Ciągłe zmęczenie i wypadanie rzęs? Jedno badanie wskaże winowajcę
Brak energii, mgła mózgowa, wypadające rzęsy, a nawet zachcianki na lód – to objawy, które często zrzucamy na stres lub przemęczenie. Tymczasem ich źródłem może być niski poziom białka magazynującego żelazo. Jedno proste badanie krwi może pomóc postawić trafną diagnozę i przywrócić dobre samopoczucie.
- Niski poziom ferrytyny może powodować zmęczenie, wypadanie rzęs i inne nietypowe objawy, mimo prawidłowej hemoglobiny
- Ferrytyna odzwierciedla zapasy żelaza w organizmie, a jej niedobór często wynika z diety, chorób przewlekłych lub obfitych miesiączek
- Badanie ferrytyny to proste i dostępne narzędzie diagnostyczne, które lekarz rodzinny może zlecić bezpłatnie
- Leczenie niedoboru ferrytyny wymaga indywidualnego podejścia – odpowiedniej diety, wsparcia witaminowego i czasem suplementacji pod kontrolą lekarza
Ferrytyna, czyli magazyn żelaza
Ferrytyna to białko, które pełni funkcję magazynu żelaza w organizmie. W przeciwieństwie do hemoglobiny, która wskazuje bieżący poziom żelaza we krwi, poziom ferrytyny obrazuje zapasy tego pierwiastka. Jest więc jak konto oszczędnościowe żelaza, a jej niedobór może wywołać szereg objawów, mimo że poziom hemoglobiny pozostaje w normie.
Najwięcej ferrytyny znajduje się w wątrobie, śledzionie i szpiku kostnym, ale jej stężenie można zbadać z krwi. U zdrowych kobiet ferrytyna powinna mieścić się w przedziale 15–150 µg/L, a u mężczyzn 15–200 µg/L. U dzieci poniżej 5. roku życia niedobór żelaza sugeruje ferrytyna poniżej 12 µg/L, natomiast u starszych dzieci i dorosłych – poniżej 15 µg/L.
Objawy niedoborów ferrytyny
Niski poziom ferrytyny często objawia się w nietypowy sposób, na które zwróciła uwagę w swoim poście dietetyczka, Julia Szymura. Ekspertka ostrzega, że oprócz klasycznych oznak, takich jak zmęczenie czy bladość skóry, mogą wystąpić:
• wypadanie rzęs i brwi,
• uczucie „kluchy” w gardle,
• zachcianki na lód, papier czy kredę,
• niespokojne nogi, szczególnie wieczorem,
• łamliwe paznokcie i piekący język,
• mgła mózgowa i trudności z koncentracją.
Wiele kobiet latami przypisuje te symptomy stresowi lub przemęczeniu. Tymczasem ich przyczyna może tkwić właśnie w wyczerpanych rezerwach żelaza. Przeczytaj też: Anemia wciąż nawraca? Lekarz wyjaśnia, dlaczego tak może się dziać
Kiedy ferrytyna spada?
Niedobory ferrytyny mogą mieć różne przyczyny. Najczęstsze z nich to:
• obfite miesiączki,
• nieprzemyślana dieta roślinna,
• problemy z wchłanianiem (np. SIBO, celiakia),
• ciąża, karmienie piersią,
• intensywny trening fizyczny,
• choroby autoimmunologiczne (np. Hashimoto, endometrioza),
• przewlekły stres i niektóre leki (np. na refluks).
Warto podkreślić, że osoby na diecie wegetariańskiej i wegańskiej są bardziej narażone na niski poziom ferrytyny, nawet jeśli spożywają dużo żelaza. Problemem jest bowiem jego biodostępność – żelazo roślinne wchłania się gorzej niż to pochodzenia zwierzęcego.
Prosta diagnostyka, skuteczna pomoc
Badanie ferrytyny jest szybkie i tanie, a od 2022 roku lekarz rodzinny może je zlecić bezpłatnie na koszt NFZ. Wynik warto zawsze skonsultować z lekarzem, który w razie potrzeby zaleci odpowiednią dietę lub suplementację.
Aby poprawić wchłanianie żelaza, dobrze jest łączyć je z produktami bogatymi w witaminę C, np. natką pietruszki czy papryką. Decydując się na suplementację, nie należy działać na własną rękę – nadmiar żelaza też może być szkodliwy i prowadzić do stresu oksydacyjnego czy problemów z wątrobą. Przeczytaj też: Takie sygnały wysyła organizm, gdy brakuje mu żelaza. Te 8 objawów to wołanie o pomoc
Źródła: instagram: @jula.klinicznydietetyk, dietetycy.org.pl
