Fascjoloza – czynniki ryzyka, objawy i leczenie.

Charakterystyka fascjolozy – kilka słów o pasożycie

Do rozwoju fascjolozy dochodzi w wyniku zarażenia organizmu pasożytem zwanym przywrą. Płaziniec ten, aby przetrwać potrzebuje na dwóch różnych etapach swojego rozwoju dwóch innych żywicieli:

·        Żywicielem pośrednim jest błotniarka stawowa, ślimak występujący głównie na terenach podmokłych (pastwiska, łąki) oraz w niewielkich zbiornikach wodnych lub przydrożnych rowach.

·        Żywicielem ostatecznym oprócz człowieka są zazwyczaj przeżuwacze, takie jak koza czy owca.

Przywra jest dosyć sporym pasożytem, bo standardowo osiąga długość 5, a szerokość 1 cm. Człowiek wprawdzie rzadko staje się żywicielem ostatecznym dla przywry, ale, gdy już się tak stanie, dochodzi do rozwinięcia się fascjolozy.

Jak dochodzi do zarażenia fascjolozą?

Przywry składają jaja w organizmie ostatecznego żywiciela i w ten sposób razem z kałem, jaja wydostają się na zewnątrz. Jeśli dotrą do zbiornika wodnego, zaczyna się rozwój zarodków (2-3 tygodnie). Następnie zarodki wnikają do ciała pośredniego żywiciela, gdzie będą dalej się rozwijać przez kolejnych od 5 do 10 tygodni. Wśród żywicieli pośrednich wymienia się przede wszystkim ślimaki, żyjące na terenach podmokłych, np. błotniarka stawowa.

Gdy przywra opuści organizm żywiciela pośredniego, przebywa w środowisku zewnętrznym, najczęściej wśród traw i roślin błotnych, gdzie czeka na żywiciela ostatecznego. Najczęściej do zakażenia dochodzi u krów i kóz, które pasąc się na podmokłych łąkach zjadają trawy razem z pasożytami. Wymienia się również owce, konie i inne zwierzęta przeżuwające. Na zakażenie jednak często narażeni są też ludzie!

Do zarażenia fascjolozą przez ludzi dochodzi najczęściej przez picie nieprzegotowanej wody, pobranej z naturalnych zbiorników wodnych. Może być to również wynikiem ssania zakażonej trawy zerwanej na terenie podmokłym lub źdźbła zboża.

Gdy przywra dostanie się już do organizmu ssaka, wędruje do żołądka, gdzie będąc odporną na działanie soków żołądkowych, przeczekuje, aby dostać się do jelit. Tam. Przebija ścianę jelita i dostaje się razem z krwią do wątroby.

UWAGA!!! Przywry mogą umiejscowić się nie tylko w wątrobie, ale również w mięśniach, płucach i mózgu. Dorosłe pasożyty nie opuszczają same organizmu żywiciela ostatecznego. Z kałem żywiciel wydala jedynie jaja pasożyta.

Objawy fascjolozy

Niedługo po zarażeniu fascjolozą na ciele mogą pojawić się alergiczne reakcje skórne, w skrajnych przypadkach przyjmując postać erytrodermiczną. Oprócz tego, zwłaszcza, gdy pasożyt umiejscowi się w wątrobie, może wystąpić anemia w wyniku niedoboru żelaza we krwi.

Typowe dla fascjolozy objawy, które można zaobserwować już kilka tygodni od zarażenia przywrą, to:

·        ból w obrębie wątroby,

·        ogólne osłabienie i złe samopoczucie,

·        nudności,

·        okresowe biegunki,

·        stany podgorączkowe lub gorączkowe,

·        brak apetytu.

UWAGA!!! Fascjoloza może być bardzo niebezpieczna! Skutki nieleczonej fascjolozy to między innymi żółtaczka oraz zmiany włókniste wokół miejsc, w którym zagnieździły się pasożyty (miedzy innymi przewody żółciowe), co ostatecznie prowadzi do marskości wątroby.

Rozpoznanie i leczenie fascjolozy

Zdiagnozowanie fascjolozy możliwe jest jedynie dzięki wykonaniu odczynów serologicznych oraz wykazaniu obecności jaj w kale. Ze względu na niewielki rozmiar pasożytów ujawnienie ich w dwunastnicy jest praktycznie niemożliwe. Najbardziej miarodajne wyniki otrzymuje się po 3-4 miesiącach od zarażenia – wówczas przywry osiągają swoją dorosłą formę.

Pacjenci chorzy na fascjolozę najczęściej wymagają hospitalizacji. Wynika to z bardzo różnych reakcji na podawane w leczeniu środki farmakologiczne. Specyficzna dla pacjenta reakcja wynika ze stopnia zaawansowania choroby. W zależności od tego mogą wystąpić:

·        wymioty,

·        biegunka,

·        nudności,

·        silne dolegliwości bólowe jamy brzusznej.