Po tych objawach poznasz depresję. To choroba o wielu twarzach
Postrzegamy depresję tak: człowiek jest smutny, płacze, ma myśli samobójcze, to ma depresję. To tak nie wygląda. Gdyby to tak wyglądało, byłoby dużo łatwiej, także leczyć - mówi dr hab. n. med. Grzegorz Opielak, psychiatra.
- Jeżeli ktoś jest szczęśliwy, uśmiechnięty, ma pieniądze, względnie uporządkowane życie rodzinne, depresja go nie spotka? Takie myślenie to błąd - mówi psychiatra Grzegorz Opielak, psychiatra z Centrum Terapii Dialog w Warszawie, szef oddziału psychiatrii szpitala w Janowie Lubelskim, wykładowca Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
W społeczeństwie nadal powszechne jest wyobrażenie osób cierpiących na depresję, jako wiecznie przygnębionych i apatycznych. To przekonanie jednak tylko w częściowej i bardzo uproszczonej formie odpowiada rzeczywistemu przebiegowi tej choroby.
Nierzadko zdarza się, że chorzy na depresję mają skłonności do jej maskowania oraz trudności w przyznaniu się do nasilających się objawów, co utrudnia postawienie diagnozy.
Jak może objawiać się depresja? Na co zwrócić uwagę? Wyjaśnia psychiatra dr n. med. Grzegorz Opielak w rozmowie z Agnieszką Sztyler-Turovsky, redaktor naczelną portalu Pacjenci.pl w podcaście na “Zdrowo przegadane” na YouTube.
Depresja maskowana uśmiechem
Utrwalił się obraz osoby z depresją, jako człowieka smutnego, który płacze, chodzi zaniedbany i ma myśli samobójcze. Nie zdajemy sobie sprawy, że ta koleżanka z pracy, która zawsze jest uśmiechnięta, ładnie pomalowana i dobrze ubrana może zmagać się depresją.
Całej rozmowy z psychiatrą Grzegorzem Opielakiem posłuchasz tu:
To jest bardzo demokratyczna choroba, bo tak można powiedzieć, podobnie jak zaburzenie lękowe. One rodzą się po to, żeby temu człowiekowi to życie zepsuć i do jakiegoś czasu on jest w stanie korygować swoje zachowanie, korygować swoją mimikę. Czasem nawet najbliżsi nie wiedzą, że coś się z nim dzieje tak naprawdę - dodał dr n. med. Grzegorz Opielak.
Lęk jest jednym z podstawowych objawów depresji
W przebiegu epizodu depresji pojawiają się lęki. Zaburzenia lękowe i depresyjne często się ze sobą łączą. Obecność zaburzeń lękowych może wskazywać właśnie na depresję. - To, z czym często utożsamiamy depresję, to są zaburzenia lękowe, które potrafią być szalenie dokuczliwe. Nie ma takiego zjawiska jak epizod depresji pozbawiony lęku. Lęk jest takim objawem, powiedziałbym osiowym - powiedział dr n. med. Grzegorz Opielak.
- Dopóki jesteśmy w sferze zaburzeń lękowych albo nawet głębokich zaburzeń lękowych, jesteśmy w stanie w dużej mierze zakładać tę maskę. I rzeczywiście pacjenci potrafią depresję maskować, uśmiechając się. Oczy się pacjentom wtedy nie śmieją. To jest bardzo charakterystyczne - wyjaśnił dr n. med. Grzegorz Opielak.
Najtrudniejsze są poranki
W przebiegu depresji, jak i zaburzeń lękowych możemy mieć nieco inne samopoczucie rano niż wieczorem. Często pacjenci czują się gorzej o poranku - budzą się przed budzikiem, mają gonitwę myśli i ataki paniki. Wieczorem są zaś spokojniejsi. Ma to związek z hormonami.
- Jest to bardzo charakterystyczne już dla samej depresji, ale także dla zaburzeń lękowych. Z czego to wynika? Wynika to z hormonów.
Wynika to z tego, że rano mamy bardzo dużo hormonów kortyzolu i hormonów pokrewnych - mineralo i glikokortykosteroidów. One są nam potrzebne do rozkręcenia się, ale równocześnie napędzają nam lęk. Dlatego pacjenci z depresją bardzo często mówią, nie zawsze, ale bardzo często, że rano czują się gorzej niż wieczorem. Wieczorem się nieco uspokajają. Nawet są w stanie czasami zasnąć - wyjaśnił dr n. med. Grzegorz Opielak
Fot. Canva.com/Pexels
Depresja to także objawy fizyczne
Depresja to także szereg objawów fizycznych. Choroba ta ma duży wpływ na funkcjonowanie organizmu. Nierzadko pojawiają się dolegliwości ze strony układu pokarmowego, np. zaparcia.
- Nie możemy też postrzegać zaburzeń lękowych czy depresji w kategoriach tylko i wyłącznie dysfunkcji psychicznych, bo przecież pamiętajmy o tym, że mamy też sferę somatyczną, która z głową jest jednak powiązana dość mocno. I to, co my widzimy, to jest np. to, co u pacjentów ta depresja wyzwala. Już mówię tutaj o pacjentach, którzy leżą na oddziale. Na przykład zaparcia. Przewód pokarmowy potrafi stać zupełnie, nie pracuje niemal. Pacjenci mają bardzo szybkie tętno, ale są spowolniali - dwie można powiedzieć sprzeczności - powiedział dr n. med. Grzegorz Opielak.
- Chyba że dochodzi do tzw. depresji agitowanej, gdzie poziom lęku jest tak wysoki, że tego pacjenta napędza. On staje się wtedy bardzo szybki i ktoś, kto patrzy na to z zewnątrz powie, że jaka depresja, przecież on się tak szybko porusza. Tak, to też może być depresja. Użyję takiego sformułowania ze starych książek, że depresja ma wiele masek, które potrafi zakładać - dodał dr n. med. Grzegorz Opielak.
