Jacek z "Królowych życia" nie wiedział, że ma raka. Gdy pojawiły się objawy, było za późno
Jacek Wójcik, popularny „Dżejk” z „Królowych życia” zmarł w wieku 55 lat, bo o chorobie dowiedział się dopiero po zasłabnięciu w domu. Nie był wyjątkiem – nowotwory często rozwijają się latami bez głośnych sygnałów. Jak rozpoznać te ciche ostrzeżenia, zanim będzie za późno?
- Jacek Wójcik odczuwał jedynie zmęczenie i ból, ale nie zgłosił się na badania – diagnozę postawiono w stadium z przerzutami.
- W Polsce rejestruje się ok. 171 000 nowych przypadków raka rocznie oraz ok. 100 000 zgonów z powodu nowotworów.
- Lekarze wyróżniają sześć niespecyficznych objawów, które, gdy utrzymują się ponad 3–4 tygodnie, wymagają konsultacji.
Jacek Wójcik nie żyje
Nagła śmierć Jacka Wójcika wstrząsnęła widzami – jeszcze kilka dni wcześniej publikował w mediach społecznościowych zdjęcia z nowym samochodem. Według przyjaciółki celebryty, „Laluny”, rak wykryto dopiero po omdleniu; leczenie nie miało już szans.
Ta historia nie jest odosobniona. Dane Krajowego Rejestru Nowotworów pokazują, że co czwarty Polak umiera z powodu choroby nowotworowej. Wzrost zachorowań wiązany jest ze starzeniem się społeczeństwa i niską „czujnością onkologiczną” – drobne dolegliwości często lekceważymy, przypisując je stresowi lub wiekowi.
Nowotwór to nie żart - natychmiast reaguj
Według brytyjskiej organizacji Cancer Research UK oraz polskich towarzystw onkologicznych sześć objawów powinno włączyć „czerwone światło”, jeśli utrzymują się dłużej niż 3–4 tygodnie.
Są to: przewlekły ból (np. kręgosłupa lub żołądka), nagła utrata masy ciała powyżej 5 % w ciągu miesiąca, uporczywy kaszel lub chrypka, zmiana rytmu wypróżnień (biegunki, zaparcia albo krew w stolcu), krew w moczu lub utrudnione oddawanie moczu oraz szybko rosnące zmiany skórne.
Choć pojedynczy symptom rzadko oznacza raka, ich lekceważenie opóźnia diagnostykę, a czas jest kluczowy – 5-letnie przeżycie w chorobach nowotworowych spada z ponad 90 % w I stadium do poniżej 20 % w stadium IV.
Z tego powodu Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje czujność objawową oraz udział w bezpłatnych programach przesiewowych (mammografia co 2 lata po 50. roku życia, cytologia co 3 lata, kolonoskopia raz na 10 lat po 50. roku życia). Narodowy Fundusz Zdrowia prowadzi wyszukiwarkę badań profilaktycznych, która po wpisaniu PESEL-u wskazuje, z jakich testów można skorzystać.
Kiedy do lekarza?
Prowadź dziennik objawów. Zapisuj datę, charakter bólu, utratę wagi czy kaszel – to pomoże lekarzowi w ocenie potrzeby dalszej diagnostyki.
Nie odwlekaj wizyty powyżej czterech tygodni utrzymujących się dolegliwości. Lekarz POZ może wystawić „zieloną kartę” DILO, przyspieszając diagnostykę onkologiczną.
Korzystaj z programów przesiewowych. Rezerwacja przez system NFZ trwa kilka minut, a mammografia lub kolonoskopia mogą wykryć zmiany, zanim pojawią się objawy.
Zdrowy styl życia (aktywna aktywność fizyczna, dieta bogata w błonnik, ograniczenie alkoholu i tytoniu) nie gwarantuje pełnej ochrony, ale może obniżyć ryzyko zachorowania nawet o 30 %.
Alarmowe objawy – krwawienie z przewodu pokarmowego, duszność, silny ból w klatce piersiowej, nagłe zaburzenia widzenia – wymagają natychmiastowego zgłoszenia się do SOR lub wezwania karetką (tel. 112).
Źródło: Pacjenci.pl, światgwiazd.pl
