Kolejny skutek uboczny Ozempicu. Tym razem chodzi o mięśnie
O nudnościach czy biegunkach po Ozempicu słyszeliśmy już wiele. Coraz częściej pojawia się jednak pytanie, czy razem z tłuszczem nie znikają… mięśnie. Badania wciąż nie dają jednoznacznej odpowiedzi, ale wskazują, co dzieje się z beztłuszczową masą ciała podczas terapii semaglutydem, kogo problem dotyczy najbardziej i jak można się przed nim chronić.
- Terapia semaglutydem (Ozempic) powoduje redukcję masy ciała głównie z tkanki tłuszczowej, ale ok. 33–39% utraty wagi stanowi beztłuszczowa masa ciała, w tym mięśnie
- Utrata mięśni może obniżać sprawność, spowalniać metabolizm i zwiększać ryzyko sarkopenii, szczególnie u osób starszych i z niedoborami białka
- Ryzyko zmniejszenia masy mięśniowej można ograniczyć poprzez odpowiednią podaż białka (1,2–1,6 g/kg m.c./dobę) i regularne treningi oporowe 2–3 razy w tygodniu
Jak działa Ozempic?
Ozempic (semaglutyd) to lek z grupy agonistów receptora GLP-1. Spowalnia opróżnianie żołądka, zmniejsza apetyt i poprawia kontrolę glikemii. W badaniach klinicznych (program STEP) dawka 2,4 mg tygodniowo pozwalała na redukcję masy ciała o średnio ok. 15% w ciągu 68 tygodni – znacznie więcej niż placebo – oraz poprawiała parametry metaboliczne i jakość życia.
U pacjentów z nadwagą lub otyłością oraz przebytym incydentem sercowo-naczyniowym semaglutyd zmniejszał ryzyko zgonów sercowo-naczyniowych, czyli np. zawału i udaru, co potwierdziło badanie SELECT.
Najczęstsze korzyści terapii semaglutydem w badaniach i praktyce
- Redukcja masy ciała (ok. 15% po 68 tygodniach)
- Poprawa glikemii i lipidogramu
- Spadek CRP, efekt przeciwzapalny
- W wybranych grupach – mniejsze ryzyko poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych
Działania niepożądane Ozempicu
U osób przyjmujących Ozempic najczęściej obserwuje się dolegliwości żołądkowo-jelitowe: nudności, wymioty, biegunkę lub zaparcia. W dokumentacji leku wymieniono także ryzyko zapalenia trzustki i problemów z pęcherzykiem żółciowym.
Popularne w mediach określenia, takie jak „ozempikowa twarz” czy „ozempikowe pośladki”, to efekt szybkiej utraty tkanki tłuszczowej, a nie bezpośredni toksyczny wpływ leku na skórę czy mięśnie. Z kolei tzw. paraliż żołądka to rzadkie zaburzenie motoryki przewodu pokarmowego, a decyzja o kontynuacji leczenia należy do lekarza po analizie objawów i korzyści.
Przeczytaj też: Kolejny skutek uboczny Ozempicu. Może wyniszczać niczym nowotwór
Utrata beztłuszczowej masy ciała (FFM) po Ozempicu w świetle badań
Każda skuteczna metoda odchudzania – dieta, operacja bariatryczna czy farmakoterapia – wiąże się z utratą zarówno tłuszczu, jak i części beztłuszczowej masy ciała (FFM). W analizie programu STEP 1 udział FFM w całkowitej utracie masy wyniósł ok. 39%. Oznacza to, że spada także masa mięśni, choć w proporcji mniejszej niż tłuszcz.
Dane z badań nad tirzepatydem (GLP-1/GIP) sugerują, że około 33% utraty masy stanowi FFM, co jest wynikiem podobnym do innych metod odchudzania. Metaanaliza GLP-1RA wykazała średni spadek beztłuszczowej masy ciała o ok. 0,9 kg, czyli ok. 25% całkowitej redukcji masy ciała.
W sierpniu 2025 r. doniesienia z badań na myszach zasugerowały, że semaglutyd może osłabiać siłę mięśni nawet przy niewielkiej zmianie ich wielkości, a autorzy wzywają do badań u ludzi. To ważny sygnał, ale na razie przedkliniczny; z wyników z badań na myszach nie należy wyciągać jednoznacznych wniosków w odniesieniu do pacjentów leczonych semaglutydem.
Dlaczego utrata mięśni jest groźna?
Zmniejszenie masy mięśniowej może prowadzić do spadku sprawności, wolniejszego metabolizmu i większego ryzyka sarkopenii (postępującej utraty masy i siły mięśniowej związanej z wiekiem), upadków oraz złamań – szczególnie u osób starszych i z niedoborami białka w diecie.
Wstępne analizy wskazują, że niedostateczna podaż białka i brak treningu oporowego zwiększają utratę beztłuszczowej masy ciała u osób stosujących GLP-1. Stąd konieczność wspomagania terapii dietą i dobrze zaplanowaną aktywnością fizyczną.
Przeczytaj też: Nowy lek na odchudzanie. Działa jak Ozempic, ale nie niszczy mięśni
Jak chronić mięśnie podczas terapii semaglutydem?
Redukcja masy ciała związana ze stosowaniem semaglutydu może obejmować nie tylko tkankę tłuszczową, ale również mięśnie. Aby ograniczyć ten efekt, konieczne jest wdrożenie działań ochronnych – zawsze w porozumieniu z lekarzem prowadzącym i dietetykiem klinicznym.
Podstawą jest odpowiednia podaż białka – zazwyczaj 1,2–1,6 g na każdy kilogram masy ciała na dobę, rozłożona równomiernie na 3–4 posiłki. Zapewnia to organizmowi materiał niezbędny do utrzymania i odbudowy włókien mięśniowych.
Równie istotna jest regularna aktywność fizyczna. Zaleca się 2–3 treningi oporowe w tygodniu obejmujące główne partie mięśniowe oraz uzupełniające ćwiczenia aerobowe poprawiające wydolność krążeniowo-oddechową. Program treningowy powinien być opracowany lub zatwierdzony przez wykwalifikowanego fizjoterapeutę lub trenera medycznego.
Dawkowanie leku należy zwiększać stopniowo, co ułatwia utrzymanie tolerancji na produkty wysokobiałkowe i zmniejsza ryzyko działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego.
Wskazane jest także monitorowanie beztłuszczowej masy ciała (np. metodą DXA lub BIA), ocena siły mięśniowej oraz sprawności funkcjonalnej.
U pacjentów powyżej 60. roku życia oraz u osób z niską masą ciała ryzyko utraty masy mięśniowej jest szczególnie wysokie. W tej grupie konsultacja z dietetykiem klinicznym i fizjoterapeutą przed rozpoczęciem terapii powinna być standardem.
Źródła:
Wilding JPH i wsp. Once-Weekly Semaglutide in Adults with Overweight or Obesity, NEJM 2021. New England Journal of Medicine
Ozempic (semaglutide) – pełna charakterystyka leku/etykieta (aktualizacja 2024). FDA Access Data
Lancet Diabetes & Endocrinology 2025: Body composition during major incretin-based weight loss (SURMOUNT-1 substudy – dane orientacyjne dla GLP-1/GIP).
