Udar mózgu - objawy ostrzegawcze. Tak organizm ostrzega przed udarem
Udar mózgu jest jedną z głównych przyczyn zgonów w Polsce i na świecie. To także najczęstsza przyczyna trwałego inwalidztwa osób dorosłych. Mimo że ryzyko udaru rośnie wraz z wiekiem, problem ten dotyka coraz młodszych pacjentów.
Osoba, u której wystąpił udar, powinna jak najszybciej otrzymać pomoc medyczną. Czas, jaki upłynął od momentu pojawienia się pierwszych objawów udaru do rozpoczęcia leczenia ma kluczowe znaczenie dla skuteczności leczenia. Co może sygnalizować zbliżający się udar? Artykuł powstał na podstawie rozmowy z kardiologiem dr n. med. Ewą Uścińską.
Udar niedokrwienny i krwotoczny - który jest bardziej niebezpieczny?
Udar mózgu to bardzo poważny stan, obarczony dużym ryzykiem zgonu i inwalidztwa. Wyróżniamy dwa typy udaru: niedokrwienny oraz krwotoczny.
Udar niedokrwienny występuje znacznie częściej - stanowi około 80% wszystkich przypadków udaru. Mówi się o nim „zawał mózgu”.
- Jego przyczyną jest utrudniony dopływ krwi do mózgu, najczęściej w następstwie zamknięcia światła naczynia mózgowego przez materiał zatorowy pochodzący z różnych części naszego krwiobiegu lub krytycznego zwężenia przez blaszkę miażdżycową. Dochodzi wówczas do obumarcia komórek mózgowych w obszarze zaopatrywanym przez to naczynie – wyjaśniła kardiolog dr n. med. Ewa Uścińska.
Udar krwotoczny, potocznie zwany wylewem, występuje rzadziej, jednak jest dużo bardziej niebezpieczny - obarczony jest większym ryzykiem zgonu i inwalidztwa.
- W tym typie udaru dochodzi do pęknięcia naczynia mózgowego, krwotoku wewnątrzczaszkowego i uszkodzenia tkanki mózgowej przez powstały krwiak oraz w wyniku wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. Przebieg udaru krwotocznego jest nieprzewidywalny, ponieważ nie wiemy, czy krwotok się skończy i kiedy się skończy. W tym typie udaru rozległość uszkodzeń jest zazwyczaj większa, a możliwości leczenia są ograniczone – powiedziała dr n. med. Ewa Uścińska.
Jakie są objawy udaru?
Objawy udaru mózgu mogą być następujące:
- niedowład jednej części ciała,
- opadanie kącika ust,
- wygładzenie zmarszczek po jednej stronie twarzy,
- drętwienie ręki, nogi bądź twarzy, a w skrajnych przypadkach nawet całkowity brak czucia,
- zaburzenia mowy i widzenia,
- nudności,
- wymioty,
- ból głowy,
- zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów,
- zaburzenia świadomości,
- utrata przytomności.
- Podstawowym objawem udaru jest niedowład jakiejś części ciała. Obejmuje on zazwyczaj jedną stronę ciała np. lewą rękę i lewą nogę lub prawą rękę i prawą nogę. Niedowład może też dotyczyć pojedynczej kończyny górnej lub dolnej, natomiast pojedyncze ognisko uszkodzenia mózgu nie może wywołać jednoczasowo niedowładu lewej ręki i prawej nogi lub odwrotnie. Bardzo częstym objawem, widocznym na pierwszy rzut oka, jest opadanie kącika ust oraz wygładzenie zmarszczek po jednej stronie twarzy (lewej bądź prawej) - to jest również wynik niedowładu mięśni twarzy - wyjaśniła kardiolog dr n. med. Ewa Uścińska.
- Zazwyczaj niedowładom towarzyszą zaburzenia czucia, np. drętwienie ręki, nogi bądź twarzy, w skrajnych przypadkach może wystąpić całkowity brak czucia. Bardzo częstym objawem udaru są zaburzenia mowy, które mogą być dwojakiego rodzaju - dodała dr n. med. Ewa Uścińska.
Po czym poznać, że zbliża się udar?
Sygnałem ostrzegawczym zbliżającego się udaru mózgu są krótkotrwałe i samoistnie ustępujące zaburzenia widzenia, mowy, pamięci czy świadomości. Powinniśmy zachować czujność również w sytuacji, jeśli wystąpi drętwienie i osłabienie siły mięśniowej ręki, nogi czy twarzy.
Objawy te zazwyczaj ustępują całkowicie po kilku minutach lub godzinach, jednak nie należy ich bagatelizować! W sytuacji ich wystąpienia należy udać się do lekarza, gdyż oznaczają one duże ryzyko wystąpienia udaru mózgu w najbliższym czasie.
- Ostrzegawczym sygnałem są epizody przemijającego niedokrwienia mózgu (TIA), czyli krótkotrwałe i samoistnie ustępujące zaburzenia widzenia, mowy, pamięci czy świadomości, a także drętwienie i osłabienie siły mięśniowej ręki, nogi czy twarzy. Zwykle całkowicie ustępują po kilku minutach lub kilku godzinach, natomiast nie wolno ich bagatelizować, gdyż oznaczają wysokie ryzyko wystąpienia pełnoobjawowego udaru mózgu w najbliższym czasie - zwróciła uwagę dr n. med. Ewa Uścińska.
Niepokojącymi objawami są również dolegliwości ze strony serca, takie jak napadowe kołatania serca, zwłaszcza kilkunastominutowe czy kilkugodzinne epizody nierównej pracy serca i towarzyszące temu złe samopoczucie, osłabienie i gorsza tolerancja wysiłku.
- Czujność pacjenta i lekarza prowadzącego powinny również wzbudzić napadowe kołatania serca, szczególnie kilkunastominutowe czy kilkugodzinne epizody nierównej pracy serca, zwykle szybszej niż zwykle, wywołującej złe samopoczucie, pogorszenie tolerancji wysiłku i osłabienie. Mogą one okazać się migotaniem przedsionków czyli kardiologiczną chorobą, która jest jedną z głównych przyczyn udaru niedokrwiennego mózgu - dodała dr n. med. Ewa Uścińska.
Pamiętajmy, aby nie zwlekać z wizytą u lekarza, jeśli pojawią się jakiekolwiek niepokojące objawy. Szybka reakcja może uratować nasze zdrowie, a nawet życie.
Przeczytaj też:
Udar mózgu - objawy, przyczyny, leczenie. Ekspert tłumaczy (pacjenci.pl)
Co może przepowiadać zawał serca? Jak rozpoznać zbliżający się zawał? (pacjenci.pl)
