Wczesne sygnały i nietypowe objawy zawału serca
W Polsce zawał serca jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów, związanych z chorobami układu krążenia. Każdego roku na zawał serca zapada około 80-100 tysięcy osób, a ryzyko wzrasta wraz z wiekiem, szczególnie u mężczyzn powyżej 40. roku życia i kobiet po menopauzie.
Nagły, ostry lub piekący ból w klatce piersiowej, promieniujący do ramienia, szyi lub żuchwy to najbardziej charakterystyczny z objawów zawału. Co ciekawe, nie u każdego musi on wystąpić, a pierwsze sygnały o zbliżającym się zawale mogą pojawić się nawet do 3 tygodni wcześniej.
Fakty o zawale serca
O zawale serca mówimy w sytuacji, gdy w efekcie niedokrwienia mięśnia sercowego dochodzi do jego martwicy. Najczęściej jest konsekwencją miażdżycy tętnic wieńcowych. Kiedy blaszka miażdżycowa pęka, powstaje skrzep, który zamyka przepływ krwi przez tętnicę. Do tkanek nie dociera krew i transportowany nią tlen ani składniki odżywcze, w związku z czym – obumierają.
Im dłużej trwa niedotlenienie serca, tym większy obszar narządu ulega martwicy, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Dlatego tak ważne jest, by w pacjent z zawałem jak najszybciej otrzymał pomoc medyczną.
Wczesne sygnały zawału serca
W wielu przypadkach zawał serca poprzedzają wczesne objawy, nazywane potocznie stanem przedzawałowym. Mogą one pojawić się na kilka godzin, dni, a nawet tygodni przed wystąpieniem ostrego incydentu.
Najczęstszym sygnałem świadczącym o ryzyku zbliżającego się zawału jest dyskomfort w klatce piersiowej. Chory może odczuwać ucisk, pełność, pieczenie albo lekki ból. Symptomy mogą zaostrzać się w czasie wysiłku i ustępować podczas odpoczynku. Podobne objawy mogą występować też w innych obszarach górnych części ciała np. w ramionach, plecach, a nawet w żołądku.
Kolejnym objawem stanu przedzawałowego są duszności. Trudności z oddychaniem mogą występować zarówno podczas aktywności fizycznej, jak i przy odpoczynku. Chory, może czuć się nietypowo zmęczony i osłabiony. Ten sygnał występuje często u kobiet.
Do innych wczesnych objawów zawału serca zaliczamy nudności, zimne poty oraz nietypowe zawroty głowy, które mogą prowadzić nawet do omdleń.
Nietypowe objawy zawału serca
Według prof. Mariusza Gąsiora, kierownika III Katedry i Oddziału Klinicznego Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu:
W 2021 roku według danych Narodowego Funduszu Zdrowia zanotowano w kraju 68 tys. przypadków zawału serca. Oznacza to, że około 9 tys. pacjentów z zawałem ma nietypowe dolegliwości. Dotyczy to głównie kobiet, chorych po ,,by-passach”, przebytym zawale, z cukrzycą, starszych, po przebytym udarze, z przewlekłą chorobą nerek i niewydolnością serca.
W przypadku zawału serca kluczową rolę odgrywa natychmiastowa reakcja i jak najszybsze wdrożenie leczenia. Dlatego pacjenci nie powinni powstrzymywać się od wezwania karetki nawet w sytuacji, gdy nie są pewni, czy doświadczają właśnie ataku serca. Do nietypowych objawów zawału, które powinny zwrócić uwagę pacjenta, należą:
• ból w nietypowych miejscach – może występować w ramionach, szyi, szczęce, plecach lub nadbrzuszu; może być odczuwany jako tępy, piekący lub przypominający skurcz mięśni,
• ból w górnej części brzucha na środku lub po prawej stronie, z towarzyszącymi nudnościami, a nawet wymiotami – może być jedyną dolegliwością,
• kaszel – może towarzyszyć dyskomfortowi w klatce piersiowej oraz dusznościom, ale może też być samodzielnym objawem; niekiedy pojawia się też odkrztuszanie wydzieliny,
• stan podgorączkowy – podwyższona temperatura ciała, zazwyczaj około 37–37,5°C, a czasami nawet gorączka, może występować u osób z rozległym zawałem w ciągu pierwszych kilkudziesięciu godzin po ataku serca,
• nagłe, nadmierne pocenie się, zwłaszcza jeśli jest zimne, przypominające reakcję na stres lub niskie ciśnienie krwi,
• nieregularne bicie serca, tzw. kołatanie serca lub uczucie przyspieszonego tętna, szczególnie jeśli towarzyszą mu inne objawy – powinno wzbudzić niepokój pacjenta,
• objawy przypominające atak paniki, w tym zwiększony niepokój i uczucie zbliżającej się katastrofy.
Zawał serca to sytuacja, w której każda minuta ma znaczenie. Im szybciej osoba z zawałem trafi do szpitala i otrzyma odpowiednie leczenie, tym większe szanse na uratowanie życia i zminimalizowanie uszkodzeń mięśnia sercowego. Dlatego kluczowe jest rozpoznanie zarówno typowych, jak i nietypowych objawów, i jak najszybsze działanie.
W przypadku podejrzenia zawału mięśnia sercowego nie zwlekaj. Wezwij pogotowie ratunkowe, dzwoniąc pod numer 112 i dokładnie opisz dyspozytorowi objawy.
Czytaj także:
Po tym poznasz miażdżycę nóg. Objaw jest wyraźny
Miażdżyca daje nie tylko fizyczne objawy, ale też psychiczne. Lekarz zdradza, jak wyglądają
Nagły zgon sercowy – możliwości zabezpieczania pacjentów w Polsce 2025
