Po czym poznać, że ktoś ma udar? Pojawią trzy typowe objawy

Udar nie wybiera. Co musisz wiedzieć?

Udar mózgu, niegdyś znany jako apopleksja, to jedna z najpoważniejszych chorób układu krążenia. Dochodzi do niego, gdy krążenie krwi w mózgu zostaje zaburzone (np. na skutek zatkania tętnicy), co prowadzi do niedotlenienia komórek nerwowych i ich obumarcia. Udar może skutkować trwałą niepełnosprawnością, a nawet śmiercią.

Rocznie w Polsce notuje się aż 60–70 tys. przypadków udaru – wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). Niestety, aż 30 proc. pacjentów nie przeżywa pierwszych trzech miesięcy, a wielu chorych boryka się z trwałą niepełnosprawnością.

Wyróżniamy trzy główne rodzaje udaru:

• niedokrwienny (ok. 80 proc. przypadków),
• krwotoczny (ok. 20 proc.)
• udar żylny (poniżej 1 proc.).

 
Każdy z nich wymaga natychmiastowego wezwania karetki lub wizyty w szpitalu!

Na ryzyko udaru szczególnie narażone osoby po 60 roku życia, jednak choroba może dotknąć również młodszych – zwłaszcza jeśli towarzyszą jej czynniki ryzyka, takie jak nadciśnienie, cukrzyca, miażdżyca czy niezdrowy styl życia. Palenie papierosów, brak ruchu, otyłość i nadużywanie alkoholu również mogą spowodować udar.

Trzy główne objawy udaru – nigdy ich nie ignoruj

W przypadku udaru kluczowa jest szybka reakcja. Każda minuta może decydować o życiu lub trwałej niepełnosprawności. Jeśli zauważysz u kogoś lub u siebie objawy takie jak te opisane poniżej – nie zwlekaj, natychmiast zadzwoń na 112.

Jednym z pierwszych i najbardziej widocznych objawów udaru są trudności z mówieniem. W zależności od obszaru mózgu, który został uszkodzony, pacjent może mówić niewyraźnie, mieć problem z wypowiadaniem słów, a w skrajnych przypadkach – całkowicie utracić zdolność mówienia (tzw. mutyzm). Udar może również zaburzać rozumienie języka – wówczas chory nie rozumie, co się do niego mówi, mimo że słyszy dźwięki.

Drugim częstym objawem udaru jest drętwienie kończyn, najczęściej jednej strony ciała – zwykle ręki. Osoba dotknięta udarem może mieć kłopot z utrzymaniem przedmiotów, a wykonywanie prostych czynności, takich jak umycie zębów czy zapięcie guzików, staje się wyzwaniem nie do pokonania. W niektórych przypadkach może dojść nawet do całkowitego braku czucia i kontroli nad kończyną.

I trzeci typowy objaw udaru, czyli niedowład – czyli osłabienie mięśni w jednej połowie ciała. Chory może mieć trudności z chodzeniem, może wyglądać jak pijany.

– Obejmuje on zazwyczaj jedną stronę ciała np. lewą rękę i lewą nogę lub prawą rękę i prawą nogę. Niedowład może też dotyczyć pojedynczej kończyny górnej lub dolnej, natomiast pojedyncze ognisko uszkodzenia mózgu nie może wywołać jednoczasowo niedowładu lewej ręki i prawej nogi lub odwrotnie. Bardzo częstym objawem, widocznym na pierwszy rzut oka, jest opadanie kącika ust  – mówi w rozmowie z naszym portalem kardiolog dr n. med. Ewa Uścińska. Czytaj także: Tak boli głowa przy udarze. Nigdy nie ignoruj tego bólu

Ważne! Nie wszystkie objawy występują na raz, ale każdy z nich powinien skłonić do pilnej interwencji medycznej.

Jak wygląda diagnostyka i leczenie udaru?

W przypadku podejrzenia udaru mózgu, czas odgrywa ogromną rolę – dlatego jednym z pierwszych kroków diagnostycznych jest wykonanie badania obrazowego głowy. Najczęściej stosuje się tomografię komputerową (TK), która pozwala szybko ustalić, z jakim typem udaru mamy do czynienia. U niektórych pacjentów, zamiast TK wykonuje się rezonans magnetyczny głowy (MRI)  – decyzja leży po stronie lekarza. Jeśli w mózgu doszło do krwotoku, badania obrazowe pokażą obecność krwi w tkance nerwowej.

Leczenie udaru zależy od jego rodzaju. W przypadku udaru niedokrwiennego, który jest najczęstszy, lekarze dążą do jak najszybszego przywrócenia prawidłowego krążenia w mózgu. Stosuje się wówczas leki trombolityczne, które rozpuszczają zakrzep blokujący naczynie krwionośne. W niektórych sytuacjach konieczne może być mechaniczne usunięcie skrzepliny – zabieg ten nazywa się trombektomią.

Jeśli natomiast udar spowodowany jest krwawieniem do mózgu, czyli mamy do czynienia z udarem krwotocznym, najczęściej potrzebna jest interwencja neurochirurgiczna. Celem takiego zabiegu jest usunięcie wynaczynionej krwi, zmniejszenie ucisku na mózg i zabezpieczenie źródła krwawienia.

Szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia może uratować życie i zapobiec poważnym powikłaniom, dlatego pamiętaj: gdy tylko zauważysz u siebie lub innej osoby te trzy typowe oznaki udaru, nie czekaj z wezwaniem pomocy – jeśli nic nie zrobisz, będzie już tylko gorzej. Czytaj także: Mini-udar mózgu – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie