Światowy Dzień Chorych na Osteoporozę. Na czym polega choroba i jak jej zapobiegać?
24 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Chorych na Osteoporozę. Według raportu Narodowego Funduszu Zdrowia w 2022 roku w Polsce z tą podstępną chorobą zmagało się 2,1 mln osób, w tym 1,7 mln kobiet. Na czym polega osteoporoza i w jaki sposób się przed nią bronić?
- Osteoporoza to przewlekła choroba kości, która często prowadzi do złamań
- W pierwotnej profilaktyce osteoporozy istotny jest styl życia; w profilaktyce wtórnej – badania przesiewowe
- Leczenie osteoporozy ma na celu przede wszystkim ograniczenie ryzyka złamań
Czym jest osteoporoza i kogo dotyka najczęściej?
Osteoporoza to przewlekła choroba układu kostnego, polegająca na stopniowej utracie gęstości mineralnej kości oraz pogorszeniu ich struktury. W praktyce oznacza to, że kości stają się kruche, bardziej podatne na złamania – nawet przy niewielkim urazie. Najczęściej dotyczą one bioder, kręgosłupa, nadgarstków czy żeber.
Choroba rozwija się powoli i zwykle nie daje objawów do momentu wystąpienia złamania. Do głównych czynników ryzyka zalicza się:
• wiek (szczególnie po 50. roku życia),
• płeć żeńską (zwłaszcza po menopauzie),
• siedzący tryb życia,
• palenie tytoniu,
• nadmierne spożycie alkoholu,
• niedobory wapnia i witaminy D.
Na rozwój osteoporozy wpływają także czynniki genetyczne i niektóre choroby przewlekłe (np. reumatoidalne zapalenie stawów, choroby tarczycy) oraz stosowanie niektórych leków, jak glikokortykosteroidy.
Profilaktyka osteoporozy
Osteoporoza to choroba, której w wielu przypadkach można zapobiec. Kluczową rolę odgrywa styl życia – regularna aktywność fizyczna (szczególnie ćwiczenia obciążające kości, jak marsz, nordic walking czy taniec), zbilansowana dieta bogata w wapń (m.in. z nabiału, warzyw liściastych, orzechów) oraz odpowiednia podaż witaminy D, której źródłem są tłuste ryby i słońce.
Warto także unikać czynników ryzyka: rzucić palenie, ograniczyć spożycie alkoholu i dbać o prawidłową masę ciała. W profilaktyce niezwykle ważne są badania diagnostyczne — przede wszystkim densytometria (DXA), czyli badanie gęstości mineralnej kości. Zaleca się je szczególnie kobietom po menopauzie i osobom z grupy podwyższonego ryzyka.
Przeczytaj też: Ta choroba długo przebiega bezobjawowo - mówi Agata Skwarek-Szewczyk, specjalistka reumatologii
Leczenie osteoporozy
Leczenie osteoporozy ma na celu zahamowanie utraty masy kostnej, wzmocnienie struktury kości i zmniejszenie ryzyka złamań. W pierwszej kolejności wprowadza się zmiany w stylu życia: aktywność fizyczną, suplementację wapnia i witaminy D oraz dietę bogatą w składniki mineralne.
W przypadku zaawansowanej osteoporozy lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne. Stosuje się m.in. bisfosfoniany (hamujące rozpad kości), denosumab (lek biologiczny), analogi parathormonu (stymulujące odbudowę kości) czy selektywne modulatory receptorów estrogenowych (SERM). Wybór terapii zależy od wieku pacjenta, stopnia zaawansowania choroby oraz ewentualnych przeciwwskazań.
Wczesne wykrycie osteoporozy i konsekwentne leczenie mogą znacząco ograniczyć ryzyko groźnych złamań i poprawić jakość życia pacjentów. Przeczytaj też: Osteoporoza – jak z nią żyć? Praktyczne wskazania dla chorych
Źródła: ezdrowie.gov.pl, pacjent.gov.pl
