Zakrzepica nie daje wyraźnych objawów. Umiera na nią co czwarty chory
Zakrzepica potrafi rozwijać się miesiącami bez bólu i alarmujących sygnałów. Gdy w żyłach powstaje skrzeplina, pierwszym i zarazem ostatnim objawem bywa zator płucny prowadzący do nagłego zgonu. Jak rozpoznać wroga, który najczęściej działa w ukryciu – i dlaczego statystyki budzą respekt?
- 25 proc. zgonów na świecie ma związek z powikłaniami zakrzepicy – to nawet 600 tys. ofiar rocznie w UE
- Choroba bywa bezobjawowa w połowie przypadków, dlatego kluczowa jest czujność i profilaktyka
- Zmiany pozakrzepowe mogą prowadzić do przewlekłego bólu, owrzodzeń i niepełnosprawności
Czym jest zakrzepica i jak atakuje?
Zakrzepica żylna (żylna choroba zakrzepowo-zatorowa) to stan, w którym w świetle żyły tworzy się skrzeplina utrudniająca odpływ krwi. Najczęściej dotyczy żył głębokich kończyn dolnych, ale może rozwinąć się w miednicy, kończynach górnych, a nawet w splotach żylnych mózgu. Kluczową rolę odgrywa tzw. triada Virchowa: spowolniony przepływ krwi, uszkodzenie ściany naczynia i wzmożona krzepliwość. Ryzyko rośnie w czasie długiego unieruchomienia, po operacjach, w ciąży, przy otyłości czy leczeniu onkologicznym.
Jeden na czterech pacjentów umiera przez powikłania zakrzepicy
Eksperci cytowani przez serwis PAP alarmują, że co czwarty zgon na świecie wynika z powikłań zakrzepowo-zatorowych, głównie zatorowości płucnej. W samej Unii Europejskiej oznacza to nawet 600 tys. ofiar rocznie. Choroba nie wybiera — może dotknąć zarówno seniora leżącego po złamaniu szyjki kości udowej, jak i młodą kobietę stosującą antykoncepcję hormonalną. Mimo dostępności skutecznych leków przeciwkrzepliwych, zakrzepica wciąż bywa rozpoznawana zbyt późno, a świadomość jej powikłań — zatoru płucnego, udaru czy zawału — jest niska. Przeczytaj również: 5 sposobów, by uniknąć zakrzepicy w długiej podróży
Bezobjawowy przebieg – na jakie symptomy uważać?
Zakrzepica rozwija się "po cichu” — nawet połowa przypadków nie daje wyraźnych objawów. Kiedy jednak ciało wysyła sygnały, należy reagować natychmiast:
- nagły obrzęk jednej kończyny (różnica > 3 cm w obwodzie łydek),
- ból, uczucie napięcia lub ciepła w łydce, nasilające się przy chodzeniu,
- zaczerwienienie albo siny odcień skóry, czasem gorączka lub podwyższona temperatura,
- ból w klatce piersiowej, duszność, przyspieszony oddech – mogą świadczyć o zatorowości płucnej.
Sprawdź też: 5 objawów zakrzepicy. Kiedy iść do lekarza?
Każdy z tych sygnałów, zwłaszcza po długiej podróży, niedawnej operacji czy w okresie ciąży, wymaga pilnej konsultacji lekarskiej i wykonania USG Doppler lub badań obrazowych.
Zmiany pozakrzepowe – konsekwencje na lata
Nawet po udrożnieniu żyły ryzyko nie mija: zespół pozakrzepowy rozwija się u 20-40 proc. chorych. Niewydolne zastawki i trwałe uszkodzenie ściany naczyń prowadzą do przewlekłego bólu, obrzęków, przebarwień skóry, a w skrajnych przypadkach do niegojących się owrzodzeń podudzi. Eksperci podkreślają, że Polska jest liderem w zabiegowym udrażnianiu żył, ale nadal zbyt mało pacjentów trafia do specjalisty na czas.
W profilaktyce kluczowe są: codzienna aktywność fizyczna, utrzymywanie prawidłowej masy ciała, unikanie długotrwałego siedzenia, dobre nawodnienie podczas podróży oraz stosowanie pończoch uciskowych lub leków przeciwzakrzepowych, gdy zaleci to lekarz.
Przeczytaj również: Zakrzepica żył – przyczyny, objawy, leczenie, czynniki ryzyka
