Kwasica ketonowa
Czym jest kwasica ketonowa?
Kwasica ketonowa jest rodzajem kwasicy metabolicznej, w którym pH krwi spada poniżej 7,35 na skutek wydzielania w organizmie ciał ketonowych. Kwasica ketonowa może wystąpić u osób chorujących na cukrzycę (najczęściej typu I), u alkoholików oraz u osób skrajnie niedożywionych. Kwasica ketonowa jest stanem zagrażającym życiu.
Przyczyny powstawania kwasicy ketonowej
Kwasica ketonowa powstaje, gdy w organizmie brakuje insuliny, przez co nie jest on w stanie czerpać energii z węglowodanów. Przy niedoborze insuliny transportującej cukry do wnętrza komórek, energia w ciele wytwarzana jest poprzez intensywne spalanie tłuszczów, prowadzące do powstawania ciał ketonowych. Jednocześnie brak insuliny prowadzi do wzrostu poziomu hormonów do niej przeciwstawnych, jak glukagon, kortyzol i adrenalina – przyspiesza to jeszcze bardziej tworzenie się ciał ketonowych oraz przyczynia się do podniesienia poziomu cukru we krwi (na skutek glukoneogenezy i glikogenolizy). Gdy insulina jest nieobecna w organizmie, z tkanki tłuszczowej uwalniane są wolne kwasy tłuszczowe, które są przekształcane w ciała ketonowe (acetoaceton i β-hydroksymaślan) w wątrobie w procesie β-oksydacji – powoduje to dalsze obniżanie pH krwi. Na skutek hiperglikemii najczęściej dochodzi do odwodnienia, ponieważ organizm, chcąc „pozbyć się” nadmiaru cukru we krwi, wydala go wraz z moczem (poliuria). Dodatkowo wydalane są sód, potas i chlorki, na skutek diurezy osmotycznej.
Do powstania kwasicy ketonowej może dość przez: błędy w leczeniu (np. niewystarczająca podaż insuliny), infekcje (zwiększone zapotrzebowanie na insulinę), nadużywanie alkoholu, nierozpoznaną cukrzycę
Objawy kwasicy ketonowej
Do objawów kwasicy ketonowej należą:
nudności i wymioty,
wzmożone pragnienie,
poliuria,
ból brzucha,
oddech Kussmaula, „oddech gonionego psa” (przy zaawansowanej kwasicy metabolicznej),
odwodnienie,
przyspieszona akcja serca,
niskie ciśnienie krwi,
acetonowy oddech,
zaburzenia świadomości,
śpiączka.
Rozpoznanie kwasicy ketonowej
Kwasicę ketonową rozpoznaje się na podstawie badań laboratoryjnych – gazometrii i badania moczu:
hiperglikemia będzie wynosiła >250mg/dl (kwasica lekka i umiarkowana) lub >400mg/dl (ciężka kwasica ketonowa),
badanie moczu wskaże na glikozurię i ketonurię,
pH krwi tętniczej wyniesie: <7,35 (kwasica lekka), <7,24 (kwasica umiarkowana), <7 (kwasica ciężka),
hiponatremia,
wzrost hematokrytu.
