Nowotwory układu pokarmowego - jak im zapobiegać? Wiele zależy od nas

Najgroźniejszy nowotwór układu pokarmowego

Najczęściej występującym nowotworem układu pokarmowego jest rak jelita grubego, jednak rak o największej śmiertelności to rak trzustki. Bardzo trudno go wykryć we wczesnym stadium rozwoju i często daje przerzuty do innych narządów.

- W Polsce rocznie diagnozuje się około 5 tysięcy przypadków raka trzustki, ale tylko około 10% pacjentów przeżywa 5 lat. Jest to zatrważająca liczba i warto zwrócić na nią uwagę, ponieważ obserwuje się tendencję wzrostową zachorowań, a do tego chorują coraz młodsi pacjenci - powiedziała w rozmowie z Pacjentami lek. Olga Urbanowska - Domańska.  

Objawy raka trzustki są mało charakterystyczne, dlatego często nie wzbudzają podejrzeń, zwłaszcza bóle pleców, które pacjenci kojarzą ze schorzeniami kręgosłupa. 

- Bóle pleców w okolicy lędźwiowej, często promieniujące do brzucha, zazwyczaj kojarzone z dolegliwościami ze strony kręgosłupa, mogą wskazywać na rozwijającego się raka trzustki. Innymi objawami, które powinny skłonić do pogłębienia diagnostyki są nagłe wystąpienie cukrzycy, biegunki, często występująca niestrawność. U pacjentów może pojawić się również tak nietypowy objaw jak obniżony nastrój lub depresja - wyjaśniła lek. Olga Urbanowska - Domańska.  

Maciej Stuhr nagle trafił do szpitala. Jego występ musiał zostać odwołany Czytaj dalej Często wstajesz w nocy do toalety? To może być objaw raka prostaty Czytaj dalej

Przyczyny nowotworów układu pokarmowego

Przyczyny nowotworów są różne. Mogą być związane z wiekiem, obciążeniami genetycznymi i naszym stylem życia. Znaczącą rolę odgrywają tu czynniki środowiskowe, czyli dotyczące naszych codziennych nawyków. W przypadku utrzymywania się jakichkolwiek niepokojących objawów, należy zgłosić się do lekarza. 

- Pamiętajmy, aby wyczulonym na wszystko, co dzieje się w naszym organizmie i nie lekceważyć tego. Szczególną rolę w profilaktyce nowotworów odgrywa zdrowy styl życia. Istnieją czynniki modyfikowalne i niemodyfikowalne. Czynnikiem niemodyfikowalnym jest np. wiek - dłuższe życie oznacza większe ryzyko zachorowania na nowotwory. Do czynników niemodyfikowalnych należą również obciążenia genetyczne predysponujące do zachorowania np. mutacja typu BRCA1i BRCA2 - powiedziała lek. Olga Urbanowska – Domańska.

- Czynnikami modyfikowalnymi, na które mamy wpływ to przede wszystkim dieta i aktywność fizyczna. Ruch i zdrowe nawyki żywieniowe to podstawa! - dodała lek. Olga Urbanowska – Domańska.

Czynniki ryzyka nowotworów układu pokarmowego:

• zaawansowany wiek, 
• obciążenia genetyczne (m.in. mutacja typu BRCA1i BRCA2),
• dieta: uboga w błonnik i bogata w czerwone mięso oraz produkty wysokoprzetworzone,
• niedobory składników pokarmowych (m.in. witaminy D, wapnia i kwasu foliowego),
• brak aktywności fizycznej,
• spożywanie alkoholu,
• palenie papierosów.

Jak zapobiegać nowotworom układu pokarmowego?

W pierwszej kolejności powinniśmy zwrócić uwagę na naszą dietę. Należy ograniczyć spożycie czerwonego mięsa i przetworzonych produktów mięsnych, ponieważ zawierają duże ilości szkodliwych nasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu i soli, a także dodatki chemiczne, które mogą sprzyjać powstawaniu rakotwórczych związków w przewodzie pokarmowym. Zamiast tego warto wybierać ryby lub chude mięso drobiowe.

Dieta powinna być różnorodna i bogata w warzywa oraz owoce. Są one bogatym źródłem błonnika, witamin, minerałów i antyoksydantów, które chronią komórki przed uszkodzeniami DNA i hamują procesy zapalne. Warto mieć świadomość, że niedobory pokarmowe mogą przyczyniać się do rozwoju nowotworów układu pokarmowego. 

- Powinniśmy spożywać dużo warzyw i owoców bogatych w antyoksydanty, unikać z kolei czerwonego mięsa i produktów wysoko przetworzonych. Niedobory pewnych składników pokarmowych mogą przyczyniać się do rozwoju nowotworów układu pokarmowego, co zostało potwierdzone badaniami. Mowa tutaj o witaminie D, wapniu i kwasie foliowym - wyjaśniła lek. Olga Urbanowska – Domańska.

Unikajmy palenia tytoniu, ponieważ stanowią istotny czynnik ryzyka rozwoju nowotworów układu pokarmowego, m.in. raka trzustki, jelita grubego i żołądka. Mało kto ma świadomość, że papierosy stanowią główny czynniki ryzyka rozwoju raka trzustki. 

- Palenie tytoniu jest udokumentowanym czynnikiem ryzyka dla raka trzustki, raka jelita grubego oraz raka żołądka. Papierosy są głównym czynnikiem ryzyka występowania raka trzustki, o czym się nie mówi - powiedziała lek. Olga Urbanowska – Domańska.

Unikajmy spożywania alkoholu, ponieważ jest to jeden z głównych czynników ryzyka rozwoju nowotworów układu pokarmowego. Alkohol uszkadza błonę śluzową przewodu pokarmowego, sprzyja rozwojowi Helicobacter pylori i wpływa na metabolizm kwasu foliowego. Wszystkie te mechanizmy mogą prowadzić do uszkodzenia DNA komórek i ich niekontrolowanego podziału. 

- Alkohol, zwłaszcza wysokoprocentowy, wpływa na częstość występowania raka przełyku, żołądka i jelit. W przypadku raka trzustki, alkohol ma pośredni wpływ na jego rozwój, powodując cukrzycę i przewlekłe zapalenie trzustki, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na raka trzustki. Jest to łańcuszek: alkohol, cukrzyca, przewlekłe zapalenie trzustki i ostatecznie rak trzustki.” - powiedziała lek. Olga Urbanowska – Domańska.

Pamiętajmy o badaniach profilaktycznych, które są nieodłącznym elementem profilaktyki onkologicznej. Pozwalają na wczesne wykrycie zmian nowotworowych lub przednowotworowych i wdrożyć leczenie na wczesnym etapie, kiedy choroba jest jeszcze wyleczalna. Są to między innymi: badania laboratoryjne, endoskopowe (gastroskopia i kolonoskopia) oraz obrazowe. 

Badania profilaktyczne w kierunku nowotworów układu pokarmowego są zalecane osobom:

• po 40-50. roku życia, 
• z rodziną obciążoną nowotworami układu pokarmowego, 
• z chorobami przewlekłymi układu pokarmowego,
• narażonym na czynniki ryzyka, takie jak m.in. palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, nieprawidłowa dieta i otyłość. 

Przeczytaj też:

Jakie są pierwsze objawy nowotworów układu pokarmowego? Lekarz wyjaśnia

Jaki rodzaj bólu powoduje rak jelita grubego? Gastroenterolog wyjaśnia, co powinno wzmóc czujność

Nowotwór trzustki długo nie daje objawów. Jak zmniejszyć ryzyka zachorowania?