Rany i skaleczenia – pierwsza pomoc, leczenie, domowe sposoby

Rany i skaleczenia – definicja

Raną bądź skaleczeniem nazywamy przerwanie anatomicznej ciągłości tkanek, spowodowane czynnikiem uszkadzającym, takim jak uraz mechaniczny, oparzenie, odmrożenie, uraz chemiczny lub mający miejsce w organizmie proces chorobowy. Charakteryzuje się ono bólem, którego intensywność zależy od rozmiaru, głębokości oraz unerwienia naruszonej tkanki, i krwawieniem, występującym na skutek uszkodzenia naczyń krwionośnych. Rany i skaleczenia narażone są na rozwój groźnych zakażeń bakteryjnych, dlatego niezwykle ważne jest, aby w przypadku ich powstania jak najszybciej odkazić ranę i zabezpieczyć skaleczone miejsce jałowym opatrunkiem.

Jak dzielimy rany i skaleczenia?

Istnieje kilka sposobów klasyfikacji ran i skaleczeń. Ze względu na głębokość obrażenia dzielimy je na rany powierzchowne, nienaruszające tkanki podskórnej, oraz rany głębokie, które tę tkankę przekraczają. Biorąc pod uwagę stopień urazu, wyróżniamy rany proste, obejmujące jedynie powłoki zewnętrzne, i rany złożone, które wiążą się z uszkodzeniem nie tylko skóry, ale również naczyń krwionośnych, nerwów, ścięgien, stawów, kości lub narządów wewnętrznych. Najbardziej obszerna klasyfikacja zaś rozróżnia rany i skaleczenia na podstawie rodzaju urazu, jaki przyczynił się do ich powstania, oraz na podstawie cech samego obrażenia.

Otarcia - powstają zazwyczaj na skutek upadku bądź uderzenia o nieregularne, szorstkie podłoże. Są ranami płytkimi i charakteryzują się niegroźnym uszkodzeniem powierzchownej warstwy skóry.

Rana cięta – pojawia się w wyniku przecięcia skóry ostrym przedmiotem (np. nożem lub kawałkiem szkła) i w większości przypadków towarzyszy jej silne krwawienie. Rana cięta goi się szybko, a jej ryzyko zakażenia jest niskie.

Rana tłuczona – występuje na skutek uderzenia narzędziem o tępych krawędziach, np. kamieniem bądź młotkiem. Zazwyczaj towarzyszy jej podbiegnięcie krwawe, obrzęk oraz skąpe krwawienie.

Rana szarpana – pojawia się wskutek zahaczenia skóry o zakrzywiony przedmiot, np. hak lub kawałek drutu. W wielu przypadkach wiąże się z z ubytkiem skóry i naruszeniem głębszych tkanek.

Rana kłuta – powstaje w wyniku zranienia długim, ostrym przedmiotem o wąskich krawędziach, takim jak np. nóż. Może spowodować niebezpieczne obrażenia wewnętrzne i względu na ryzyko utkwienia w ranie ciała obcego, jest szczególnie narażona na zakażenie.

Rana kąsana – występuje w wyniku ugryzienia przez zwierzę i charakteryzuje się większym uszkodzeniem tkanek głębszych niż samej powłoki zewnętrznej. Goi się długo, jest szczególnie narażona na zakażenie i niesie ze sobą ryzyko zachorowania na wściekliznę.

Rana zatruta – powstaje na skutek ukąszenia jadowitego zwierzęcia, takiego jak osa, żmija, szerszeń czy skorpion. W przypadku użądlenia przez owada znajduje się w niej pozostawione żądło. Towarzyszy jej ból, obrzęk oraz objawy charakterystyczne dla toksyny wytwarzanej przez konkretny gatunek zwierzęcia.

Rana postrzałowa – spowodowana jest postrzeleniem pociskiem z broni palnej lub odłamkiem granatu bądź miny i cechuje się wysokim stopniem uszkodzenia okolicznych tkanek. W niektórych przypadkach przechodzi przez ciało na wylot, a w niektórych wiąże się z utkwieniem pocisku w tkankach głębokich.

Rany i skaleczenia – jak przeprowadzić pierwszą pomoc?

Jeśli to możliwe, dokładnie przemyj obrażenie czystą wodą, usuń z niego stałe zanieczyszczenia, a następnie zdezynfekuj preparatem odkażającym (np. woda utleniona, betadyna). Pamiętaj, aby robić to delikatnie, ponieważ zbyt intensywne próby oczyszczenia rany mogą skutkować jeszcze większym uszkodzeniem tkanek. Następnie osusz miejsce urazu i nałóż opatrunek w postaci jałowej gazy bądź gaziku.Jeżeli rana jest duża, głęboka i obficie krwawi, uniemożliwiając powyższe działania, jak najszybciej udaj się do szpitala, a w oczekiwaniu na pomoc medyczną unieś wyżej zranioną część ciała i staraj się zatamować krwawienie za pomocą jałowej gazy. W przypadku silnego krwotoku powyżej rany załóż opaskę uciskową.

Rany i skaleczenia – leczenie, domowe sposoby

Podstawą leczenia ran i skaleczeń jest regularne przemywanie obrażeń środkami antyseptycznymi oraz zmiana opatrunków. Należy to robić 1-2 razy dziennie. Przy ranach sączących warto stosować kompresy o wysokiej chłonności, które pomagają odprowadzić wysięk, natomiast przy ranach głębokich bądź o dużej powierzchni kompresy żelowe, wypełniające ubytek skóry i nie przyklejające się do uszkodzonych tkanek.Pomocne w leczeniu ran i skaleczeń są również domowe sposoby. W postaci okładów stosuje się miąższ z aloesu i liście babki lancetowatej, natomiast w postaci płynu do przemywania - sok z babki lancetowatej oraz wywar ze skrzypu polnego. W późniejszym etapie gojenia świetnie sprawdza się także olej tamanu, nakładany cienką warstwą bezpośrednio na uszkodzone miejsca.