Coraz częstszy nowotwór, nawet u młodych ludzi. Winny jest groźny wirus
Nowotwory gardła i języka jeszcze niedawno dotyczyły głównie osób po pięćdziesiątce. Dziś coraz częściej chorują ludzie przed czterdziestką. Winowajcą okazuje się wirus – ten sam, który odpowiada za raka szyjki macicy. Choć większość zakażeń mija samoistnie, u części osób wirus pozostaje w organizmie, prowadząc po latach do rozwoju raka.
- Coraz więcej przypadków raka gardła i języka ma podłoże wirusowe
- Zakażenie dotyczy nawet 80 proc. dorosłych, choć zwykle przebiega bezobjawowo
- Skuteczną formą profilaktyki są szczepienia ochronne, najlepiej przed rozpoczęciem aktywności seksualnej
Nowotwory głowy i szyi – choroba, która dotyka coraz młodszych osób
Nowotwory głowy i szyi obejmują m.in. jamę ustną, gardło, krtań i zatoki przynosowe. Na świecie diagnozuje się niemal 900 tys. nowych przypadków rocznie. W ostatnich latach obserwuje się nie tylko wzrost zachorowań, ale też wyraźne „odmłodzenie” pacjentów.
– Jeszcze 10–20 lat temu typowy pacjent z tego typu nowotworem miał 50–60 lat lub więcej. Coraz częściej trafiają do nas osoby w wieku około 40 lat, a nawet młodsze – mówi dla medonet.pl dr n. med. Bartosz Spławski z Kliniki Nowotworów Głowy i Szyi Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie.
Nowotwory gardła i podstawy języka, często silnie powiązane są z kolei z zakażeniem HPV, i właśnie wśród tych nowotworów obserwujemy największy przyrost zachorowań.
Przeczytaj też: Eksperci biją na alarm. Te objawy nowotworów głowy i szyi lekceważy wielu Polaków
HPV – cichy sprawca raka
Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) przenoszony jest głównie drogą płciową. Zakażenie ma charakter powszechny – szacuje się, że 8 na 10 osób zetknie się z nim w ciągu życia. W większości przypadków infekcja ustępuje samoistnie, jednak u niewielkiej grupy wirus utrzymuje się przez wiele lat, uszkadzając komórki i prowadząc do rozwoju nowotworu.
Jeśli chodzi o raka gardła, migdałków i podstawy języka główną rolę odgrywa szczep HPV-16. Badania wskazują, że wirus ten odpowiada już nawet za 40–45 proc. przypadków tych nowotworów. W Polsce rocznie rozpoznaje się ponad 6 tys. nowych przypadków nowotworów głowy i szyi, z czego znaczną część stanowią te HPV-zależne.
Przeczytaj też: Znany aktor walczy z rakiem gardła
Objawy, których nie wolno lekceważyć
Rak gardła i języka we wczesnym stadium często nie daje charakterystycznych objawów. Wiele osób myli pierwsze sygnały z infekcją lub zapaleniem gardła. Nie warto jednak zwlekać z wizytą u lekarza, jeśli pojawią się:
- utrzymujący się ból gardła, mimo leczenia
- trudności w połykaniu lub uczucie przeszkody w gardle
- guzek na szyi lub w jamie ustnej
- chrypka lub zmiana barwy głosu utrzymująca się ponad 3 tygodnie
Wczesne rozpoznanie daje ogromne szanse wyleczenia – pięcioletnie przeżycie w takim przypadku sięga 90 proc. W zaawansowanych stadiach odsetek ten spada do około 50 proc.
Przeczytaj też: Polki zapominają się badać. A to jeden z najgorszych nowotworów
Szczepienia – skuteczna profilaktyka także dla dorosłych
Szczepionki przeciwko HPV chronią nie tylko przed rakiem szyjki macicy, ale również przed nowotworami gardła i języka. Najlepsze efekty daje szczepienie wykonane przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, jednak korzyści mogą odnieść także osoby dorosłe.
W Polsce szczepienia przeciw HPV są bezpłatne dla dzieci w wieku 9–15 lat, ale każdy może zaszczepić się prywatnie. Trzydawkowa seria kosztuje około 1500 zł, co dla wielu wciąż stanowi barierę finansową. Eksperci apelują o poszerzenie programu o kolejne grupy wiekowe – to inwestycja, która może uratować tysiące istnień.
Źródła: pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5520228/, who.int/news-room/fact-sheets/detail/cervical-cancer, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33115701/, pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10304137/, pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9420391/
