Nowotwór wątroby – przyczyny, objawy, leczenie
Nowotwór wątroby - rodzaje
Najczęściej spotykanym nowotworem wątroby jest ten, który wywodzi się z podstawowych komórek wątroby, czyli hepatocytów. Dotyczy on aż 90 % wszystkich przypadków raka wątroby. Pozostałe typy nowotworów tego narządu powstają w wyniku przerzutów z innych narządów, np. żołądka czy jajnika. Nowotwory wywodzące się z naczyń krwionośnych wątroby noszą nazwę naczyniakomięsaków, natomiast nowotwory pojawiające się u dzieci oraz niemowląt – wątrobiakami zarodkowymi. Ponadto istnieje także rak włóknisto-blaszkowy oraz rak pochodzący od przewodów żółciowych.
Nowotwór wątroby – przyczyny
Do najczęstszych przyczyn pojawienia się raka wątroby zalicza się wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, przewlekłe stany zapalne oraz marskość wątroby. Stan zapalny powoduje uszkodzenia w komórkach wątrobowych i napływ do nich białych krwinek. Jeśli wątroba obroni się przed zapaleniem, rana się zabliźnia, a w tym miejscu powstaje zwłóknienie. Przy długotrwale trwającym stanie zapalnym, który podsycany jest dodatkowo przez alkohol, tłuste pokarmy, toksyny proces włóknienia uszkodzonych tkanek się powtarza, co może w końcu doprowadzić do marskości wątroby. Blizny uniemożliwiają proces regeneracji, a przeciążona wątroba przestaje pełnić swoje podstawowe funkcje, m.in. zaprzestaje oczyszczania i filtrowania krwi. Prowadzi to np. do gromadzenia się szkodliwego amoniaku, zatruwania własnych komórek i do rozwoju raka wątrobowokomórkowego.
Około 10 % nowotworów powstaje także w wyniku zetknięcia z czynnikami środowiskowymi np. aflatoksyną – trującą substancją produkowaną przez grzyby rosnące w tropikalnych klimatach np. w Afryce. Aby ta toksyna mogła się pojawić, potrzebny jest tłuszcz. Nic więc dziwnego, że najczęściej znaleźć ją można w źle przechowywanych produktach spożywczych, takich jak nasiona słonecznika, orzeszki ziemne, migdały czy też pistacje.
Pośrednią przyczyną nowotworu wątroby (zwiększającą szansę zachorowania) może być również hemochromatoza lub pasożyty bytujące w wątrobie. Hemochromatoza to choroba polegająca na nadmiernym gromadzeniu się żelaza w organizmie, m.in. w trzustce, sercu, stawach i oczywiście w wątrobie. Powoduje przeciążenie narządów oraz wzrost liczby wolnych rodników, które zaczynają niszczyć np. hepatocyty (komórki wątroby). W wyniku długotrwałego procesu (hemochromatoza może rozwijać się nawet 30 lat), dochodzi do stopniowego włóknienia tkanek i pojawienia się marskości wątroby, która z kolei jest podłożem rozwoju raka wątroby.
Nowotwór wątroby – objawy
Zazwyczaj nowotwory łagodne wątroby przebiegają bezobjawowo. Niekiedy uciskają określone partie brzucha. Mogą też dawać objawy podobne do tych, które zwykle występują przy osłabieniu wątroby, a będzie to:
uczucie zmęczenia,
uczucie pełności w brzuchu,
powiększenie obwodu brzucha na skutek gromadzonego się płynu,
obrzęki kończyn dolnych,
żółtaczka,
jasny stolec,
ciemne zabarwienie moczu.
Nowotwór wątroby – diagnostyka
Aby wykryć nowotwór wątroby na jak najwcześniejszym etapie, wykonuje się badania obrazowe m.in. USG. Osoby, które znajdują się w grupie ryzyka, powinny powtarzać to badanie co 6 miesięcy. Jeśli wykryto u nich guzek mniejszy niż 1 cm (guzek dający podejrzenia, że to może być rak wątroby) lub jeśli w surowicy krwi występowało zwiększone stężenie AFP, ale nie było widocznej zmiany ogniskowej w badaniu obrazowym – wtedy muszą wykonywać USG co 3–4 miesiące.
Diagnostyka raka wątroby ma na celu ustalenie, czy mamy do czynienia ze zmianą złośliwą lub mającą tendencje do zezłośliwienia. Aby się tego dowiedzieć, wykonuje się badanie obrazowe z kontrastem, a w wyjątkowych sytuacjach biopsję. Oprócz tego określa się poziom markera nowotworowego tzw. alfafetoproteiny (AFP), wykonuje się tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny.
