Retrowirusy i zakażenia retrowirusowe – przyczyny, objawy, leczenie

Retrowirusy i zakażenia retrowirusowe – charakterystyka

Retrowirusy są niezwykle groźnymi wirusami, które atakują nie tylko ludzi, ale także zwierzęta. Należą do rodziny wirusów RNA, ponieważ ich materiał genetyczny zawarty jest w kwasie rybonukleinowym. Podczas zakażenia wykorzystują proces odwrotnej transkrypcji, który polega na przepisywaniu jednoniciowego RNA na dwuniciowy DNA, i w ten sposób włączają swój materiał genetyczny do genomu komórek nosiciela, a następnie replikują go w organizmie. Jest to możliwe dzięki specjalnemu enzymowi, który zawierają wirusy, tzw. odwrotnej transkryptazie – za jego odkrycie w 1975 roku przyznano nagrodę Nobla. Zakażenia retrowirusowe w wielu przypadkach powodują nieodwracalne zmiany molekularne w komórkach nosiciela, co przyczynia się do rozwoju niebezpiecznych chorób, takich jak np. ostra choroba retrowirusowa, AIDS, białaczka czy chłoniak. Najlepiej poznanymi i najczęściej występującymi u człowieka retrowirusami są wirus HIV oraz wirus HTLV.

Retrowirusy i zakażenia retrowirusowe – jak można się zarazić?

Do zakażeń retrowirusowych dochodzi na skutek kontaktu błony śluzowej lub otwartej rany z materiałem zakaźnym, takim jak krew, płyn preejakulacyjny i sperma, wydzielina z pochwy lub płyny ustrojowe. Tego rodzaju kontakt najczęściej ma miejsce podczas stosunków seksualnych, a kobieta – ze względu na większą powierzchnię błony śluzowej narządów płciowych – jest wielokrotnie bardziej narażona na zakażenie. Do transmisji wirusa może dojść również podczas przetaczania krwi, używania wspólnych strzykawek do przyjmowania narkotyków oraz w salonie piercingu i tatuażu, którego pracownicy nie przestrzegają zasad higieny.Ponadto jeżeli kobieta jest nosicielką wirusa, istnieje szansa, że zarazi swoje dziecko podczas karmienia piersią.

Retrowirusy i zakażenia retrowirusowe – objawy, choroby oraz leczenie

Wirus HIV

Zakażenie wirusem HIV przez wiele lat może przebiegać zupełnie bezobjawowo. Po pewnym czasie u nosiciela może dojść do rozwoju ostrej choroby retrowirusowej, która objawia się gorączką, bólami kostno-stawowymi, nudnościami, powiększeniem węzłów chłonnych, bólem głowy i gardła, biegunką, bólem brzucha oraz wysypką. Nie jest to jednak reguła – u niektórych pacjentów i na tym etapie wirus wciąż nie daje żadnych objawów. W przypadku zaawansowanego rozwoju wirusa w organizmie, który spowodował radykalne zmniejszenie ilości limfocytów, dochodzi do zachorowania na AIDS. W przebiegu tej choroby obserwuje się szereg różnorodnych objawów, np. bóle głowy, duszności, kaszel, nocne poty, kolki jelitowe, grzybicę przewodu pokarmowego oraz powiększenie węzłów chłonnych. Mogą im również towarzyszyć wysypki skórne, łysienie, dezorientacja, objawy demencji oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.Leczenie polega na stosowaniu agresywnych leków przeciwwirusowych, tzw. terapii HAART. Równie ważne jest unikanie czynników osłabiających odporność (np. palenia papierosów) i prowadzenie zdrowego trybu życia. Choroba w dalszym ciągu pozostaje nieuleczalna, jednak obecnie trwają prace nad eksperymentalną terapią, która ma być w stanie całkowicie usunąć wirus HIV z organizmu.

Wirus HTLV

Samo zakażenie wirusem HTLV może przebiegać bezobjawowo przez wiele lat. Niepokojące symptomy pojawiają się, kiedy u nosiciela dochodzi do rozwoju białaczki z limfocytów typu T bądź chłoniaka. Powodują one osłabienie organizmu, powiększenie węzłów chłonnych, powiększenie wątroby oraz śledziony, niedokrwistość, występowanie owrzodzeń i guzków na powierzchni skóry oraz podwyższony poziom wapnia. Ponadto u nosicieli wirusa HTLV mogą rozwinąć się infekcyjne zapalenia skóry, mielopatia, niedobory odporności, choroby zapalne (choroba Sjorgena), depresja i zespół przewlekłego zmęczenia.Nie istnieją skuteczne metody leczenia wirusa HTLV. W przypadku białaczki z limfocytów T i chłoniaka stosuje się chemioterapię i radioterapię, a w przypadku pozostałych chorób – środki farmakologiczne łagodzące objawy, jednak terapia rzadko kiedy przynosi wymierne skutki.

Retrowirusy i zakażenia retrowirusowe – jak im zapobiegać?

W celu zapobiegania zakażeniom retrowirusowym należy stosować się do poniższych zasad:

1. Podczas kontaktów seksualnych zawsze używaj prezerwatyw. Są one jedynym skutecznym środkiem antykoncepcyjnym zapobiegającym HIV (skuteczność wynosi 90-95 %). Jeżeli jesteś w związku z jednym partnerem, przed rezygnacją ze stosowania prezerwatyw wspólnie zróbcie test na obecność wirusa.2. Jeżeli angażujesz się w kontakty seksualne z nieznanymi osobami, test wykonuj regularnie – pamiętaj, że nawet prezerwatywa nie daje 100 % pewności, że nie doszło do zakażenia.3. Unikaj przyjmowania narkotyków.4. Wybieraj wyłącznie sprawdzone salony piercingu oraz tatuażu, których pracownicy przestrzegają zasad higieny i używają sterylizowanego sprzętu.