Biegunka podróżnych – jak ją rozpoznać, leczyć i uniknąć problemów na wyjeździe

Skąd się bierze biegunka podróżnych?

Najczęściej wywołują ją bakterie (enterotoksyczne szczepy Escherichia coli, Campylobacter, Salmonella, Shigella), rzadziej wirusy (np. norowirus) lub pasożyty (np. Giardia). Do zakażenia dochodzi po spożyciu skażonej żywności lub wody, ale też przez brudne ręce czy kostki lodu z nieprzegotowanej wody.

Typowe objawy biegunki podróżnych to:

• co najmniej trzy luźne lub wodniste stolce w ciągu doby,
   
• nagłe parcie na stolec, bóle brzucha, nudności, czasem wymioty,
   
• niewysoka gorączka, osłabienie wynikające głównie z odwodnienia.

Objawy alarmowe – wymagające pilnej konsultacji lekarskiej: krew w stolcu, gorączka ≥38,5°C, oznaki znacznego odwodnienia (suchość w ustach, skąpomocz, zawroty głowy), silny ból brzucha oraz biegunka u kobiet w ciąży, dzieci, seniorów i osób przewlekle chorych.

Jak długo trwa biegunka i kiedy zgłosić się do lekarza?

U dorosłych biegunka podróżnych zwykle ustępuje w ciągu 3–5 dni. Przez 1–2 tygodnie po chorobie jelita mogą być bardziej wrażliwe. Do lekarza należy zgłosić się, jeśli:

• objawy utrzymują się ponad 72 godziny mimo leczenia objawowego i nawadniania,
  występują objawy alarmowe,
   
• biegunka trwa dłużej niż 14 dni (może wskazywać na zakażenie pasożytnicze),
   
• chorujesz przewlekle lub przyjmujesz leki zwiększające ryzyko powikłań.

Przeczytaj też: Biegunki wywołane przez pałeczkę okrężnicy (Escherichia coli)

Leczenie biegunki podróżnych

Podstawą jest nawadnianie. Najlepiej stosować doustne płyny nawadniające (ORS), pijąc często i małymi łykami. W awaryjnej sytuacji można przygotować roztwór: 1 litr przegotowanej wody + 6 płaskich łyżeczek cukru + ½ łyżeczki soli.

Dieta powinna być lekkostrawna – ryż, banany, gotowana marchew, sucharki. Należy unikać alkoholu, tłustych potraw i nabiału w ostrym okresie choroby.

Leki objawowe (dla dorosłych):

• Loperamid – doraźnie, w sytuacjach wymagających podróży; nie należy stosować przy krwistej biegunce i wysokiej gorączce.
   
• Subsalicylan bizmutu – łagodzi biegunkę i nudności; przeciwwskazany m.in. w ciąży i u dzieci.
   
• Probiotyki (Saccharomyces boulardii, Lactobacillus rhamnosus GG) – mogą skrócić czas trwania o 1 dzień, ale są jedynie wsparciem.

Przeczytaj też: Probiotyki na wakacjach - czy uchronią nas przed biegunką? Zapytaliśmy dietetyka

Antybiotyki stosuje się tylko w ciężkich przypadkach, po konsultacji lekarskiej. W Azji częściej zaleca się azytromycynę, w innych regionach – rifaksyminę. Profilaktyczne przyjmowanie antybiotyku nie jest zalecane, z wyjątkiem osób z bardzo wysokim ryzykiem powikłań.

Jak zapobiegać biegunce podróżnych?

Lepiej zapobiegać niż leczyć – ta zasada w podróży nabiera szczególnego znaczenia. Wystarczy kilka prostych nawyków, by znacznie zmniejszyć ryzyko nieprzyjemnych dolegliwości. Poznaj sprawdzone sposoby, które warto stosować od pierwszego dnia wyjazdu.

1. Pij wyłącznie wodę butelkowaną lub przegotowaną, unikaj lodu z niepewnego źródła.
    
2. Jedz świeżo gotowane potrawy, samodzielnie obieraj owoce.
    
3. Często myj ręce lub dezynfekuj je preparatem na bazie alkoholu.
    
4. Unikaj surowych owoców morza, niepasteryzowanego mleka i sałatek płukanych w kranówce.
    
5. Zabierz w podróż proszek do sporządzania roztworu elektrolitów i glukozy, loperamid, probiotyk, środek do dezynfekcji rąk, a po konsultacji – antybiotyk ratunkowy.
    
6. Sprawdź wymagane szczepienia dla regionu, do którego się wybierasz (np. WZW A, dur brzuszny).

Większość przypadków biegunki podróżnych ustępuje szybko przy odpowiednim nawadnianiu, jednak nigdy nie należy lekceważyć objawów alarmowych. Osoby szczególnie narażone na odwodnienie w przypadku wystąpienia biegunki powinny niezwłocznie szukać pomocy medycznej.

 

Źródła: medycynatropikalna.pl, mp.pl, podyplomie.pl, zdrowie.pap.pl