Grzybica przełyku – przyczyny, objawy, leczenie

Grzybica przełyku – przyczyny

Grzybica przełyku pojawia się najczęściej, gdy u pacjenta dochodzi do upośledzenia odporności. Do takiej sytuacji najczęściej dochodzi w przebiegu AIDS oraz po długotrwałej antybiotykoterapii. Nierzadko do rozwoju choroby dochodzi w wyniku przeniesienia chorobotwórczych zarazków z innych obszarów ciała, w których rozwijają się infekcje, a zwłaszcza kandydozy jamy ustnej i gardła.

Poza stanami obniżonej odporności czynnikami predysponującymi do grzybicy przełyku są m.in.:

• długotrwałe stosowanie leków hamujących wydzielanie kwasu w żołądku (powszechnie stosowanych w dolegliwościach takich jak zgaga czy choroba refluksowa przełyku),

• długotrwałe stosowanie leków przeciwzapalnych z grupy glikokortykosteroidów,

• źle leczona i długotrwała cukrzyca,

• niektóre bakteryjne i wirusowe choroby zakaźne,

• wrodzone zaburzenia immunologiczne, czyli układu odpornościowego,

• zabiegi chirurgiczne, takie jak przeszczepianie narządów czy wszczepianie sztucznych protez,

• przewlekła niewydolność serca,

• przewlekła niewydolność nerek.

Działanie chorobotwórcze wykazują także: nieprawidłowa dieta, niedożywienie, niedobory witamin A, B1, B2 lub żelaza, niedostateczna higiena, narkomania i alkoholizm. Długotrwałe żywienie chorego drogą pozajelitową również sprzyja rozwojowi infekcji grzybiczej przełyku. Dodatkowo, jak się okazuje grzybica przełyku jest częstym zakażeniem szpitalnym (kandydoza poantybiotykowa).

Grzybica przełyku – objawy i rozpoznanie

Grzybica przełyku może mieć różny przebieg. Zmiany w przełyku są widoczne podczas badania endoskopowego. Początkowo komórki grzyba tworzą liczne, drobne plamki na powierzchni błony śluzowej przełyku. W bardziej zaawansowanych przypadkach zlewają się one w większe skupiska. Strzępki grzybów wrastają pomiędzy komórki nabłonka, a nawet w głąb drobnych naczyń krwionośnych. Prowadzi to do stopniowego niszczenia błony śluzowej, powstawania obrzęków i krwawienia. Do oceny stopnia nasilenia grzybicy przełyku wykorzystuje się klasyfikację wg Kodsiego.

Grzybica przełyku w wielu przypadkach przebiega bezobjawowo i zostaje wykryta przypadkowo podczas wykonywania badań z innych powodów.

Ustalenie, że odczuwane dolegliwości to objawy grzybicy przełyku, nie jest proste. Jeśli odczuwamy ból przy przełykaniu, a dodatkowo występują jedne z poniższych objawów:

• ciągła zgaga,

• uczucie obecności ciała obcego w przełyku,

• nudności,

• ból w okolicach mostka,

• bóle brzucha nieznanej przyczyny,

• afty w jamie ustnej.

Rozpoznanie opiera się głównie o badania gastroskopowe, które uwidaczniają białawe naloty pokrywające zmienioną zapalnie błonę śluzową przełyku.

Badanie radiologiczne ma drugorzędne znaczenie, ponieważ obraz choroby w tym badaniu nie jest swoisty i może być mylony z zapaleniem wirusowym.

Do rozpoznania konieczne jest także badanie cytologiczne i histopatologiczne.

Przed postawieniem diagnozy grzybicy przełyku konieczne może być wstępne wykluczenie innych dolegliwości, w tym infekcji HSV lub wirusem cytomegalii, refluksowego zapalenia przełyku, a także zapaleń polekowych lub wywołanych radioterapią.

Grzybica przełyku – leczenie

Jeśli grzybica przełyku została przypadkowo rozpoznana u młodej zdrowej osoby, np. podczas gastroskopii wykonywanej z innych wskazań, nie ma podejrzenia występowania chorób upośledzających odporność, a choroba przebiega bezobjawowo, leczenie nie jest konieczne – zdrowy organizm sam upora się z dolegliwością. Natomiast u pozostałych osób należy włączyć leczenie przeciwgrzybicze. Terapia najczęściej opiera się na flukonazolu podawanym doustnie przez 14–21 dni. Czasem niezbędne jest leczenie dożylne. Jeżeli patogen jest odporny na flukonazol, stosuje się pozakonazol, worykonazol lub itrakonazol.

Jeśli grzybica przełyku wystąpiła jako powikłanie stosowania innych leków, konieczna może być ich modyfikacja. Rozwój grzybicy w przełyku u pacjentów z AIDS jest wskazaniem do zastosowania terapii antyretrowirusowej.  

Bardzo ważna w przypadku każdej infekcji grzybiczej jest odpowiednia dieta. Węglowodany są jednym z głównych składników odżywczych grzybów. Z tego też powodu zaleca się stosowanie diety niskowęglowodanowej i całkowite wyeliminowanie z diety cukru, aby skutecznie wspomóc farmakoterapię i dodatkowo nie „dokarmiać” grzybów. Z jadłospisu należy usunąć przede wszystkim źródła cukrów, czyli słodycze, słodkie napoje, owoce, ale także pieczywo i warzywa strączkowe. Ważne jest także, by wyeliminować produkty kiszone oraz powstałe w wyniku fermentacji (w tym piwo i wino). Produkty takie jak chude mięso, ryby i większość warzyw są wskazane.  

U osób z grupy ryzyka niezwykle ważne jest poskromienie choroby podstawowej. Należy także zwrócić uwagę na zażywane leki (n.p. podczas antybiotykoterapii stosować probiotyki, które wspierają florę bakteryjną jelit i odporność organizmu). Ważny jest także zdrowy tryb życia: aktywność fizyczna, unikanie stresu, dbanie o relaks i odpoczynek.

Do walki z grzybicą przełyku można dodatkowo wykorzystać naturalne metody leczenia, są one jednak mniej skuteczne niż w przypadku grzybicy jamy ustnej czy języka. Warto wiedzieć, że właściwości przeciwgrzybicze wykazuje:

• koszyczek rumianku,

• kwiat nagietka,

• liść podbiału,

• kora dębu,

• liść szałwii,

• ziele tymianku,

• alantoina,

• koci pazur,

• czarci pazur,

• olejek rumiankowy

• olejek miętowy.

Z roślin tych przygotowuje się napary i płukanki. W tym celu można wykorzystać także olej kokosowy, olej goździkowy, aloes, czosnek, oregano, ocet jabłkowy i wodę utlenioną 3%.

Należy także pamiętać o przestrzeganiu zasad higieny jamy ustnej.