Te 2 owoce regulują cholesterol i chronią wątrobę. Będą dojrzałe w sierpniu
Wielu z nas lato kojarzy się głównie z truskawkami, borówkami i czereśniami, jednak paleta lokalnych owoców sezonowych jest zdecydowanie bogatsza. O dwóch wyjątkowo korzystnych dla zdrowia, a mało znanych owocach dostępnych w Polsce przypomniał dziś rano dr Bartek Kulczyński.
Dzisiejszy Poranny Dziennik Zdrowia dr Kulczyński poświęcił dwóm wyjątkowym owocom, o których mało kto dziś pamięta. Oba są bogate w liczne prozdrowotne związki, a łączy je dobroczynny wpływ na cholesterol i wątrobę.
- Rokitnik to naturalna bomba witaminowa, szczególnie bogata w witaminę C i antyoksydanty, wspierające odporność i wątrobę
- Owoce rokitnika wspierają metabolizm i regulują cholesterol, dzięki obecności kwasów tłuszczowych, witaminy E i kwasów organicznych
- Dereń ma silne działanie przeciwzapalne, potwierdzone badaniami nad zawartymi w nim irydoidami
- Jego owoce wspomagają leczenie chorób metabolicznych, takich jak miażdżyca i cukrzyca, wpływając na regulację lipidów i glukozy
Witaminowa bomba z nadmorskich wydm
Rokitnik zwyczajny (Hippophaë rhamnoides L.) to roślina dziko rosnąca w Polsce głównie na klifach i wydmach nadmorskich. Jego charakterystyczne, pomarańczowe owoce dojrzewają w sierpniu i są prawdziwą skarbnicą substancji bioaktywnych. Zawierają od 200 do nawet 700 mg witaminy C na 100 g miąższu, czyli nawet 5 razy więcej niż cytryny.
Owoce rokitnika są bogate również w karotenoidy, flawonoidy, witaminy z grupy B (m.in. B1, B6, PP), witaminę E oraz pektyny. Dzięki temu
- wspierają odporność,
- działają antyoksydacyjnie,
- mogą łagodzić stany zapalne wątroby i dróg żółciowych.
Rokitnik na odporność i trawienie
W krajach o surowym klimacie, takich jak Finlandia czy Rosja, rokitnik od wieków był wykorzystywany jako roślina wspomagająca siły witalne organizmu. Jego owoce można mrozić bez strat wartości odżywczych, a dzięki wysokiej zawartości kwasów organicznych – jabłkowego, cytrynowego i winowego – wpływają korzystnie na trawienie i metabolizm tłuszczów.
Zawarte w owocach rokitnika tłuszcze (m.in. kwas linolenowy i stearynowy) oraz witamina E wspierają pracę wątroby i regulację cholesterolu. W niektórych krajach (np. Turcji) z jego owoców produkuje się soki i wina, a na Syberii używa się ich do wyrobu przetworów o działaniu przeciwszkorbutowym.
– Owoce rokitnika można jeść na surowo, jednak najlepiej po lekkim przemrożeniu (mrożenie łagodzi ich cierpkość i poprawia smak). Poza tym (…) rokitnik sprawdzi się w formie soków czy konfitur. Suszone owoce rokitnika można zaś namoczyć i dodawać m.in. do naleśników, muffinek, ciast, deserów, sosów, owsianki – podpowiada dr Kulczyński.
Przeciwzapalne owoce derenia
Po owoce derenia (Cornus mas L.) przez stulecia chętnie sięgała medycyna ludowa; teraz wracają do łask dzięki potwierdzonemu naukowo działaniu.
Są bogate w irydoidy glikozydowe, takie jak kwas loganowy, loganina, swerozyd i kornuzyd, które mają silne właściwości przeciwzapalne, porównywalne, a nawet silniejsze niż niektóre syntetyczne leki (np. indometacyna). Przeczytaj też: Zażywasz ten lek? Nie wychodź na słońce, bo to może być niebezpieczne
Owoce derenia wspierają także funkcjonowanie układu pokarmowego i są polecane w stanach zapalnych jelit, biegunkach i kolkach. Dzięki dużej zawartości witaminy C, flawonoidów i antocyjanów działają antyoksydacyjnie i wzmacniają układ odpornościowy.
Dereń w walce z chorobami metabolicznymi
Irydoidy zawarte w dereniu stymulują receptory PPAR-α i PPAR-γ, które biorą udział w regulacji metabolizmu lipidów oraz glukozy. To znaczy, że dereń może wspomagać leczenie stanów zapalnych towarzyszących chorobom metabolicznym, takim jak miażdżyca czy cukrzyca typu 2.
Badania wskazują też na zdolność rokitnika do zmniejszania ekspresji prozapalnych cytokin (np. TNF-α, IL-1β, IL-6) oraz hamowania aktywności enzymów odpowiedzialnych za produkcję tlenku azotu (iNOS) i prostaglandyn (COX-2). W efekcie dereń działa ochronnie na naczynia krwionośne i wątrobę, wspomagając ich regenerację oraz regulując poziom cholesterolu.
– Do tego badacze zauważyli, że spożywanie derenia jadalnego może spowalniać rozwój niealkoholowego stłuszczenia wątroby (NAFLD) do bardziej zaawansowanego stadium – zwłóknienia wątroby. Poza tym wspomniany owoc ma działanie obniżające ciśnienie tętnicze – dodaje dr Kulczyński w swoim newsletterze.
Przeczytaj też: Jak można odwrócić stłuszczenie wątroby? Przestrzegaj tych 5 zasad
Źródła:
1. Poranny Dziennik Zdrowia dr. Bartka Kulczyńskiego, 30 lip 2025.
2. Białecki, J., Skalski, B., & Olas, B. (2021). Rokitnik zwyczajny [Elaeagnus rhamnoides (L.) A. Nelson] jako źródło związków prozdrowotnych. Kosmos, 70(1), 121-129.
3. Karłowicz-Bodalska, K., Han, S., Bodalska, A., Freier, J., & Smoleński, M. (2017). Przeciwzapalne właściwości wybranych roślin zawierających związki irydoidowe. Post Fitoter, 18(3), 229-34.
