Kserostomia (suchość w gardle) – przyczyny, objawy, leczenie
Uczucie suchości w jamie ustnej (kserostomia) może mieć wiele przyczyn. Czasami odpowiada za nie styl życia, innym razem poważna choroba. Z naszego artykułu dowiesz się, czym jest kserostomia, jakie są jej przyczyny i objawy, a także jak wygląda jej diagnostyka i leczenie. Nigdy nie lekceważ tego schorzenia!
Czym jest kserostomia?
Kserostomią nazywamy subiektywne uczucie suchości w gardle. Niestety, nie ono byt przyjemne i może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak np. grzybica jamy ustnej czy nawracające infekcje, a także próchnica.
Kserostomia może być skutkiem choroby, np. reumatoidalnego zapalenie stawów. Zazwyczaj pojawia się u osób starszych po 60. roku życia. Dzieje się tak, ponieważ z wiekiem zmniejszają się śliniaki i zmniejsza wydzielanie śliny.
Wyróżniamy dwa rodzaje kserostomii: prawdziwą i rzekomą. Ta pierwsza polega na zmniejszeniu czynności gruczołów ślinowych – jama ustna pacjenta jest wtedy rzeczywiście sucha, co lekarz może zauważyć gołym okiem.
W kserostomii rzekomej pacjent odczuwa suchość w jamie ustnej, chociaż ślinianki działają prawidłowo. Taka postać choroby występują zazwyczaj u osób z zaburzeniami psychicznymi, m.in. zaburzeniaki lękowymi albo depresją. Czytaj także: Jak odróżnić depresję od "doła"? Psychoterapeutka wskazuje podstawowe różnice
Przyczyny kserostomii
Kserostomia może mieć różne przyczyny. Czasami wynika z niedostatecznej produkcji śliny, czasami ze stylu życia, a niekiedy stoją za nią poważne choroby.
Najczęstsze przyczyny suchości w ustach:
- palenie papierosów,
- zażywanie narkotyków,
- niedobór żelaza,
- zaburzenia psychiczne,
- zaburzenia odżywiania,
- odwodnienie,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- toczeń rumieniowaty,
- oddychanie przez usta,
- ciąża,
- niedoczynność tarczycy. Czytaj także: 10 objawów niedoczynności tarczycy. Niektóre wyglądają bardzo niewinnie
Objawy kserostomii
U chorych na kserostomię lekarze obserwują zaczerwienienie błony śluzowej jamy ustnej, a niekiedy jej zanik. Dodatkowo mogą pojawić się pęknięcia kącików ust i zanik brodawek na języku. Niekiedy pojawia się gęsta, lepka ślina.
Objawy kserostomii:
- uczucie suchości w jamie ustnej,
- utrata apetytu,
- zmniejszenie masy ciała,
- niska tolerancja pikantnych potraw,
- problemy z mową,
- skłonność do próchnicy,
- halitoza,
- nawracające infekcje grzybicze. Czytaj także: Grzybica jamy ustnej – przyczyny, objawy i leczenie
Kserostomia – diagnostyka i leczenie
Badania pomocne w diagnostyce kserostomii to scyntygrafia dynamiczn gruczołów ślinowych oraz badania obrazowe: tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. Niekiedy stosuje się sialometrię, czyli pomiar wydzielania śliny.
Bardzo często jako pierwszy chorobę zauważa dentysta. Powodem jest "przyklejanie" się lusterka stomatologicznego do języka i policzków. Uwagę stomatologa powinna zwrócić również skłonność pacjenta do próchnicy i zapalenia dziąseł.
Leczenie kserostomii polega na rzuceniu palenia papierosów, ograniczeniu alkoholu i odpowiednim nawodnieniu organizmu (2,5-3l wody dziennie). W niektórych sytuacjach lekarz może przepisać leki aktywujące ślinianki.
Pomóc mogą również preparaty "sztucznej śliny" oraz stosowanie nawilżających aerozoli do gardła. W leczeniu objawów kserostomii wykorzystuje się również specjalne żele i olejki oraz tabletki do ssania. Najważniejsze jest jednak znalezienie przyczyny dolegliwości, by zapewnić trwałą poprawę. Czytaj także: Bolące dziąsła pod protezą to powszechny problem. Seniorzy cierpią, a łatwo to naprawić
Źródła:
Alhejoury HA, Mogharbel LF, Al-Qadhi MA i wsp. Artificial Saliva for Therapeutic Management of Xerostomia: A Narrative Review. J Pharm Bioallied Sci. 2021; 13(2): S903-S907.
Villa A, Connell CL, Abati S. Diagnosis and management of xerostomia and hyposalivation. Ther Clin Risk Manag. 2014; 1: 45-51.
Talha B, Swarnkar SA. Xerostomia. StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022.
Chałas R, Bołtacz-Rzepkowska E, Bagińska J i wsp. Zaburzenia wydzielania śliny u osób dorosłych. Rola śliny w kontroli choroby próchnicowej – przegląd literatury. Stanowisko grupy roboczej ds. zapobiegania próchnicy w populacji osób dorosłych. Nowa Stomatol. 2017; 22(3): 142-147.
