Co czwarty uczeń szkoły podstawowej próbował już papierosów. Obniża się wiek inicjacji nikotynowej
Dość niepokojąco obniża się wiek palenia papierosów przez młodzież. Co czwarty uczeń podstawówki (26 proc.) ma za sobą inicjację nikotynową, przy czym dla 7 na 10 (73,3 proc.) pierwszym w życiu wyrobem nikotynowym był e-papieros. Ponad połowa uczniów próbowała wyrobów z nikotyną z powodu ciekawości.
To alarmujące wyniki najnowszego badania ankietowego młodzieży w szkołach, które zostało przeprowadzone przez CBOS na grupie 1380 uczniów, skupiając głównie 13 i 14-latków. Autorami raportu są eksperci skupieni wokół Polskiego Towarzystwa Postępów Medycyny – MEDYCYNA XXI.
Dane raportu. Obniża się wiek inicjacji nikotynowej
Dane CBOS nie napawają optymizmem. Co trzeci uczeń (34,9 proc.) podkreśla, że jego pierwsza styczność z tytoniem miała miejsce w wieku 13 lat. Natomiast co czwarty (26 proc.) miał 12 lat, a co dziesiąty (10,9 proc), jedynie 11 lat. To jeszcze nie wszystko, bo z badań wynika, że po papierosy sięgnęły już 8-latki, wśród których 5,6 proc. uczniów próbowało już wyrobów tytoniowych.
Nieletni głównie sięgają po e-papierosy. Te wskazało aż 73,3 proc. Popularne wśród młodych osób są tzw. “vape'y”, czyli papierosy elektroniczne. Mniej osób, bo 19,6 proc. wymieniało tradycyjne papierosy. Rzadziej, bo 5.4 proc. wskazań młodzież sięga w pierwszej kolejności po inne wyroby z nikotyną, jak m.in. saszetki nikotynowe czy też podgrzewacze tytoniu. Te wskazało 1,3 proc. osób.
Dlaczego młodzież sięga po e-papierosy?
Nieletni sięgają głównie po wyroby tytoniowe w celu przede wszystkim spróbowania ciekawych smaków (53,8 proc.), chęci spróbowania czegoś nowego (32,1 proc.) oraz moda wśród młodzieży, a co za tym idzie przekonanie, że używanie papierosów po prostu “fajnie wygląda".
W odniesieniu do e-papierosów badacze podkreślają niepokojące zjawisko, czyli tzw. “podwójne palenie” lub “podwójni palacze”. Młodzi sięgają po nikotynę najczęściej łącząc wapowanie e-papierosów z paleniem papierosów.
W niektórych krajach e-papierosy będą wycofane
"W szkołach epidemia papierosów ustąpiła miejsca epidemii e-papierosów. 9 na 10 uczniów, którzy obecnie używają nikotyny, używa jej wapując e-papierosy. To rzeczywiście „plaga” polskich szkół, cytując Panią Minister Zdrowia Izabelę Leszczynę. Najczęściej te e-papierosy mają smaki atrakcyjne dla nieletnich. Smakują jak owoce, słodycze czy desery – wapowanie takich smaków deklaruje blisko 83 proc. uczniów używających e-papierosów. W Polsce dużo się mówi ostatnio o e-papierosach jednorazowych, ale mamy też e-papierosy wielorazowe na wymienne kapsułki z płynami, które stwarzają takie samo zagrożenie dla młodych, bo zawierają identyczne smaki. Problem zatem są nie tyle urządzenia, co atrakcyjne smaki płynów używanych w takich urządzeniach – wyjaśnia prof. dr hab. med. Krzysztof J. Filipiak, Prezes Polskiego Towarzystwa Postępów Medycyny – MEDYCYNA XXI
Jak dodaje ekspert, siedem państw UE prowadzi obecnie intensywne prace nad wycofaniem jednorazowych e-papierosów z rynku. W Belgii będą zakazane od 1 stycznia 2025 r. i znikną ze sklepów. Podobny plan ma również irlandzkie ministerstwo zdrowia.
"U nas, przykro to przyznać, przegrywamy walkę z e-papierosowym lobby. Nie potrafimy doprowadzić do końca choćby jednej ustawy, która chroniłaby nieletnich przed wapowaniem, z doniesień prasowych wiemy, że nie udaje się też zaostrzyć polityki fiskalnej w tym względzie. Skutek tej inercji decydentów? Dzisiaj e-papierosy smakowe, jutro alkohol w kolorowych tubkach dla dzieci. Zarabiający na tych „plagach” bardzo skutecznie wykorzystują ten brak zdecydowanych działań rządzących" - podkreśla ekspert.
Komunikaty lekarzy nie pomagają
Z badania wynika też, że blisko połowa uczniów (46,3 proc.) przyznaje, że bez problemu samodzielnie kupuje papierosy w sklepie lub kiosku, pomimo obowiązującego zakazu ich sprzedaży osobom nieletnim. Natomiast 9 proc. uczniów deklaruje nabywanie e-papierosów w sklepach internetowych.
Nie pomagają niestety komunikaty lekarzy, że palenie papierosów wciąż jest jedną z głównych przyczyn chorób płuc i zgonów spowodowanych uszkodzeniem układu oddechowego.
“Obecnie młodzi ludzie zaczynają nałóg nikotynowy od smakowych e-papierosów, które wyglądają jakby były stworzone dla dzieci. Obowiązujący u nas zakaz sprzedaży wyrobów nikotynowych osobom poniżej 18 roku życia funkcjonuje tylko na papierze, ale już nie w życiu. Dlatego środowisko medyczne od dawna sygnalizuje Ministerstwu Zdrowia pilną potrzebę wprowadzenia ustawy zakazującej tzw. smakowych e-papierosów. Te produkty powinny całkowicie zniknąć z półek sklepów. Liczymy na to, że apele ekspertów w tej sprawie zostaną w końcu wzięte pod uwagę” - wyjaśnia dr hab. med. Piotr Korczyński z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, jeden z autorów badania.
Czytaj też:
Co drugi uczeń ma to w plecaku. Ministra Zdrowia: „To rzeczywiście plaga”
Co pali polska młodzież? E-papierosy najpopularniejszą używką w szkołach
