Piękna i niebezpieczna. Ta roślina ozdobna na skórze zostawia ślady na lata
Pachnie cytrusami, zachwyca różowo-białymi kwiatami i według legend potrafi zapłonąć niczym biblijny krzew Mojżesza. Coraz częściej pojawia się w ogrodach, ale mało kto wie, że kontakt z jego sokiem w słoneczny dzień może skończyć się bolesnymi poparzeniami, a brunatne przebarwienia skóry mogą utrzymywać się przez lata. Poznaj dwie twarze dyptamu jesionolistnego (Dictamnus albus) i sprawdź, jak bezpiecznie podziwiać tę niezwykłą roślinę.
- Dyptam jesionolistny zachwyca wyglądem i zapachem, ale jego sok w połączeniu ze słońcem może powodować bolesne poparzenia i trwałe przebarwienia skóry
- Roślina zawiera fototoksyczne furanokumaryny, które wywołują reakcję nawet po krótkim kontakcie ze skórą
- Podczas pielęgnacji dyptamu należy zachować szczególną ostrożność – nosić ochronną odzież i unikać pracy w pełnym słońcu
- Uprawiając dyptam, warto sadzić go z dala od miejsc wypoczynku i znać zasady pierwszej pomocy przy kontakcie ze skórą
Roślina ognia i legend
Dyptam wydziela obłoki lotnych olejków o zapachu cytryny i cynamonu. W gorące dni ich stężenie w powietrzu może być tak duże, że w kontakcie z ogniem pojawiają się krótkie płomyki. To zjawisko dało początek mitowi o „samozapłonie”. Botanicy uspokajają jednak, że roślina nie zapala się sama, a płomień nie wyrządza jej szkody.
Warto pamiętać, że dyptam jest objęty ścisłą ochroną gatunkową – w naturze występuje rzadko i nie wolno go pozyskiwać z siedlisk.
Ukryte niebezpieczeństwo: poparzenia od promieni słońca
W tkankach dyptamu znajdują się silnie fototoksyczne związki – furanokumaryny, w tym psoralen i bergapten. W kontakcie ze skórą, a następnie pod wpływem promieniowania UVA, mogą wywołać tzw. fitofotodermatyt. Objawy to rumień, pęcherze, a później ciemne, nieregularne przebarwienia, które mogą utrzymywać się miesiącami, a nawet latami. U niektórych osób wystarczy jednorazowy kontakt z rośliną i ekspozycja na słońce, by ślady pozostały na długo.
Przeczytaj też: 10 roślin odtraszających kleszcze – zdjęcia i opisy
Jak uprawiać dyptam bezpiecznie?
Choć dyptam kusi urodą, jego uprawa wymaga ostrożności – zwłaszcza podczas prac pielęgnacyjnych.
• Prace ogrodowe planuj w pochmurne dni lub późnym popołudniem. Choć promieniowanie UVA przenika przez chmury, jego natężenie wtedy maleje.
• Zawsze zakładaj rękawice, długi rękaw i okulary ochronne. Sok może pryskać z łamanych łodyg.
• W razie kontaktu natychmiast przemyj skórę wodą z łagodnym mydłem i osłoń przed światłem. Pomóc może odzież, opatrunek lub krem z wysokim filtrem.
• Objawy poparzenia łagodź chłodnymi okładami. W przypadku większych zmian skonsultuj się z dermatologiem – może zalecić maści sterydowe lub opatrunki hydrożelowe.
• Unikaj słońca przez kilka tygodni po incydencie. Nawet niewielka dawka UVA może pogłębić przebarwienia.
Stosując te środki ostrożności, możesz cieszyć się pięknem dyptamu bez ryzyka dla zdrowia. Jeśli planujesz nasadzenia, wybierz miejsce oddalone od stref zabaw czy wypoczynku – niech roślina zdobi ogród z bezpiecznej odległości.
Źródła:
Wolski, T., & Baj, T. (2014). Systematyka gatunku Dictamnus oraz skład fitochemiczny dwu odmian dyptamu jesionolistnego (Dictamnus albus L. cv. albiflores i cv. rosa purple). Postępy Fitoterapii, 3, 166-179.
Koczur, A., Janik Ramza, K., & Kołodziej, M. Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.) – Metodyka monitoringu. Biblioteka Monitoringu Środowiska.
dom.wprost.pl
