Wyszukaj w serwisie
choroby profilaktyka problemy cywilizacyjne zdrowie psychiczne żywienie zdaniem lekarza uroda i pielęgnacja
Pacjenci.pl > Profilaktyka i leczenie > Tak odróżnisz biedronkę azjatycką od polskiej. Co robić w przypadku ugryzienia?
Daria  Siemion
Daria Siemion 08.04.2024 13:31

Tak odróżnisz biedronkę azjatycką od polskiej. Co robić w przypadku ugryzienia?

Biedronka azjatycka
Fot. Openverse / Andrew Cannizzaro

Biedronka azjatycka znana jako "mordercza biedronka" nie różni się znacznie od biedronki siedmiokropki, naturalnie występującej w Polsce. Niestety ugryzienie przez nią może skończyć się ciężką alergią. Jakie są objawy ugryzienia przez biedronkę azjatycką, jak ją rozpoznać i co zrobić, gdy ugryzie?

Biedronka azjatycka to owad, który do Europy sprowadzili ludzie. W Polsce po raz pierwszy obserwowano ją 17 lat temu. Od tamtej pory nieustannie zwiększa zasięg występowania, niepokojąc coraz więcej osób, a także wypierając rodzime gatunki. Czy biedronka azjatycka jest groźna? Czy jest się czego obawiać?

Biedronka azjatycka w Polsce – skąd się wzięła?

Biedronka azjatycka (Harmonia axyridis) nazywana inaczej arlekinem lub harlekinem jest uważana w Polsce za gatunek inwazyjny. W 1997 roku sprowadzono ją do Europy, żeby walczyła z mszycami.  Niestety biedronka azjatycka okazała się bardzo ekspansywnym i szybko wymknęła się spod kontroli.

 W krótkim czasie zajęła znaczną część Europy (Belgię, Francję, Wielką Brytanię), a w 2006 roku pojawiła się w Polsce. Po raz pierwszy obserwowano w Poznaniu, Zielonej Górze, we Wrocławiu i na Mazowszu, a w  2008 roku jej występowanie stwierdzono także w Gdańsku. Owad może występować również na wschodzie. 

Biedronka azjatycka występuje w różnych środowiskach, przede wszystkich na krzewach i drzewach liściastych, ale pojawia się także w miastach. We wrześniu i październiku, gdy zaczyna robić się chłodniej, masowo siada na ścianach budynków.  Zimuje w ciemnych, cichych pomieszczeniach. Jej skupiska liczą tysiące osobników.

Harmonia_axyridis_(2129835902).jpg
Skupisko biedronek azjatyckich Fot. Wikipedia / Gilles San Martin 
Żółta gorączka – gdzie występuje i jak się przed nią uchronić? Malaria (zimnica) – przyczyny, objawy, leczenie

Biedronka azjatycka – czy jest groźna?

Charakter biedronki azjatyckiej nie jest łatwy – zabija nie tylko mszyce, ale i "nasze biedronki". "Harmonia axyridis jest biedronką bardzo płodną i agresywną. Po wkroczeniu na nowe terytorium staje się dominującym gatunkiem" – czytamy w opracowaniu dr Joanny Jaworskiej z Instytutu Ochrony Roślin. 

"Z powodu dużej płodności i agresywności Harmonia axyridis może zagrażać rodzimym gatunkom biedronek zajmując ich nisze, a także zjadając ich jaja i larwy. W Polsce zagraża szczególnie biedronce dwukropce (Adalia bipunctata)".

To jednak niejedyny aspekt szkodliwości biedronki azjatyckiej. Owad żeruje na owocach uszkodzonych przez ptaki i owady, przez co jest groźnym szkodnikiem w winnicach, uprawach rolnych i sadach. Dla ludzi uciążliwa jest jego obecność w budynkach i ugryzienia, które w rzadkich przypadkach mogą wywołać objawy alergii.

Zobacz też: Polskie Malediwy za darmo. Tu zrobisz rodzinie zdjęcia jak z rajskich wakacji

Ugryzienie przez biedronkę azjatycką – jakie objawy?

Ugryzienie biedronki azjatyckiej nie różni się znacznie od ugryzień przez inne owady. Miejsce ukąszenia jest zaczerwienione, może być lekko opuchnięte i swędzieć – u większości ludzi zakończy się na takich objawach. Są jednak grupy, u których ukąszenie przez arlekina może wywołać ciężkie objawy alergii.
Objawy ukąszenia przez biedronkę azjatycką:

  • zaczerwienienie;
  • swędzenie;
  • opuchlizna;
  • nieżyt i niedrożność nosa;
  • astma;
  • obrzęk twarzy;
  • zapalenie spojówek;
  • pokrzywka.

Pocieszające jest to, że biedronka azjatycka nie jest agresywna w stosunku do ludzi, inaczej niż chociażby osa. – Biedronka sama nas nie zaatakuje, musi zostać np. przygnieciona, zdarza się też, że gryzie, kiedy ją łapiemy i zamykamy w dłoni – wyjaśnia cytowany przez PAP prof. Jacek Twardowski, entomolog z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.

Ugryzienie przez biedronkę azjatycką – co robić?

Ugryzienie przez biedronkę – co robić? Oto instrukcja krok po kroku:
1. Opłukanie miejsca ugryzienia dużą ilością bieżącej wody.
2. Zdezynfekowanie miejsca ugryzienia.
3. Chłodzenie miejsca ugryzienia.
4. Obserwacja osoby ugryzionej.
5. Odwiedzenie lekarza, jeśli pojawią się objawy alergii.

Biedronka azjatycka – jak wygląda?

Wygląd biedronki azjatyckiej jest niezbyt charakterystyczny. Owad występuje w ponad dwustu umaszczeniach pokryw – od bladożółtych przez pomarańczowe lub jaskrawo czerwone aż do czarnych. Zmienna jest również liczba i barwa kropek – może być ich od 0 do 23, mogą być pomarańczowe, czerwone lub czarne. Owad żyje od 30 do 90 dni. Na każdym stadium rozwoju wygląda inaczej.

Harmonia_axyridis01.jpg
Umaszczenia biedronki azjatyckiej Fot. Wikipedia / entomartIn 
HarAxy_ontwikkeling.jpg
Stadia rozwoju biedronki azjatyckiej Fot. Wikipedia / Pudding4brains 

Biedronka azjatycka a biedronka siedmiokropka – porównanie i różnice

Biedronka azjatycka bardzo przypomina biedronkę polską. Po czym ją poznać? Gatunki najprościej odróżnić po liczbie kropek – biedronka azjatycka może mieć ich nawet 21, podczas gdy polska biedronka zazwyczaj ma ich 7. To jednak niejedyna rzecz, na którą warto zwrócić uwagę. Oto porównanie biedronek przygotowane przez Lasy Państwowe.

biedronka-azjatycka-vs-biedronka-siedmiokropka.jpg
Biedronka azjatycka a siedmiokropka – porównanie Fot. Lasy Państwowe
Projekt bez nazwy - 2024-04-08T122721.189.png
Biedronka azjatycka i biedronka siedmiokropka – porównanie zdjęć Fot.  Fot. Canva / pixabay, Getty Images

Zwalczanie biedronki azjatyckiej – jak się jej pozbyć?

Domowe sposoby na biedronki azjatyckie:

  • odkurzanie – regularne odkurzanie zakamarków może zmniejszyć liczebność biedronek;
  • usuwanie ręczne – biedronki azjatyckie można łapać (koniecznie w rękawiczkach!) i wynosić na zewnątrz;
  • przeszkody – dobrym pomysłem jest zamontowanie moskitiery, która utrudni biedronkom wejście do domu;
  • mieszanka wody z octem – należy spryskać nią miejsca, którymi mogą wchodzić biedronki, preparat działa odstraszająco;
  • rośliny do domu i ogrodu– biedronki azjatyckie nie lubią lawendy i mięty, warto posadzić te gatunki w ogrodzie.

W krytycznych przypadkach zaleca się skorzystanie z usług profesjonalnych firm.

Źródło: Instytut Ochrony Roślin, Lasy Państwowe, Polska Akademia Nauk

Ugryzła Cię biedronka azjatycka lub inny nietypowy owad? Napisz do nas na adres [email protected] – najciekawsze historie opublikujemy!

Zobacz też:

Najgroźniejsze gady w Polsce zaczęły się wybudzać. Co robić w sytuacji ukąszenia?

Prof. Romuald Olszański: Choroby tropikalne wciąż słabo rozpoznawalne

Alergia na jady owadów – objawy, przyczyny, leki