juice Consumption Lowers Markers of Cardiometabolic Risk, Including Blood Pressure and Circulating C-reactive Protein, Triglyceride, and Glucose Concentrations in Adults. Journal of Nutrition 2015; 145(6): 1196-1203.
- Chai S.C., Hooshmand S., Saadat R.L. i wsp. Effect of Daily Consumption of Cranberry Beverage on Insulin Sensitivity and Modification of Cardiovascular Risk Factors in Adults with Obesity: A Pilot Randomised Placebo-Controlled Study. British Journal of Nutrition 2016; 116(2): 340-349.
