Bilirubina – jak przygotować się do badania i kto powinien je wykonać

Bilirubina – co to jest

Bilirubina to produkt rozpadu hemu hemoglobiny oraz innych hemoprotein. Bilirubina jest także pomarańczowoczerwonym barwnikiem żółciowym ssaków. Jej wzrost we krwi i tkankach może powodować zażółcenie skórki i białka oczu, czyli żółtaczkę. U ssaków (w tym u człowieka) bilirubina powstaje wskutek degradacji części porfirynowej hemu po uprzednim wyłączeniu i zmagazynowaniu jonu żelaza. Po rozpadzie bilirubina jest wiązana z albuminami i transportowana do wątroby, gdzie jest przekształcana i przekazywana następnie do pęcherzyka żółciowego. Wydalanie bilirubiny odbywa się właśnie poprzez pęcherzyk żółciowy, gdzie składnik ten transportowany jest wprost do jelita.

Bilirubina – kto powinien się zbadać

Bilirubinę należy badać w momencie podejrzewania u pacjenta chorób wątroby upośledzających jej funkcję. Na badanie bilirubiny powinni udać się także ci, którzy cierpią na choroby dróg żółciowych, trzustki lub mają zespoły hemolityczne. Bilirubina może być także przydatna w diagnozowaniu żółtaczki, w rozpoznaniu wirusa zapalenia wątroby, przy podejrzeniu uszkodzenia hepatocytów i innych. Badanie bilirubiny stosowane jest również jako oznaczenie przesiewowe przy hiperbilirubinemii noworodków.

Bilirubina – jak przygotować się do badania

Badanie bilirubiny przebiega podczas badania morfologicznego, w którym to z żyły łokciowej pacjenta pobierana jest krew. Jak więc przygotować się do takiego badania? Pacjent powinien być na czczo, co oznacza zjedzenie ostatniego posiłku minimum osiem godzin przed badaniem. Z tego względu najlepiej, aby badanie bilirubiny we krwi były wykonane w godzinach porannych. Przed badaniem należy uprzedzić lekarza o ewentualnych przyjmowanych lekach, ponieważ niektóre z nich mogą wpłynąć na wynik badania i dać wynik fałszywie dodatni lub fałszywie ujemny. Jeśli pacjent będzie przyjmował leki, które mogą zaburzyć badanie, lekarz prowadzący zaleci ich odstawienie na ustalony wcześniej okres. Zazwyczaj jest to czas kilku dni. Po wykonanym badaniu pacjent ponownie będzie mógł przyjmować zalecane lekarstwa.

Bilirubina – wyniki i cena badania

Badanie bilirubiny nie jest drogie i obejmuje koszt od 7 do 20 złotych. Cena badania bilirubiny uwarunkowana jest przez miasto, w którym wykonuje się badanie i daną placówkę lub laboratorium. I tak w większych miastach badanie to będzie kosztować od 10 złotych wzwyż, a w mniejszych miejscowościach poniżej 10 złotych. Przykładowo koszt badania w Warszawie to zazwyczaj około 14 złotych, a w Gliwicach czy Lublinie – około 9 złotych.

Wyniki badania bilirubiny podawane są w wartościach referencyjnych dla danego laboratorium. Prawidłowy wynik, a zatem norma bilirubiny, sięga wartości 17,1 µmol/l (10 mg/l). Wyniki badania zawsze należy skonsultować z lekarzem prowadzącym.

Stężenie bilirubiny zależy od tempa rozpadu erytrocytów oraz funkcjonowania wątroby o czym świadczy jej unaczynienie, rozkład bilirubiny czy chociażby drożność dróg żółciowych i procesy z nimi związane. Warto wiedzieć, że u noworodków stężenie bilirubiny zależy od doby życia, w której wykonano badanie. I stąd żółtaczka noworodków związana jest z niedojrzałością mechanizmu do wydalania bilirubiny. To właśnie dlatego następuje jej wzrost (nawet do 200 µmol/l) chociaż już w piątej dobie może obniżyć się do wartości, która nie sięga więcej niż 35 µmol/l.