Co czwarty pacjent ma zmiany przedrakowe. Jest ratunek, ale trzeba działać szybko
Chociaż raka jelita grubego często zwiastują dopiero zaawansowane objawy, w codziennej praktyce kolonoskopowej co czwarta badana osoba ma już polipy gruczołowe – stany, które mogą się złośliwie zmienić. Warto wiedzieć, że większość z tych ludzi nie zgłaszała żadnych dolegliwości.
- Aż 25 proc. pacjentów badanych profilaktycznie w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym we Wrocławiu miało zmiany przedrakowe
- Rak jelita grubego to drugi najczęstszy nowotwór u kobiet i trzeci u mężczyzn w Polsce, ok. 19 tys. nowych zachorowań rocznie
- Kolonoskopia w ramach programu przesiewowego jest bezpłatna i nie wymaga skierowania
Kolonoskopia zaskakuje: 25 proc. badanych z polipami
Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu wykonuje ponad 2 tys. kolonoskopii przesiewowych rocznie. Wynik? U co czwartego pacjenta lekarze usuwają polipy jeszcze w trakcie badania.
– Dla wielu pacjentów to duże zaskoczenie, bo nie mieli żadnych objawów. Być może właśnie to, że zdecydowali się na badanie profilaktyczne, uratowało im życie – komentuje dr Jarosław Wierzbicki, kierownik Pracowni Endoskopowej USK we Wrocławiu.
Lekarz dodaje, że sporadyczne krwawienia pacjenci często zrzucali na hemoroidy, ale większość zgłaszała się całkiem bezobjawowo. Efekt? Wczesne wyłapanie i rozwiązanie problemu zamiast późnej, dużo trudniejszej walki z nowotworem.
Rak jelita grubego – liczby, które spędzają sen z powiek
Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów i Narodowego Funduszu Zdrowia na raka jelita grubego co roku zapada ok. 19 tys. Polek i Polaków. To drugi najczęstszy nowotwór u kobiet i trzeci u mężczyzn.
Badania pokazują też, że zagrożenie rośnie po 50. urodzinach i nasila je m.in. zespół metaboliczny oraz dieta uboga w błonnik, a bogata w tłuszcz i alkohol – na te czynniki mamy największy wpływ w profilaktyce.
Dlaczego te dane są alarmujące?
- Rak jelita grubego przez lata rozwija się po cichu – pierwsze sygnały często pojawiają się dopiero w stadium zaawansowanym.
- Mimo dostępnego od lat programu przesiewowego zgłaszalność na kolonoskopię nadal nie przekracza 20–25 proc. populacji uprawnionej.
- Tendencja wzrostowa zachorowań dotyczy coraz młodszych roczników – lekarze notują przypadki u osób przed 40. rokiem życia.
Bezpłatne programy przesiewowe
Resort zdrowia finansuje kolonoskopię przesiewową – badanie, które pozwala jednocześnie wykryć i usunąć większość zmian przedrakowych. Kto może skorzystać?
- Osoby w wieku 50–65 lat – bez dodatkowych warunków.
- Osoby w wieku 40–49 lat – jeśli nowotwór jelita grubego wystąpił u krewnego pierwszego stopnia.
- Warunek dodatkowy: brak kolonoskopii w ostatnich 10 latach.
Skierowanie nie jest potrzebne; listę ośrodków publikuje Narodowy Fundusz Zdrowia.
Badanie trwa zwykle 20–40 min i może być wykonane w znieczuleniu. Usunięcie polipów do 15 mm odbywa się od razu, więc pacjent wychodzi z gabinetu „uwolniony” od potencjalnego zagrożenia.
Przeczytaj też: Jedno z najważniejszych badań po 50 r.ż. Na NFZ zrobisz za darmo ze znieczuleniem
Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje porady medycznej.
Źródła:
- Narodowy Portal Onkologiczny. (2025, 7 lutego). Epidemiologia raka jelita grubego. https://onkologia.pacjent.gov.pl/pl/kompendium-chorob-nowotworowych/jelito-grube/epidemiologia
- Narodowy Fundusz Zdrowia. (2025). Program badań przesiewowych raka jelita grubego. https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/programy-profilaktyczne/program-badan-przesiewowych-raka-jelita-grubego/
- Wierzbicki, J. (2025, marzec). Co czwarty pacjent wykrywa zmiany przedrakowe w tym badaniu. WP abcZdrowie. https://portal.abczdrowie.pl/co-czwarty-pacjent-wykrywa-zmiany-przedrakowe-w-tym-badaniu-lekarz-wyjasnia-dlaczego-to-dobrze/7203345954642656a
- Wojciechowska, U., Barańska, K., Miklewska, M., & Didkowska, J. A. (2024). Nowotwory złośliwe w Polsce w 2022 roku. Krajowy Rejestr Nowotworów. https://onkologia.org.pl/sites/default/files/publications/2024-01/nowotwory_2022.pdf
