To może być przełom w medycynie. Takie objawy mogą zdradzić SM na długo przed diagnozą

Prodrom SM – co wiadomo

Coraz więcej badań wskazuje, że stwardnienie rozsiane może mieć fazę prodromalną, trwającą miesiące lub lata, w której pacjenci częściej korzystają z opieki medycznej z powodu nieswoistych objawów: przewlekłego zmęczenia, bólu, zaburzeń snu czy problemów psychicznych. Eksperci ECTRIMS podkreślają, że sygnały te pojawiają się jeszcze przed klasycznymi objawami demielinizacji. Choć nie służą dziś do rozpoznania choroby, stanowią istotny trop badawczy. Przeczytaj: Znana aktorka cierpi na stwardnienie rozsiane. Mówi o 2 pierwszych objawach

Wcześniejsze analizy (m.in. University of British Columbia, Neurology) wykazywały, że u osób, które w przyszłości zachorują na SM, częściej diagnozuje się depresję i zaburzenia lękowe na kilka lat przed postawieniem rozpoznania. Podobne obserwacje zgłaszały organizacje pacjenckie, w tym MS Society.

Nowe ustalenia: pierwsze sygnały nawet 15 lat wcześniej

Badanie z Kolumbii Brytyjskiej, opublikowane 1 sierpnia 2025 r. w JAMA Network Open, objęło 2038 chorych na SM i 10 182 osoby z grupy kontrolnej. Analiza 25 lat dokumentacji medycznej wykazała, że:

• wizyty związane ze zdrowiem psychicznym oraz z niespecyficznymi objawami były istotnie częstsze już 14–15 lat przed klinicznym początkiem SM,
• korzystanie z pomocy psychiatrycznej wzrastało około 12 lat wcześniej,
• konsultacje neurologiczne i okulistyczne nasilały się 8–9 lat przed pierwszym rzutem choroby.

Autorzy podkreślają, że badanie nie dowodzi związku przyczynowego – opisuje jedynie wzorce korzystania z opieki zdrowotnej. Przeczytaj: Tak się zaczyna stwardnienie rozsiane. Najwcześniejsze objawy

Wnioski dla pacjentów i lekarzy

Otrzymane wyniki nie oznaczają, że każda depresja jest wczesnym objawem SM. Zaburzenia nastroju są nieswoiste, a ryzyko dotyczy populacji jako całości. Mogą jednak zwiększać czujność diagnostyczną – zwłaszcza gdy towarzyszą im inne, powtarzalne objawy neurologiczne.

Sygnały, które powinny skłonić do konsultacji z lekarzem rodzinnym (a czasem także z neurologiem):

• nawracająca depresja lub lęk współistniejące z drętwieniem, parestezjami, nagłymi zaburzeniami widzenia czy zawrotami głowy,
• przewlekłe, niewyjaśnione zmęczenie i ból neuropatyczny,
• objawy występujące falami, z okresami nasilenia i poprawy.

Nie są to kryteria rozpoznania SM, ale powód do poszerzenia diagnostyki – w tym badań neurologicznych i rezonansu magnetycznego.

 

Źródła:

Marrie RA, et al. JAMA Network Open. 2025,

Tremlett H, et al. Neurology. 2022,

ECTRIMS: European Committee for Treatment and Research in Multiple Sclerosis,

MS Society – raport „Prodromal Phase of MS” 2023.