Niedomykalność zastawki aortalnej – przyczyny, objawy, metody leczenia

Niedomykalność zastawki aortalnej – mechanizm powstawania

Zastawka aortalna to jedna z czterech zastawek serca, przez które przepływa krew przed opuszczeniem komory serca (serce jest zbudowane z dwóch komór oraz dwóch przedsionków). Gdy mięsień sercowy kurczy się i rozluźnia, zastawki otwierają się i zamykają, umożliwiając naprzemienny przepływ krwi do komór i przedsionków. To swoistego rodzaju zawory, które zapobiegają wstecznemu przepływowi krwi. Można wyróżnić:

• zastawkę trójdzielną znajdującą się między prawym przedsionkiem a prawą komorą serca,

• zastawkę płucną znajdującą się między prawą komorą serca a tętnicą płucną,

• zastawkę mitralną znajdującą się między lewym przedsionkiem a lewą komorą serca,

• zastawkę aortalną znajdującą się między lewą komorą serca a aortą.

Niedomykalność zastawki aortalnej to wada serca, która polega na tym, że płatki zastawki nie zamykają się w sposób prawidłowy, powodując cofanie się krwi do lewej komory. Prowadzi to do gromadzenia się w niej większej ilości krwi i znacznego powiększenia oraz przeciążenia objętościowego – mówi się wówczas o tzw. bawolim sercu. Uniemożliwia to skuteczne pompowanie krwi przez serce, co może prowadzić do niedokrwienia wszystkich narządów organizmu.

Niedomykalność zastawki aortalnej może pojawić się nagle (ostra niedomykalność zastawki aortalnej) lub rozwijać się bezobjawowo przez wiele lat (przewlekła niedomykalność zastawki aortalnej) – dopiero w miarę powiększania się wady, pojawiają się symptomy choroby. Schorzenie to częściej dotyka mężczyzn.

Niedomykalność zastawki aortalnej – przyczyny

Wśród przyczyn niedomykalności zastawki aortalnej znajdują się:

• wady wrodzone zastawki – nieprawidłowa ilość płatków zastawki aortalnej (trójpłatkowa lub dwupłatkowa zastawka),

• stany zapalne, infekcje prowadzące do uszkodzenia zastawki aortalnej: zapalenie wsierdzia, gorączka reumatyczna, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,

• uraz w obrębie klatki piersiowej,

• rozszerzenie aorty wstępującej spowodowane najczęściej nadciśnieniem tętniczym, zapaleniem aorty, zespołem Marfana,

• zmiany pojawiające się wraz z wiekiem (zwapnienia).

Niedomykalność zastawki aortalnej – objawy

W większości przypadków niedomykalność zastawki aortalnej rozwija się stopniowo, początkowo nie dając objawów. W miarę rozwoju choroby pojawiają się:

• ogólne zmęczenie i osłabienie,

• szybkie męczenie się, niska tolerancja wysiłkowa,

• duszności podczas wysiłku fizycznego,

• opuchlizna kostek,

• ból w klatce piersiowej,

• uczucie ucisku w klatce piersiowej,

• zawroty głowy,

• omdlenia,

• nieregularny rytm pracy serca (arytmia)

• kołatanie serca.

Niedomykalność zastawki aortalnej – diagnostyka

Przy pojawieniu się wyżej wymienionych objawów należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który skieruje pacjenta do kardiologa. Badanie stetoskopowe może ujawnić szmery rozkurczowe w sercu, celem potwierdzenia rozpoznania wykonuje się:

• elektrokardiografię (EKG),

• RTG klatki piersiowej, które może uwidocznić powiększenie (przerost) lewej komory serca,

• echokardiografię (USG serca, echo serca), dzięki któremu można ocenić budowę mięśnia sercowego i naczyń krwionośnych.

Niedomykalność zastawki aortalnej – leczenie

Leczenie niedomykalności zastawki aortalnej jest uzależnione od stanu pacjenta, objawów klinicznych i zaawansowania schorzenia. W przypadku prawidłowej czynności serca można zastosować leczenie zachowawcze, a w cięższych stanach – inwazyjne. W pierwszej grupie metod znajdują się środki farmakologiczne rozszerzające naczynia, natomiast leczenie operacyjne polega na wszczepieniu zastawki sztucznej oraz często także na wszczepieniu protezy aorty wstępującej.