Zgorzel gazowa – objawy, przyczyny, leczenie
Czym jest zgorzel gazowa?
Zgorzel gazowa, dawniej gangrena, jest zakażeniem wywoływanym przez bakterie z rodzaju Clostridium. Do zakażenia dochodzi najczęściej po urazie, gdy rana zostanie zanieczyszczona przetrwalnikami bakterii, które obecne są powszechnie w glebie i kurzu domowym. Przypadki zgorzeli gazowej są bardzo rzadkie, a na zakażenia bardziej podatne są osoby starsze, diabetycy, osoby z chorobami naczyń a także alkoholicy i osoby z zaburzeniami odporności, np. zakażone HIV.
Przyczyny powstawania zgorzeli gazowej
Bakterie Clostridium są organizmami beztlenowymi, dlatego najlepiej rozwijają się w głębokich ranach. Gdy ich zarodniki zostaną przeniesione z brudem na ranę, bakterie zaczynają się rozmnażać w tkance, wydzielając toksyny. Toksyny wydzielane przez bakterie Clostridium powodują nekrotyczne (martwicowe) zniszczenia tkanek. Oprócz tego układ odpornościowy chorego, próbując się bronić, powoduje powstanie reakcji zapalnej i przyczynia się do rozprzestrzenienia infekcji po całym organizmie, co prowadzi do sepsy.
Objawy zgorzeli gazowej
W zależności od tempa namnażania się bakterii w ranie, objawy mogą nastąpić w ciągu kilkunastu lub kilkudziesięciu godzin od zakażenia rany. Początkowo chory zgłasza silny ból, który może wydawać się niewspółmierny do wyglądu i rozległości uszkodzenia ciała. W obrębie rany pojawia się wysięk o mdłym zapachu oraz stan zapalny – ból i zaczerwienienie. Następnie stwierdza się przebarwienie skóry, czarne wysięki, pęcherze, obrzęk i żółtaczkę. Chory może mieć zawroty głowy oraz podwyższone tętno oraz gorączkę. Zmiany martwicze rozprzestrzeniają się w tkankach podskórnych i mięśniach z prędkością ok. 2cm/godzinę. Ze względu na niedotlenienie organizmu pacjent może mieć zasinioną skórę oraz zaburzenia świadomości. Gdy toksyny bakteryjne dostaną się do krwi, może dojść do uszkodzenia narządów wewnętrznych i wstrząsu prowadzącego do zgonu.
Postępowanie w przypadku wystąpienia zgorzeli gazowej
Jeśli występują objawy zgorzeli gazowej należy natychmiast wezwać karetkę pogotowia ratunkowego. Rozpoznanie stawiane jest na podstawie wywiadu z pacjentem oraz wstępnego badania. Oprócz testów na obecność laseczek Clostridium wykonywane są badania krwi, ocena wydolności oddechowej i funkcji serca, nerek oraz wątroby, by poznać ogólny stan pacjenta. W przypadku podejrzenia zgorzeli gazowej niezbędne jest niezwłoczne rozpoczęcie antybiotykoterapii.
Oprócz natychmiastowego wdrożenia antybiotyków, chory poddawany jest leczeniu chirurgicznemu mającemu na celu usunięcie tkanek martwiczych. Chorzy ze zgorzelą gazową wymagają leczenia na oddziale intensywnej terapii, które może potrwać kilka tygodni. Nieleczona zgorzel gazowa jest w 100% śmiertelną chorobą.
