Awantura o asystencję. Osoby z niepełnosprawnościami protestują, ministerstwo się tłumaczy
„Godne życie z asystentem” – pod tym hasłem 13 maja 2025 roku przed Kancelarią Premiera protestowały osoby z niepełnosprawnościami i ich bliscy. Demonstranci domagali się przyspieszenia prac nad ustawą o asystencji osobistej. Rząd przekonuje, że projekt jest gotowy i trafi do Sejmu jesienią. Skąd więc rozbieżność między obietnicami a oczekiwaniami? I czym właściwie jest asystencja?
- Osoby z niepełnosprawnościami protestują przeciw opóźnieniom we wdrażaniu ustawy o asystencji osobistej, zarzucając rządowi systemową opieszałość
- Asystencja ma zapewnić bezpłatne, indywidualnie dopasowane wsparcie w codziennym życiu, finansowane z budżetu państwa
- Mimo zapewnień rządu o gotowości projektu, jego procedowanie wciąż zależy od harmonogramu Stałego Komitetu Rady Ministrów i większości parlamentarnej
- Tymczasowy dodatek do renty socjalnej nie zastępuje potrzeb systemowego wsparcia, co pogłębia frustrację środowisk osób z niepełnosprawnościami
Protest i zarzuty o opieszałość
Hasła takie jak „Brak ustawy to przemoc systemowa” czy „Chcemy żyć, a nie przeżyć” unaoczniły skalę społecznej frustracji. Protestujący wskazywali, że projekt ustawy o asystencji osobistej – opublikowany w grudniu 2024 roku – od miesięcy pozostaje na etapie uzgodnień międzyresortowych.
Na czym polega asystencja osobista?
Asystencja osobista to usługa wsparcia osób z niepełnosprawnościami w codziennym funkcjonowaniu – od czynności higienicznych i ubierania się po wyjście do pracy, szkoły czy urzędu. Projekt ustawy przewiduje m.in.:
• bezpłatne usługi dla osób w wieku od 13 do 65 lat,
• indywidualne ustalanie liczby godzin i zakresu wsparcia przez specjalny zespół,
• finansowanie z budżetu państwa oraz możliwość samodzielnego wyboru asystenta.
Nowe przepisy mają zastąpić obecne, rozproszone programy prowadzone przez samorządy i organizacje pozarządowe, zapewniając powszechny dostęp do usług asystenckich dla wszystkich potrzebujących. Przeczytaj też: Zmiany w orzekaniu o niepełnosprawności. Nowe przepisy już obowiązują
Ministra zapowiada: ustawa jesienią w Sejmie
– Asystencja osobista znajduje się w umowie koalicyjnej. I jak powiedziałam – nie tylko w swoim imieniu, ale całego rządu – jesienią projekt trafi do Sejmu. Jest już skierowany na Stały Komitet Rady Ministrów – deklarowała ministra rodziny Agnieszka Dziemianowicz-Bąk na antenie TVN24.
Dodała, że dokument został „skonsultowany i poprawiony”, a jego dalsze procedowanie zależy od harmonogramu Stałego Komitetu.
Przeczytaj też: Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim. Lista świadczeń jest długa
Równoległe projekty i środki tymczasowe
Projekt przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie jest jedynym – w Sejmie znajduje się także propozycja prezydencka, przewidująca od 40 do 200 godzin asystencji miesięcznie dla osób powyżej 18. roku życia. Komisja polityki społecznej ma zająć się nią we wrześniu.
Premier Donald Tusk zaznacza, że rządowy projekt będzie procedowany, jeśli uzyska większość parlamentarną. Podkreśla przy tym, że pierwsze środki wsparcia już trafiły do potrzebujących:
– Projekt ustawy o asystencji jest. Będziemy go wprowadzać, jeśli uzyskamy większość w parlamencie. Te płatności związane z asystencją powinny się pojawić w roku 2027 (…) Jedną z pierwszych decyzji było uzupełnienie do renty socjalnej – 2,5 tysiąca złotych więcej dla osoby z niepełnosprawnością i jej opiekuna.
Od maja 2025 roku obowiązuje dodatek dopełniający do renty socjalnej w wysokości 2520 zł miesięcznie, który – jak zapewnia rząd – ma zapewnić tymczasową ulgę do czasu wprowadzenia systemowej asystencji. Środowiska osób z niepełnosprawnościami wskazują jednak, że to rozwiązanie nie rozwiązuje problemu – brak stałego wsparcia zmusza do wyboru między zależnością od bliskich a kosztowną, prywatną opieką.
Co dalej z ustawą? Czy jesień przyniesie przełom? Deklaracje polityczne padają po obu stronach, ale dopóki projekt nie trafi do Sejmu, napięcia wokół ustawy o asystencji nie ustąpią.
Źródła: gazetaprawna.pl, pap.pl, rynekzdrowia.pl
