W Holandii zakazali od 2026 roku. W Polsce legalne, ale śmiertelnie niebezpieczne
Tradycja ustępuje miejsca bezpieczeństwu, a barwne eksplozje na niebie mają przejść do historii. Decyzja o pożegnaniu z fajerwerkami w Holandii nie zapadła nagle, lecz dojrzewała w cieniu dramatycznych wypadków i rosnącej przestępczości. To, co dla jednych było symbolem świętowania, dla służb i lekarzy stało się walką z czasem i ludzkim cierpieniem. Nowe przepisy mają zmienić oblicze niderlandzkich świąt.
Dlaczego Holandia zdecydowała się na ogólnokrajowy zakaz sprzedaży fajerwerków?
W Holandii osiągnięto ponadpartyjny konsensus, który doprowadził do decyzji o wprowadzeniu całkowitego zakazu sprzedaży fajerwerków. Nie jest to nagły zwrot, ponieważ już kilka lat temu wiele gmin wprowadzało lokalne ograniczenia, a dyskusja na ten temat toczy się od dawna. Obecnie aż dwie trzecie Holendrów popiera ogólnokrajowy zakaz sprzedaży dla konsumentów.
Bezpośrednią przyczyną radykalnych kroków są alarmujące dane, w tym liczba 10 amputacji, stanowiąca dwukrotność wyniku z ubiegłego roku. Według stowarzyszenia chirurgów plastycznych NVPC, przywoływanego przez media, tegoroczne wypadki doprowadziły do trwałego kalectwa u wielu osób.
Decyzja ta rodzi jednak poważne wyzwania, a branża pirotechniczna nie kryje swojego niezadowolenia ze zmian prawnych. Eksperci przewidują możliwy wzrost przemytu nielegalnych ładunków przez granice państwowe. Wielu obserwatorów wyraża przy tym sceptycyzm, czy nowe przepisy faktycznie ograniczą rozbudowany czarny rynek.
Jakie są główne motywacje stojące za wprowadzeniem zakazu?
Wśród kluczowych motywacji zwolennicy zakazu wymieniają tysiące ofiar petard oraz toczącą się od dawna dyskusję publiczną. Równie istotnym argumentem za wprowadzeniem restrykcji w Holandii jest troska o zwierzęta i ich dobrostan. Jednocześnie w debacie stale przypomina się o tysiącach poszkodowanych ludzi, którzy ucierpieli przez materiały wybuchowe.
Konkretne dane medyczne stały się silnym impulsem do podjęcia radykalnych działań legislacyjnych. Dramatyczny wzrost liczby amputacji po wypadkach z materiałami wybuchowymi wstrząsnął opinią publiczną. Równolegle odnotowano niepokojący rozwój zorganizowanych grup przestępczych, które coraz śmielej przejmują kontrolę nad handlem pirotechniką.
Władze martwi także systemowe wciąganie młodzieży w nielegalną dystrybucję niebezpiecznych materiałów. Burmistrzowie miast domagają się więc zakazu produkcji oraz ścisłego śledzenia ładunków o dużej mocy. Walka z rosnącym przemytem staje się w tym kontekście strategicznym priorytetem służb bezpieczeństwa.
Jakie problemy i wyzwania wiążą się z nowymi przepisami?
Właściciele firm z branży fajerwerków nie byli zadowoleni ze zmiany prawa, domagając się odszkodowań za straty. Sektor ten stanowi bowiem istotną część holenderskiej gospodarki. Warto zauważyć, że już w 2023 roku zakaz używania materiałów pirotechnicznych obowiązywał w 16 gminach.
Eksperci przewidują, że wraz z blokadą sprzedaży legalnej może wzrosnąć przemyt towarów z zagranicy. Ko Minderhoud wprost wskazał, że na nielegalnym handlu „można zarobić”, co napędza rynek. Obawy dotyczące wzrostu przestępczości w tym obszarze podziela również policja we Francji.
Istnieje uzasadniona obawa, że sama delegalizacja sprzedaży konsumenckiej nie wystarczy do zlikwidowania czarnego rynku. Bez ścisłej współpracy międzynarodowej kontrola produkcji i przepływu towarów będzie nieskuteczna. Proceder ten wciąż angażuje młodych ludzi, co utrudnia walkę z nielegalnym obrotem na poziomie lokalnym.
Międzynarodowy wymiar przestępczości pirotechnicznej
Służby przyznają, że Holandia boryka się z poważnym problemem przestępczości związanej z nielegalnym obrotem pirotechniką. Proceder dotyczy także młodzieży, która jest werbowana do udziału w nim przez media społecznościowe. Handel przejęła zorganizowana przestępczość, a w biznes ten angażują się ludzie handlujący kokainą i bronią.
Obawy Hagi podzielają służby zagraniczne, w tym europejski Europol oraz policja w Czechach. Identyczne stanowisko w kwestii nielegalnego obrotu zajmują funkcjonariusze ze Słowenii. Ko Minderhoud uważa jednak, że przyszłoroczny zakaz nie zmniejszy procederu, który nie jest w kraju nowym zjawiskiem.
Burmistrz Rotterdamu Carola Schouten stwierdziła: „Produkcja i handel trwają. Możemy podjąć działania po naszej stronie, ale jeśli nic się nie wydarzy po drugiej stronie, będziemy mieli związane ręce”. Postuluje ona wprowadzenie systemu śledzenia fajerwerków o dużej mocy, aby monitorować ich cel. Urzędniczka proponuje również zakaz produkcji niektórych rodzajów ładunków.
