Badania nie zostawiają złudzeń. To najbardziej uderza w naczynia. Tylko dieta może pomóc
Długie godziny spędzane przy biurku to plaga współczesności, która rujnuje nasze zdrowie niezależnie od wieku czy kondycji fizycznej. Naukowcy z Birmingham wzięli pod lupę popularny, kojarzony z zimą napój, aby sprawdzić, czy zawarte w nim związki mogą stanowić tarczę dla naszego układu krążenia. Wyniki eksperymentu rzucają nowe światło na to, jak proste decyzje żywieniowe mogą chronić nasze naczynia krwionośne przed zgubnymi skutkami bezruchu.
- Długotrwałe siedzenie pogarsza funkcje naczyń krwionośnych nawet u młodych i wysportowanych osób.
- W badaniu wzięło udział 40 mężczyzn, którzy spożywali kakao o różnej zawartości flawonoli przed dwugodzinnym okresem siedzenia.
- Wysoka dawka flawonoli (695 mg) skutecznie ochroniła badanych przed negatywnymi zmianami w układzie krążenia.
- Samo jedzenie to nie wszystko – naukowcy zalecają łączenie diety z regularnymi przerwami na ruch.
Ciche zagrożenie dla naczyń krwionośnych
Współczesny styl życia wymusza na nas wielogodzinne siedzenie, co stało się jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych naszych czasów. Wcześniejsze analizy medyczne wykazały, że nawet niewielkie pogorszenie funkcji śródbłonka naczyń krwionośnych w istotny sposób zwiększa ryzyko wystąpienia chorób serca oraz udaru. Co istotne, problem ten nie dotyczy wyłącznie seniorów czy osób stroniących od aktywności fizycznej. Długie, nieprzerywane okresy bezczynności osłabiają przepływ krwi także u ludzi młodych i w pełni sprawnych fizycznie, co czyni ten problem zagrożeniem powszechnym.
Naukowcy z Birmingham postanowili sprawdzić, czy naturalne związki obecne w naszej diecie mogą stać się sprzymierzeńcem w walce z tymi niekorzystnymi zmianami. Ich uwaga skupiła się na flawonolach, czyli grupie polifenoli, które od lat badane są pod kątem dobroczynnego wpływu na serce i układ krążenia. Związki te, poprawiające elastyczność naczyń i reakcję śródbłonka na przepływ krwi, miały w założeniu badaczy ograniczyć negatywne skutki siedzącego trybu życia. Wyniki prac zespołu sugerują, że to, co pijemy i jemy, może realnie chronić nasz organizm w trakcie pracy biurowej czy nauki.
Przebieg eksperymentu z napojem kakaowym
Do udziału w szczegółowym eksperymencie zaproszono 40 zdrowych, młodych mężczyzn. Grupa ta była zróżnicowana pod kątem kondycji – połowę stanowili uczestnicy o wysokiej wydolności fizycznej, a drugą połowę osoby o niższej wydolności. Procedura badania zakładała spożycie napoju kakaowego bezpośrednio przed rozpoczęciem dwugodzinnego okresu siedzenia. Kluczowa różnica polegała na składzie napoju: jedna grupa otrzymała wersję bogatą w flawonole (zawierającą aż 695 mg tych związków), podczas gdy druga grupa spożyła napój o bardzo niskiej zawartości flawonoli (zaledwie 5,6 mg).
Podczas badania monitorowano szereg parametrów fizjologicznych zarówno przed, jak i po okresie bezruchu. Naukowcy skupili się między innymi na funkcji naczyń krwionośnych, przepływie krwi, ciśnieniu tętniczym oraz stopniu dotlenienia mięśni nóg. Flawonole, które były głównym obiektem zainteresowania badaczy, występują naturalnie nie tylko w kakao, ale także w herbacie, jabłkach, jagodach, śliwkach czy orzechach. Ich zdolność do poprawy reakcji naczyń w sytuacjach stresowych była kluczowym mechanizmem, który chciano przetestować w warunkach laboratoryjnych imitujących typowy dzień pracy biurowej.
Zaskakujące różnice w wynikach grup
Rezultaty badania jednoznacznie wskazały na ochronne działanie diety bogatej w badane związki. U osób, które spożyły napój ubogi w flawonole, już po dwóch godzinach siedzenia zaobserwowano wyraźne pogorszenie funkcji naczyń krwionośnych. Co niezwykle istotne, negatywne zmiany nie ograniczyły się tylko do nóg, ale dotyczyły również kończyn górnych, co świadczy o ogólnoustrojowym wpływie bezruchu na organizm. Uczestnicy z tej grupy doświadczyli także podwyższenia ciśnienia rozkurczowego oraz ogólnego spadku przepływu krwi.
Zupełnie inny obraz wyłonił się z analizy wyników grupy, która wypiła kakao bogate w flawonole. U tych uczestników nie doszło do wspomnianych negatywnych zmian, a ich układ krążenia funkcjonował stabilnie mimo braku ruchu. Niezwykle interesującym wnioskiem płynącym z tego etapu badań jest fakt, że poziom sprawności fizycznej uczestników nie miał w tym przypadku znaczenia. Zarówno osoby bardzo wysportowane, jak i te mniej aktywne, czerpały identyczne korzyści z podaży flawonoli, co sugeruje uniwersalny charakter tej prostej interwencji dietetycznej.
Dieta jako wsparcie, a nie zamiennik ruchu
Mimo obiecujących wyników autorzy badania zachowują naukową ostrożność i podkreślają, że flawonole nie stanowią magicznego "antidotum" na siedzący tryb życia. Mogą one jednak stanowić bardzo praktyczne wsparcie organizmu, zwłaszcza w sytuacjach, gdy długie siedzenie jest nieuniknione, na przykład podczas podróży, pracy w biurze czy intensywnej nauki. Badacze zaznaczają, że absolutnie najlepsze efekty zdrowotne przynosi strategia łączona, czyli dbanie o dietę bogatą w polifenole przy jednoczesnym wprowadzaniu przerw w siedzeniu, takich jak krótkie wstanie od biurka czy kilkuminutowy spacer.
Wnioski płynące z eksperymentu otwierają drogę do dalszych analiz. Naukowcy planują już kolejne badania, tym razem z udziałem kobiet, aby sprawdzić, w jaki sposób gospodarka hormonalna może modyfikować reakcję naczyń krwionośnych na flawonole. Już teraz jednak wiadomo, że proste wybory żywieniowe – jak sięgnięcie po kakao, zieloną herbatę czy garść orzechów – mogą realnie zmniejszać część zagrożeń zdrowotnych. To optymistyczna wiadomość, pokazująca, że mamy wpływ na kondycję naszych naczyń krwionośnych każdego dnia, niezależnie od naszej ogólnej formy sportowej.
