Lekarz ostrzega: „Zaburzony mikrobiom to prosta droga do chorób mózgu i jelit"
Mikrobiom to kluczowy element ludzkiego ciała, ważący nawet 2 kg, co czyni go jednym z największych "narządów" organizmu. Składa się z miliardów mikroorganizmów, które nie tylko wytwarzają niezbędne substancje, ale przede wszystkim chronią nas przed chorobami.
Artykuł powstał na podstawie rozmowy Ewy Basińskiej (Pacjenci.pl) z dr. hab. n. med. Jarosławem Bilińskim, specjalistą ds. mikrobiomu.
Mikrobiom i mikrobiota – jak je rozróżnić?
Choć terminy "mikrobiom" i "mikrobiota" często stosuje się zamiennie, mają one odmienne znaczenia. Mikrobiota to zbiorowisko mikroorganizmów – bakterii, wirusów, bakteriofagów, grzybów i archeonów – zamieszkujących nasze jelita. Mikrobiom natomiast to cały ekosystem, w którym mikrobiota funkcjonuje, łącznie z ich produktami oraz otoczeniem.
Strażnicy naszej odporności
Dr Biliński porównuje mikrobiom do "Wojska Obrony Terytorialnej" – oddziela on organizm od świata zewnętrznego i neutralizuje połknięte patogeny. Jego prawidłowe funkcjonowanie zapewnia tzw. oporność kolonizacyjną: zdrowy mikrobiom nie dopuszcza obcych drobnoustrojów do zajęcia niszy ekologicznej w jelitach.
– Jeśli nasz mikrobiom funkcjonuje prawidłowo, patogen – na przykład bakteria Salmonelli – nie ma szans się zagnieździć ani wywołać infekcji. W ciągu dwóch tygodni zostaje usunięty z organizmu, bo zdrowy mikrobiom zajmuje niszę ekologiczną i nie dopuszcza do jego rozwoju – tłumaczy dr hab. n. med. Jarosław Biliński.
Dysbioza: kiedy ekosystem się załamuje
Zaburzenie równowagi mikrobiomu, czyli dysbioza, może prowadzić do wielu schorzeń – nie tylko układu pokarmowego, ale także nerwowego, wpływając m.in. na stan psychiczny. Osłabiony mikrobiom traci zdolność do ochrony organizmu i dopuszcza patogeny, jak Clostridium difficile, które mogą powodować ciężkie infekcje jelitowe.
Jelita jako centrum immunologiczne
Układ odpornościowy aktywnie współdziała z mikrobiomem. Komórki odpornościowe w układzie limfatycznym jelit monitorują jego stan, wykrywając antygeny – czyli cząsteczki informujące o potencjalnym zagrożeniu. To na tej podstawie organizm ustala poziom stanu zapalnego i gotowość do walki z infekcją.
– Komórki odpornościowe, czyli białe krwinki, wysuwają przez ścianę jelita cienkie wypustki – rodzaj receptorów – które nieustannie ‘badają’, co dzieje się w mikrobiomie. Analizują obecne tam antygeny i na tej podstawie oceniają, czy są one bezpieczne, czy obce, i jaką odpowiedź immunologiczną należy uruchomić – wyjaśnia ekspert.
Mikrobiom jest zatem nie tylko "fabryką" produkującą niezbędne witaminy (jak witamina K), ale także pierwszą linią obrony organizmu. Jego ochrona i odbudowa są kluczowe dla zdrowia całego ciała. Czytaj także: Wymioty, zatrucia, a nawet śmierć. Te grzyby są potwornie niebezpieczne, łatwo pomylić je z jadalnymi
