10 objawów, że zaczyna się zawał. Na ratunek masz kilka minut

1. Ból w klatce piersiowej lub pod lewym łukiem żebrowym

Ból w klatce piersiowej to najczęstszy objaw zawału. Może trwać nawet 15 minut i stopniowo się nasilać. Pacjenci opisują go jako gniotący, piekący lub ściskający. Zdarza się, że promieniuje do lewej ręki, barku, pleców lub żuchwy. Co istotne, nie ustępuje po podaniu nitrogliceryny i odpoczynku. Niestety, bywa mylony z dolegliwościami żołądkowymi, np. z refluksem – zwłaszcza u osób starszych.

– Przede wszystkim ból ten musi utrzymywać się długo. Nie jest to chwilowa, kilkusekundowa dolegliwość. Ból nie powinien się zmieniać w zależności z fazą oddechową, czyli nie zmniejszać się, ani nie zwiększać w zależności od tego, czy głębiej nabierzemy powietrze, czy je wypuścimy. Nie powinien też być zależny od pozycji ciała (np. nasilać się kiedy wstaniemy) – mówi w rozmowie z Pacjentami kardiolog sportowy, prof. dr hab. n. med. Łukasz Małek.

2. Ucisk w klatce piersiowej

Choremu w trakcie zawału towarzyszy wrażenie gniecenia w środkowej części klatki piersiowej. "Jakby coś siedziało mi na klatce" – opisują pacjenci. Ucisk ten jest opisywany również jako uczucie "obręczy” lub "ciasnego pasa” wokół klatki. Niekiedy towarzyszy mu uczucie duszności i lęku. Uczucie ucisku, podobnie jak ból, może promieniować do szyi, ramion i pleców. 

Nowe badania. Ten słodzik zwiększa ryzyko zawału i udaru. Jest dosłownie wszędzie Czytaj dalej Obniża poziom cholesterolu i chroni przed zawałem. Naukowcy polecają to warzywo Czytaj dalej

3. Pieczenie za mostkiem

W pierwszej chwili pieczenie za mostkiem przy zawale może przypominać zgagę, jednak w przeciwieństwie do tej dolegliwości, nie przechodzi po podaniu leków zobojętniających. Towarzyszy mu często uczucie palenia i rozpierania w klatce piersiowej. Pieczenie może się nasilać się po wysiłku fizycznym lub przy głębokim oddychaniu. Zdarza się, że pieczenie promieniuje na szyje i ramiona – ten objaw występuje zwłaszcza u starszych kobiet. 

4. Duszność

Duszność przy zawale pojawia się nagle, bez powodu. Chory nie może złapać oddechu, jakby wyjąć rybę z wody. Uczuciu duszności często towarzyszy ból w klatce piersiowej i lęk – chorzy są przekonani, że za moment umrą. Co istotne, duszności nasilają się w pozycji leżącej, więc chory w charakterystyczny sposób pochyla się do przodu. Niestety, ten objaw zawału bywa błędnie interpretowany – wielu chorych bierze go za atak astmy.

5. Zimne poty 

Skóra chorego praktycznie w jednej chwili staje się wilgotna i zimna, co dzieje się nawet w chłodnych pomieszczeniach lub zimą na dworze. Intensywnemu poceniu towarzyszy bladość skóry i uczucie totalnego braku sił. Ten objaw pojawia się w wyniku reakcji układu nerwowego na stres i niedotlenienie organizmu. 

– Oczywiście nie każdy ból w klatce piersiowej jest zawałem, ale jeśli osoba odczuwająca ból ma już rozpoznaną chorobę wieńcową, albo ma co najmniej czynniki ryzyka jej rozwoju, dodatkowo bólowi towarzyszy nagłe pogorszenie samopoczucia, zlewne poty — to takich objawów zdecydowanie nie wolno lekceważyć i należy wezwać karetkę – tłumaczy Pacjentom dr n. med. Ewa Uścińska, kardiolog.

6. Bladość skóry

Twarz chorego w wyniku zawału robi się blada, a wargi mogą stać się sine. Te objawy pojawiają się, gdy dochodzi do zaburzeń krążenia, a tkanki nie są wystarczająco ukrwione. Często towarzyszy im zimna, lepka skóra oraz uczucie osłabienia. W skrajnych przypadkach może dojść do sinicy, zwłaszcza wokół paznokci i ust. Jest to znak, że organizm jest niedotleniony, a chory potrzebuje natychmiastowej pomocy. Czytaj także: Sinica – przyczyny i objawy

7. Uczucie lęku 

W trakcie zawału chory jest przekonany, że zaraz umrze. To wrażenie może nasilać się pod wpływem duszności i bólu. Choremu mogą trząść się ręce. Niestety, objaw ten bardzo często jest mylony z zaburzeniami lękowymi i atakami paniki, co znacznie opóźnia diagnozę. Zdarza się, że uczucie głębokiego niepokoju jest pierwszym syndromem zawału. Czytaj także: Jak odróżnić zawał serca od ataku paniki? Wyjaśnia lekarka

8. Osłabienie

9. Kołatanie serca

Chory może odczuwać szybkie, nieregularne lub nienaturalnie mocne bicie serca. Pacjenci opisują to jako wrażenie "przeskakiwania" lub "drżenia" serca. Temu objawowi bardzo często towarzyszą zawroty głowy i uczucie osłabienia. W niektórych przypadkach kołatanie serca jest jedynym objawem zawału. Nie wolno go ignorować, zwłaszcza jeśli pojawia się nagle i bez widocznej przyczyny.

10. Nudności i wymioty

Niektóre osoby w trakcie zawału odczuwają silny dyskomfort w nadbrzuszu, który bywa mylnie interpretwowany jako zatrucie. Objaw ten zazwyczaj występuje u kobiet i seniorów, ale może pojawić się również u młodych mężczyzn. Charakterystyczne jest to, że wymioty nie przynoszą ulgi, a nudnościom mogą towarzyszyć zawroty głowy. Pamiętajmy, że zawał może przebiegać nietypowo.

Podejrzenie zawału serca – co robić?

Jeżeli podejrzewamy zawał u siebie lub kogoś innego, zadzwońmy na 112 i niezwłocznie wezwijmy pomoc medyczną. Zanim nadjedzie, zachowajmy spokój i ułóżmy chorego w pozycji półsiedzącej, poluzujmy mu ubranie i zapewnijmy dostęp do świeżego powietrza, żeby ułatwić oddychanie. 

Pod żadnym pozorem nie zostawiajmy takiej osoby samej. Nie próbujmy też dotrzeć do szpitala na własną rękę, ponieważ leczenie zawału zaczyna się już w karetce. To właśnie zespół ratownictwa medycznego robi EKG, podaje leki i informuje szpital o stanie pacjenta, co pozwala na szybkie przyjęcie go na oddział.

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi Europejskiej Rady Resuscytacji, jeśli poszkodowany nie jest uczulony na kwas acetylosalicylowy (aspirynę), można mu zasugerować przyjęcie dawki 300–500 mg. Najlepiej, aby lek został rozpuszczony w niewielkiej ilości wody lub rozgryziony i popity.  

W przypadku zatrzymania krążenia, niezbędne jest natychmiastowe rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej, tzw. sztucznego oddychania. Polega ona na wykonywaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej, a następnie 2 oddechów ratowniczych (usta-usta). Należy kontynuować te czynności aż do przyjazdu karetki.
 

Źródła:

• Myocardial infarct expansion, infarct extension, and reinfarction: pathophysiologic concepts. Weisman HF, Healy B. Prog Cardiovasc Dis. 1987 Sep-Oct;30(2):73-110. doi: 10.1016/0033-0620(87)90004-1.
• Myocardial infarct expansion: recognition, significance and pathology. Weiss JL, Marino PN, Shapiro EP. Am J Cardiol. 1991 Nov 18;68(14):35D-40D. doi: 10.1016/0002-9149(91)90259-n.

Zobacz też:

Udar mózgu krwotoczny i niedokrwienny - czym się różnią? Który jest bardziej niebezpieczny?

Choroba wieńcowa a styl życia - główne zasady postępowania w chorobie wieńcowej

Choroba wieńcowa powoduje ten rodzaj bólu. Lekarz tłumaczy, jak go rozpoznać