Antydepresanty znalazły zastosowanie w leczeniu zespołu jelita drażliwego. Jak działają na jelita?
Zespół jelita drażliwego (IBS) to przewlekłe schorzenie dotyczące jelita cienkiego i jelita grubego, najczęściej występujące u ludzi młodych w wieku 20 - 30 lat. Mechanizmy powstawania choroby nie zostały jeszcze dokładnie poznane. Od niedawna uważa się, że zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego są efektem zaburzeń interakcji osi mózg–jelito–mikrobiota. Za główne przyczyny zespołu jelita drażliwego uznaje się czynniki psychologiczne oraz zaburzenia flory bakteryjnej jelit.
Objawy fizyczne i psychiczne zespołu jelita drażliwego
Dolegliwości występujące w zespole jelita drażliwego to przede wszystkim przewlekłe, nawracające bóle brzucha i zaburzenia rytmu wypróżnienia. Ból może być zlokalizowany w różnych miejscach w obrębie jamy brzusznej. Jego natężenie często zmniejsza się, a nawet ustępuje po wypróżnieniu.
Zespół jelita drażliwego może objawiać się w czterech postaciach: z dominującym zaparciem, z dominującą biegunką, postać mieszana, kiedy występują naprzemiennie zaparcia i biegunki oraz postać niesklasyfikowana.
Inne dolegliwościami ze strony układu pokarmowego to m.in. wzdęcia, uczucie pełności po posiłku i pustego odbijania czy uczucie przelewania się w jamie brzusznej.
U większości pacjentów diagnozowane są także problemy ze zdrowiem psychicznym, m.in. zaburzenia nastroju, depresje czy nerwice lękowe. Zaburzeniom układu pokarmowego bardzo często towarzyszą objawy psychiczne. Dolegliwości fizyczne nakręcają objawy psychiczne i na odwrót. W zespole jelita drażliwego często obserwuje się, że traumatyczne przeżycia oraz przewlekły stres stanowią czynniki bezpośrednio poprzedzające rozwój choroby.
Jak antydepresanty działają na jelita?
U pacjentów z zespołem jelita wrażliwego częściej obserwuje się współistnienie zaburzeń na tle emocjonalnym, m.in. depresji czy stanów lękowych. „Około 70 - 90 procent pacjentów ma także objawy z zakresu psychologii i psychiatrii. Głównie spotykamy zespoły depresyjne bądź lękowe. Taki pacjent jest apatyczny, pozbawiony chęci do życia, ma zaburzenia snu, a jednocześnie uskarża się na dolegliwości z przewodu pokarmowego, bądź też bóle głowy, czy pleców.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow, specjalista gastroenterologii i chorób wewnętrznych
W związku z psychogennym charakterem choroby, w terapii zespołu jelita drażliwego zaczęto stosować leki antydepresyjne, które działają na ośrodkowy układ nerwowy. Okazuje się, że antydepresanty wykazują wysoką skuteczność w łagodzeniu objawów choroby, przede wszystkim w zmniejszeniu dolegliwości bólowych. „W każdej grupie powinniśmy rozważyć także leczenie z zakresu psychiatrii. Mówimy tu głównie o lekach z grupy trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych bądź inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow, specjalista gastroenterologii i chorób wewnętrznych.
Rola psychoterapii w leczeniu zespołu jelita drażliwego
W leczeniu zespołu jelita drażliwego bardzo istotną rolę odgrywa nasz styl życia. Powinniśmy zadbać o zdrową dietę i aktywność fizyczną. „Jest to choroba przewlekła, z okresami zaostrzenia i remisji, więc bardzo ważne jest to, aby lekarz przeanalizował styl życia swojego pacjenta, czy jest on narażony na czynniki stresogenne, czy dobrze się odżywia i czy regularnie ćwiczy. Okazało się, że wysiłek fizyczny obniża dolegliwości choroby.”
W ostatnich latach duży nacisk kładzie się na psychoterapię. „Jako, że choroba w większości przypadków ma podłoże psychogenne, zaleca się włączenie psychoterapii behawioralnej i technik relaksacyjnych.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow, specjalista gastroenterologii i chorób wewnętrznych. Według badań psychoterapia poznawczo – behawioralna może znacznie złagodzić objawy choroby i zmniejszyć jej negatywny wpływ na życie prywatne i zawodowe pacjenta.
