Prezydent zawetował ustawę o ochronie małoletnich. Co to oznacza dla dzieci i szkół?
Prezydent Karol Nawrocki 29 sierpnia zawetował nowelizację tzw. „lex Kamilek” – ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich. To kolejny prezydencki sprzeciw w ostatnich dniach i ważny sygnał dla placówek pracujących z dziećmi. Co realnie się zmienia – i czego na razie nie będzie?
- Weto prezydenta Karola Nawrockiego wobec nowelizacji „lex Kamilek” (ustawa o ochronie małoletnich) zatrzymuje planowane ułatwienia dla szkół, m.in. zastąpienie części zaświadczeń o niekaralności z KRK oświadczeniami
- To już kolejne weto prezydenta; Kancelaria wskazała, że zmiany mogłyby obniżyć standardy ochrony dzieci, co podnosiła także Rzeczniczka Praw Dziecka
- W szerszym tle trwa spór o szybki dostęp nastolatków do pierwszej wizyty w NFZ; psycholożka Weronika Chrapońska-Chmielewska podkreśla: „Jestem za tą ustawą, bo jestem za życiem"
„Lex Kamilek” – o co chodzi z tą ustawą?
„Lex Kamilek” wprowadzono po serii wstrząsających spraw przemocy wobec dzieci. Nowelizacja przyjęta przez Sejm w sierpniu miała doprecyzować i uprościć część procedur, z którymi szkoły, kluby sportowe czy organizacje pozarządowe miały problemy interpretacyjne po pierwszym roku obowiązywania przepisów. Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiadało, że zmiany usuną praktyczne trudności ujawnione podczas wdrażania standardów ochrony małoletnich.
Wśród rozwiązań znalazły się m.in. zastąpienie części wymaganych zaświadczeń z KRS oświadczeniami oraz rezygnacja z „podwójnego sprawdzania” tej samej osoby, jeśli była już zweryfikowana przez innego pracodawcę. Po wecie te ułatwienia na razie nie wejdą w życie.
Seria sprzeciwów prezydenta Nawrockiego
Decyzja z 29 sierpnia wpisuje się w serię ostatnich wet. 25 sierpnia prezydent ogłosił trzy weta (m.in. do zmian w kodeksie karnym skarbowym i do ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy), a tydzień wcześniej zawetował nowelizację tzw. ustawy wiatrakowej. Dlatego dzisiejszy ruch to już kolejne weto prezydenta w krótkim czasie.
W sprawach dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia dzieci emocje są szczególnie wysokie. W tle toczy się też inna, równoległa debata o dostępie nastolatków do pierwszej wizyty u psychologa bez zgody opiekuna (w placówkach NFZ) – nowelizację tę były prezydent (Andrzej Duda) skierował wcześniej do Trybunału Konstytucyjnego. Jak mówi Pacjentom psycholożka Weronika Chrapońska-Chmielewska: – Jestem za tą ustawą, bo jestem za życiem. Jej argumenty przypominają, że szybka pomoc w kryzysie bywa dla młodej osoby decydująca. Czytaj także: „Jestem za tą ustawą, bo jestem za życiem”. Psycholożka stanowczo o nowelizacji wstrzymanej przez b. prezydenta
Jakie skutki ma prezydenckie weto?
Weto oznacza, że ustawa wraca do Sejmu. Aby je odrzucić, potrzeba większości 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy posłów; dopiero wtedy prezydent musi ją podpisać w ciągu 7 dni. To konstytucyjna ścieżka przewidziana w art. 122.
Dla szkół, klubów i organizacji oznacza to powrót do status quo sprzed nowelizacji: obowiązują dotychczasowe, bardziej sformalizowane wymogi weryfikacji osób pracujących z dziećmi oraz przyjęte standardy ochrony małoletnich. W praktyce warto teraz: uważnie śledzić komunikaty resortu sprawiedliwości i edukacji, aktualizować wewnętrzne procedury pod kątem obecnie obowiązujących przepisów oraz upewnić się, że personel zna ścieżki reagowania na przemoc i podejrzenie krzywdzenia dziecka. Jeśli Sejm podejmie próbę odrzucenia weta, informacja o dalszych losach ustawy powinna pojawić się szybko – do tego czasu nic „automatycznie” się nie zmienia.
Niezależnie od sporów legislacyjnych, w sytuacji bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia dziecka reagujemy natychmiast: wzywamy służby (112) i zgłaszamy sprawę odpowiednim instytucjom. W kryzysie psychicznym nastolatka pierwszym krokiem pozostaje kontakt z profesjonalistami systemu ochrony zdrowia – najlepiej w najbliższej placówce, poradni zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży lub przez lekarza POZ. Cytowana wyżej psycholożka przypomina, że szybki, bezpieczny dostęp do wsparcia bywa kluczowy dla uniknięcia tragedii.
