Jazda rowerem zmniejsza ryzyko demencji. Sprawdź, ile minut wystarczy
Regularna jazda rowerem to nie tylko mocniejsze nogi i serce. Najnowsze badanie opublikowane w „JAMA Network Open” pokazuje, że osoby, które jeżdżą rowerem do pracy czy sklepu, rzadziej chorują na demencję. Ile trzeba jeździć i dlaczego ten efekt jest tak wyraźny?
- Ryzyko demencji u rowerzystów było o 19 proc. niższe, a choroby Alzheimera - o 22 proc.
- Analiza objęła prawie 480 tys. osób śledzonych średnio przez 13 lat
- Jazda rowerem wpisuje się w rekomendację WHO: 150-300 min umiarkowanego wysiłku tygodniowo
Demencja – problem, z którym przestajemy sobie radzić
Demencja dotyka dziś ponad 55 mln ludzi na świecie, a liczba chorych może się podwoić do 2050 r. Według WHO aktywność fizyczna jest jednym z najsilniejszych, modyfikowalnych czynników obniżających to ryzyko.
Rower łączy ruch aerobowy z koordynacją i orientacją w przestrzeni, co stymuluje zarówno układ krążenia, jak i sieci neuronowe. Nic dziwnego, że Lancet Commission 2024 zalicza brak ruchu do 14 kluczowych czynników sprzyjających demencji.
Jazda rowerem zmniejsza ryzyko chorób neurodegeneracyjnych mózgu
Brytyjskie badanie UK Biobank zebrało deklaracje transportowe 480 311 uczestników w wieku 40-69 lat i obserwowało ich stan zdrowia przez 13,1 roku. Ci, którzy regularnie wybierali rower (lub łączyli go z innymi środkami lokomocji), mieli:
- 19 proc. niższe ryzyko wszystkich postaci demencji,
- 22 proc. niższe ryzyko choroby Alzheimera,
- większą objętość hipokampu – struktury kluczowej dla pamięci.
Autorzy podkreślają, że obserwacyjny charakter analizy nie dowodzi przyczynowości, ale wyniki wspiera wcześniejsza metaanaliza WHO: regularny, umiarkowany wysiłek (jazda na rowerze, szybki marsz) zmniejsza ryzyko otępienia o średnio 28 proc.
Światowa Organizacja Zdrowia zaleca dorosłym 150-300 min. umiarkowanego lub 75-150 min. intensywnego ruchu tygodniowo; jazda rowerem idealnie wypełnia te normy. 150 min. tygodniowo to naprawdę niewiele – zaledwie 21 min. dziennie.
Sposoby na demencję – nie tylko rower
Co możesz zrobić, aby zmniejszyć ryzyko demencji? Przede wszystkim wpleć rower w codzienność – dojazd do pracy, po zakupy czy rekreacyjna przejażdżka w weekend – bo już 30 minut dziennie przez 5–6 dni w tygodniu spełnia zalecenia WHO. Zacznij od krótkich dystansów i, jeśli nie jeździłeś od lat, zwiększaj czas oraz tempo stopniowo. Pamiętaj o bezpieczeństwie: kask, odblaski oraz regularna kontrola hamulców i oświetlenia chronią przed urazami.
Aktywność obowiązkowo łącz z innymi filarami profilaktyki, takimi jak dieta śródziemnomorska, utrzymanie prawidłowego ciśnienia tętniczego i unikanie dymu tytoniowego. Skonsultuj się z lekarzem, gdy zauważysz nagłe pogorszenie pamięci, problemy z mową, zaburzenia równowagi lub nastroju – objawy te mogą wymagać pilnej diagnostyki neurologicznej.
Źródła:
- Hou C., Zhang Y., Zhao F. et al. Active Travel Mode and Incident Dementia and Brain Structure. JAMA Network Open, 2025; 8(6): e2514316. doi:10.1001/jamanetworkopen.2025.14316.
- World Health Organization. WHO Guidelines on Physical Activity and Sedentary Behaviour. Geneva: WHO; 2020. ISBN 978-92-4-001512-8.
- Livingston G., Huntley J., Liu K.Y. et al. Dementia Prevention, Intervention, and Care: 2024 Report of the Lancet Standing Commission. The Lancet, 2024; 403: xx-xx. doi:10.1016/S0140-6736(24)01296-0.
