Udar mózgu
Udar mózgu – definicja i rodzaje
Incydent mózgowo-naczyniowy jest klasyfikowany jako zespół objawów związanych z zaburzeniem ogólnej sprawności mózgu o podłożu naczyniowym trwającym powyżej 24 godzin. Wyróżnia się dwa typy udaru mózgu. Udar niedokrwienny to sytuacja, w której przepływ krwi w naczyniach krwionośnych jest utrudniony. Powodem takie stanu jest miażdżyca tętnicy albo zator będący konsekwencją nieprawidłowej krzepliwości krwi. Ten typ diagnozuje się u ok. 80% wszystkich pacjentów. Z kolei udar krwotoczny nazywany jest potocznie wylewem, ponieważ krew w skutek wzrostu ciśnienia śródczaszkowego wydostaje się z tętnicy i rozlewa na tkanki mózgu, powodując ich uszkodzenie.
Udar mózgu – objawy
Następstwa udaru zależą od części mózgu, która została uszkodzona. Bez względu na przebieg, każdy przypadek choroby wymaga interwencji medycznej na oddziale udarowym. Nawet stan chwilowego, zanikającego niedokrwienia mózgu wymaga hospitalizacji, gdyż może on poprzedzać faktyczny udar. Do charakterystycznych symptomów zalicza się m.in. wykrzywione usta, z kącikiem opadającym po jednej stronie, niedowłady kończyn, problemy z mową i zaburzenia świadomości oraz utrata koordynacji ruchowej. Dysfunkcje optyczne mogą przejawiać się w podwójnym widzeniu, ograniczonym polu widoczności lub całkowitej utracie wzroku w jednym oku.
Udar mózgu – pierwsza pomoc
Krew zaopatruje mózg w tlen i składniki odżywcze umożliwiające podtrzymanie podstawowych funkcji życiowych. Komplikacje ośrodkowego układu nerwowego mogą wystąpić już kilka minut po pojawieniu się niedokrwienie. Komórki mózgu pozbawione krwi zatamowanej w naczyniach krwionośnych zaczynają obumierać, dlatego tak ważna jest szybka interwencja. Wdrożenie leczenie w ciągu 3 godzin od wystąpienia pierwszych objawów umożliwia uniknięcie poważnych powikłań i pełną odwracalność zmian w okresie rehabilitacji. Podejrzewając udar u siebie lub osoby w pobliskim otoczeniu należy jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe.
Udar mózgu – diagnostyka i leczenie
Na podstawie Skali Udarów Narodowego Instytutu Zdrowia NISHH określa się poziom zaawansowania zaburzenia. Za rozpoznanie udaru mózgu odpowiada neurolog, który zleca tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny głowy. Bada się również drożność tętnic mózgowych i szyjnych. W niektórych sytuacjach pobiera się do badania niewielką ilość płynu mózgowo-rdzeniowego. Morfologia krwi pozwala ustalić przebieg krwawienia oraz czas krzepnięcia krwi. Chorego podłącza się do aparatury, która podtrzymuje podstawowe funkcje życiowe i zaopatruje mózg w niezbędne składniki odżywcze. Jeśli pacjent choruje na nadciśnienie tętnicze, które mogło przyczynić się do udaru, podaje się leki obniżające ciśnienie. Udar niedokrwienny leczy się przez podawanie środków trombolitycznych, rozpuszczających skrzeplinę. Interwencja chirurgiczna polega zwykle na usunięciu powstałego krwiaka lub zabiegowi angioplastyki, czyli poszerzenia zwężonej tętnicy przez cewnik balonowy.
Udar mózgu – rehabilitacja
Po przeprowadzeniu wszystkich niezbędnych zabiegów konieczna jest długotrwała rehabilitacja. Powikłania wskutek niedokrwienia lub wylewu krwi do mózgu to zazwyczaj zaburzenia mowy i funkcji ruchowych. Opieka fizjoterapeuty i logopedy daje szansę na powrót do sprawności przed udarem mózgu, jednak przy ostrzejszym przebiegu niektóre zmiany mogą być nieodwracalne. Ważne jest wtedy wsparcie rodziny i pomoc psychologa, który w ramach terapii oswoi chorego z niepełnosprawnością. Okres rehabilitacji to kwestia indywidualnych postępów chorego, może trwać kilka tygodni lub wiele lat.
