TYLKO U NAS! Prowokacja dziennikarska Pacjenci.pl: Czy nastolatek może kupić owocowe gumy nikotynowe w aptece?

Czy nastolatek może kupić owocowe gumy nikotynowe w aptece?

11 czerwca, Warszawa. Trwa senacka komisja ds. zdrowia. W tle dyskusja o zakazie smaków w wyrobach nikotynowych, a konkretnie w tzw. woreczkach z nikotyną. Rząd przygotował już ustawę w tej sprawie. Aptecznym odpowiednikiem takich woreczków są gumy nikotynowe. Zawierają one nikotynę o tzw. czystości farmaceutycznej, podobnie jak woreczki. Obydwa produkty są sprzedawane w wariantach smakowych, np. owoców, mentolu czy mięty.

Podczas wspomnianej komisji zdrowotnej w Senacie Wiceminister Zdrowia, Wojciech Konieczny słyszy pytanie: czy zakaz smaków w wyrobach nikotynowych obejmie też gumy do żucia z nikotyną? Odpowiada, że dla gum zakazu smaków nie będzie, ponieważ to wyroby lecznicze, które mogą wyleczyć palaczy z uzależnienia od nikotyny. Jak podkreślił minister Konieczny, gumy nikotynowe są sprzedawane w aptekach, a resort zdrowia ma je pod pełną kontrolą. 

Postanowiliśmy sprawdzić, czy słowa ministra mają pokrycie w rzeczywistości. W towarzystwie 14-letniej uczennicy wyposażonej w ukrytą kamerę odwiedziliśmy kilka aptek w centrum Warszawy. Osoby niepełnoletnie pod żadnym pozorem nie powinny używać nikotyny w żadnej postaci.

Rezultat naszej prowokacji jest szokujący

Nastolatka kupiła owocowe gumy nikotynowe w każdej z aptek odwiedzonych w Warszawie.

W żadnej nie padło pytanie o dowód. W żadnej nie zapytano jej też o to czy pali papierosy, ani po co kupuje gumy nikotynowe. W jednej na pytanie, czy nikotyna w gumach różni się czymś od tej w woreczkach nikotynowych, farmaceuta odpowiedział: „Wyjdzie na jedno”. Sprawdziliśmy też, że gumy nikotynowe bez trudu można też zamówić z aptek internetowych, bez weryfikacji wieku.

Guma nikotynowa o dawce 4 mg nikotyny odpowiada mniej więcej dawce nikotyny z dwóch papierosów. Nie jest to jedyny produkt apteczny z nikotyną. W sprzedaży dostępne są też owocowe pastylki nikotynowe do ssania, wyglądem przypominające cukierki w małym podajniku.

Z naszej prowokacji dziennikarskiej płynie kilka wniosków

Po pierwsze – zakup gum nikotynowych powinien być obwarowany takimi samymi zakazami dotyczącymi wieku i zakupów przez internet, co zakup woreczków nikotynowych. W przypadku woreczków ustawa zabraniająca ich sprzedaży przez internet i osobom poniżej 18 roku życia została już podpisana przez prezydenta. W przypadku gum takiej ustawy nie ma.

Po drugie – jeśli woreczki i gumy nikotynowe mają służyć do rzucania palenia, to powinny mieć takie same smaki. Dlatego smaki w woreczkach nikotynowych powinny zostać ograniczone do: tytoniu (odpowiednik smaku „classic” w gumach nikotynowych); mięty (odpowiednik smaku „mint” w gumach); mentolu (odpowiednik smaku „icy white” w gumach) oraz owoców (odpowiednik smaku „fruits” w gumach). W ten sposób rząd zbliżyłby do siebie produkty, z których palacze korzystają w celu rzucenia palenia i wykluczył smaki woreczków atrakcyjne dla nastolatków.

Po trzecie – zakup gum nikotynowych „na sztuki” (czyli na tzw. „listki”) powinien być zabroniony, ponieważ stwarza pole do nadużyć i inicjacji nikotynowej wśród nastolatków. Za niewielkie pieniądze (najtańszy listek gum udało się kupić za niecałe 12 zł) nastolatki mogą spróbować smaku nikotyny prosto z apteki. Prawo zabrania sprzedaży woreczków nikotynowych na sztuki. Taki sam zakaz powinien obowiązywać dla gum nikotynowych.

11 czerwca, po zakończeniu komisji senackiej wysłaliśmy do Ministerstwa Zdrowia kilka pytań. Umieszczamy je poniżej. Na żadne z nich nie doczekaliśmy się odpowiedzi, ale zaktualizujemy artykuł, gdy tylko je otrzymamy:

1. Na jakich zasadach można obecnie legalnie zakupić gumę nikotynową w Polsce? Czy każda osoba, niezależnie od wieku, może to zrobić?
2. Jakie są znane skutki zdrowotne stosowania gum z nikotyną przez osoby niepełnoletnie, zwłaszcza w kontekście rozwoju mózgu?
3. Czy Ministerstwo Zdrowia prowadzi obecnie monitoring lub badania dotyczące skali kupowania i używania gum z nikotyną przez młodzież?
4. Czy planowane są zmiany w przepisach, które ograniczyłyby dostępność produktów nikotynowych, takich jak gumy z nikotyną, dla osób poniżej 18. roku życia?
5. Jakie działania edukacyjne są podejmowane lub planowane przez Ministerstwo w celu zwiększenia świadomości nastolatków na temat zagrożeń związanych z używaniem produktów zawierających nikotynę?
6. Czy Ministerstwo Zdrowia współpracuje z innymi instytucjami (np. szkołami, policją, sanepidem), aby zapobiegać nielegalnemu nabywaniu gum z nikotyną przez młodzież?