Zwichnięcie stawu kolanowego
Budowa i funkcje stawu kolanowego
Staw kolanowy jest największym stawem w ciele człowieka, w którym łączą się kości udowa i piszczelowa. Staw kolanowy pozwala na zginanie i rozprostowywanie kończyny dolnej oraz na rotację jej dolnej części. Oprócz dwóch kości długich, w stawie kolanowym obecna jest rzepka, chroniąca staw od przodu. Rzepka wpływa na zwiększenie siły działania mięśnia czworogłowego uda.
Zwichnięcie stawu kolanowego
Do zwichnięcia stawu kolanowego dochodzi, gdy podczas urazu powierzchnie stawowe kolana przesuną się względem siebie w taki sposób, że nie ma między nimi kontaktu. Podczas zwichnięcia kolana dochodzi zazwyczaj także do uszkodzenia więzadeł oraz torebki stawowej. Zwichnięcie stawu kolanowego może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak uszkodzenie tętnicy podkolanowej oraz nerwów. Najczęstszymi przyczynami zwichnięcia kolana są: upadki z wysokości, wypadki komunikacyjne oraz czynne uprawianie sportu, np. piłki nożnej. Na taki uraz narażone są także osoby, w których ciele dochodzi do patologicznych zmian na skutek toczącego się procesu nowotworowego lub zapalnego. Zwichnięciom sprzyja zwiotczenie mięśni stabilizujących staw kolanowy.
Objawy zwichnięcia stawu kolanowego
Objawami zwichnięcia stawu kolanowego są:
silny ból w stawie
brak możliwości ruchu w stawie lub wręcz przeciwnie – zbyt duży wzrost ruchomości zwichniętego stawu
obrzęk w miejscu zwichnięcia
deformacja stawu
niestabilność stawu.
Jeśli uszkodzeniu uległy także nerwy lub naczynia krwionośne dodatkowymi objawami będą: krwiak, zaburzenie czucia, brak wyczuwalnego pulsu pod stawem kolanowym.
Rozpoznanie i leczenie zwichnięcia stawu kolanowego
W celu dokładnego zobrazowania uszkodzenia stawu, wykonywane jest obrazowanie RTG, pozwalające wykluczyć bądź zlokalizować dodatkowe złamanie. W przypadku zwichnięcia stawu kolanowego konieczne będzie także przeprowadzenie badania przepływu krwi, w celu wykluczenia uszkodzenia naczyń krwionośnych oraz badanie neurologiczne sprawdzające stan nerwów w miejscu urazu.
Leczenie obejmuje nastawienie stawu (repozycja) w znieczuleniu ogólnym. Repozycja powinna nastąpić jak najszybciej, by ograniczyć ryzyko postępowania uszkodzeń chrząstek oraz nerwów i naczyń. Jeśli niestabilność w stawie utrzymuje się nawet po jego nastawieniu lub jeśli zwichnięcie jest otwarte, konieczne jest przeprowadzenie operacji chirurgicznej.
Po ustabilizowaniu stawu konieczne jest unieruchomienie kończyny – zazwyczaj na czas od 7 do 14 dni, jednak zależy on głównie od rozległości urazu i indywidualnych cech pacjenta.
W procesie leczenia ważna jest rehabilitacja, która powinna rozpocząć się już w trakcie unieruchomienia kończyny. Zakres i harmonogram ćwiczeń ustalany jest ze specjalistą. Podczas unieruchomienia zabiegi mogą obejmować: magnetoterapię, laseroterapię i elektroterapię. Możliwe jest także wprowadzanie ćwiczeń izometrycznych, które mają za zadanie odżywić chrząstkę stawową i wzmacniać mięśnie kończyny. Gdy okres unieruchomienia minie, konieczne jest wykonywanie ćwiczeń czynnych, które mają za zadanie pomóc pacjentowi odzyskać pełny zakres ruchu, zwiększyć siłę mięśniową, zapobiegać zrostom i przykurczom a także poprawić koordynację nerwowo-mięśniową.
