17 tys. „alkoholowych L4” w trzy miesiące. Sytuacja jest alarmująca

Przybywa zwolnień z kodem „C”

Jeszcze kilka lat temu zwolnienie lekarskie z kodem „C” uchodziło za rzadkość, bo wymaga od lekarza jasnego powiązania dolegliwości z nadużyciem alkoholu, a od pacjenta – zgody na ujawnienie niewygodnego faktu przed pracodawcą. Dziś statystyki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pokazują rosnącą gotowość zarówno lekarzy, jak i pacjentów do sięgania po tę opcję. Mężczyźni stanowią 75% wszystkich „alkoholowych L4”, a rekordy bije grupa 40–44 lata.

Co ważne, przez pierwszych pięć dni takiego zwolnienia pracownik nie dostaje ani wynagrodzenia chorobowego, ani zasiłku – to forma finansowej „kary” przewidziana w prawie pracy.

17 tys. "alkoholowych zwolnień" w kwartale

Trzy miesiące 2025 roku wystarczyły, by liczba „alkoholowych L4” przekroczyła 17 tys. To o jedną trzecią więcej niż średnia kwartalna w 2024 r., a eksperci wiążą ten skok m.in. z pogorszeniem kondycji psychicznej Polaków po pandemii oraz rosnącą dostępnością alkoholu.

Poniżej najczęstsze diagnozy, przy których lekarze wypisywali kod „C” – każdą poprzedzała dokładna ocena, czy objawy rzeczywiście wynikają z picia alkoholu:

• zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane użyciem alkoholu – 17 136 zwolnień (226 553 dni absencji),
   
• alkoholowa choroba wątroby – 1 578 zwolnień (25 622 dni),
   
• efekt toksyczny alkoholu – 207 zwolnień (1 261 dni),
   
• ostre objawy zatrucia alkoholem – 25 zwolnień (122 dni).

Przeczytaj też: To nie "zwykły" kac, tylko zatrucie alkoholem. Objawy bywają mylące

Cena picia alkoholu

Alkohol etylowy to neurotoksyna. Udowodniono, że zwiększa ryzyko ponad 230 chorób, w tym marskości wątroby, udaru mózgu, nowotworów jamy ustnej i raka piersi. Nadużywanie alkoholu prowadzi też do uzależnienia, które Światowa Organizacja Zdrowia klasyfikuje jako „zaburzenie używania alkoholu”, wymagające leczenia interdyscyplinarnego (farmakoterapia, psychoterapia, wsparcie społeczne).

Co gorsza, nawet krótkie epizody intensywnego picia osłabiają układ odpornościowy i mogą wywołać nagłe zaburzenia rytmu serca.

Pokonać problem alkoholowy

Problemy z alkoholem rzadko kończą się na jednym zwolnieniu. Im wcześniej pracownik trafi do specjalisty, tym większa szansa na powrót do zdrowia i pracy.

Przed sięgnięciem po kolejne L4 warto:

1. Skorzystać z bezpłatnej terapii uzależnień – każdy oddział poradni zdrowia psychicznego ma kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia, a skierowanie nie jest wymagane. Czas oczekiwania zależy od regionu, ale pilne przypadki przyjmowane są szybciej.
    
2. Porozmawiać z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej lub psychiatrą o farmakologicznych formach wsparcia oraz możliwych powikłaniach zdrowotnych.
    
3. Skontaktować się z grupami wsparcia (Anonimowi Alkoholicy, Telefon Zaufania 801 033 242) – dla wielu osób to pierwszy krok do trwałej abstynencji.

Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje porady medycznej.

Przeczytaj też: Trucizna, którą pijemy litrami. Prowadzi do głębokich uszkodzeń i stłuszczenia wątroby

Źródła:

1. Medonet: Prawdziwa lawina L4 z kodem C. Najwięcej wśród czterdziestolatków (Karolina Brańska, 6 V 2025).
2. Money.pl: Plaga zwolnień lekarskich z kodem „C”. Co oznacza ta litera? (Magda Żugier, 30 VIII 2025).
3. WHO: Over 3 million annual deaths due to alcohol and drug use, majority among men – komunikat prasowy z 25 VI 2024.
4. NIAAA (NIH): Single episode of binge drinking linked to gut leakage and immune system effects (14 V 2014).
5. American College of Cardiology: Acute Alcohol Consumption and Arrhythmias in Young Adults (2024).
6. ZUS, Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych: Absencja chorobowa w 2024 r. (raport, I 2025).
7. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – Raport o stanie problemów alkoholowych w Polsce 2024.