Choruje już 3,6 mln Polaków. Te objawy wymagają natychmiastowej reakcji
Znasz ten ból brzucha, który pojawia się „bez powodu”, raz w towarzystwie biegunki, innym razem zaparcia? Jeśli tak, możesz być w gronie milionów osób z zespołem jelita drażliwego (IBS). Problem jest powszechny, a jednocześnie często bagatelizowany. Dlaczego warto mu się przyjrzeć właśnie teraz?
- Ponad 3,6 mln mieszkańców Polski spełnia kryteria rozpoznania IBS
- Specjaliści podkreślają znaczenie tzw. objawów alarmowych – to one wymagają szybkiej diagnostyki
- Aktualne wytyczne PTG-E jasno opisują, kiedy wystarczy podstawowa ocena, a kiedy potrzebne są szersze badania
Zespół jelita drażliwego – problem, który dotyczy milionów Polaków
Szacuje się, że 11 proc. populacji spełnia kryteria rozpoznania IBS, co oznacza ponad 3,6 mln Polaków. Choroba ta znacząco obniża jakość życia – wpływa na codzienne funkcjonowanie, pracę, relacje społeczne i podróże. Mimo to wielu pacjentów unika rozmów o dolegliwościach i odwleka wizytę u lekarza, co sprzyja samoleczeniu i stosowaniu nieskutecznych diet eliminacyjnych.
Czym jest IBS i jak go rozpoznać?
Zespół jelita drażliwego (ang. irritable bowel syndrome) to zaburzenie osi jelito–mózg, charakteryzujące się nawracającym bólem brzucha i zmianą rytmu wypróżnień, bez uchwytnej przyczyny organicznej. Według kryteriów rzymskich IV, ból powinien występować co najmniej raz w tygodniu przez ostatnie trzy miesiące. Objawy mogą mieć postać biegunkową (IBS-D), zaparciową (IBS-C) lub mieszaną (IBS-M).
Objawy alarmowe IBS – nie ignoruj ich
Eksperci podkreślają, że wystąpienie poniższych objawów IBS wymaga pilnej diagnostyki:
- krew w stolcu,
- niezamierzona utrata masy ciała,
- niedokrwistość lub gorączka,
- wywiad rodzinny raka jelita grubego lub nieswoistych zapaleń jelit.
W przypadku ich obecności konieczna jest szybka konsultacja lekarska, często także kolonoskopia, zanim zostanie postawione rozpoznanie IBS.
Bezwzględnie skonsultuj się z lekarzem, jeśli:
- pojawią się objawy alarmowe,
- ból jest nowy, silny i nie ustępuje po lekach rozkurczowych.
Wczesna diagnostyka pozwala wykluczyć poważniejsze schorzenia, takie jak nieswoiste zapalne choroby jelit czy nowotwory. Czytaj także: Tak poznasz, że w jelicie rośnie rak. To najczęściej ignorowany objaw
Diagnostyka i leczenie IBS
Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii (PTG-E) oraz American College of Gastroenterology:
- Rozpoznanie IBS można postawić na podstawie objawów, o ile nie występują tzw. objawy alarmowe – nie ma konieczności przeprowadzania kosztownych badań wstępnych.
- Należy wykonać podstawowe badania krwi (morfologia, CRP), oznaczyć kalprotektynę w kale i wykluczyć celiakię.
- Dieta low-FODMAP powinna być stosowana maksymalnie przez 6–8 tygodni, z kontrolowanym powrotem do produktów.
- Zalecane są błonnik rozpuszczalny i probiotyki jako bezpieczne wsparcie pierwszego rzutu.
Źródła:
- Polskie Towarzystwo Gastroenterologii (PTG-E) – aktualne wytyczne diagnostyczne i terapeutyczne dotyczące IBS
- Kryteria rzymskie IV – oficjalne wytyczne diagnostyczne w zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego
- American College of Gastroenterology – Clinical Guidelines for the Management of Irritable Bowel Syndrome (2021)
